سعید مروتی در همشهری نوشت :
از میان موج نوییهای سینمای ایران در دهه ۵۰، علی حاتمی، سهراب شهید ثالث و فریدون گله از دنیا رفتهاند، پرویز کیمیایی سالهاست در فرانسه حضور دارد، امیر نادری از اواسط دهه ۶۰ به سودای جهانیشدن سر از آمریکا درآورده، بهرام بیضایی چندسالی است در آن سوی مرزها به پژوهش و تدریس و کارگردانی تئاتر میپردازد و ناصر تقوایی هم عملا بازنشسته شده است.
فیلمسازان جوان و خوشفکری که از انتهای دهه ۴۰ به میدان آمدند و حدود یک دهه کوشیدند خون تازهای در رگهای سینمای ایران جاری کنند، اغلب یا از دنیا رفتهاند، یا به انتهای خط رسیدهاند و یا افقهای خود را در سرزمینهای دیگر جستوجو میکنند.
از آن نسل طلایی فقط ۳ نفر باقی ماندهاند که هنوز چراغشان در این خانه میسوزد و تن به کنار رفتن ندادهاند: مسعود کیمیایی،داریوش مهرجویی و بهمن فرمانآرا؛ فیلمسازانی که پس از حدود نیمقرن هنوز از نفس نیفتادهاند و با سماجتی تحسینبرانگیز همچنان میکوشند در دل همین سینما و همین مناسبات موجود، فیلمشان را بسازند و حرفشان را بزنند. برخلاف کیمیایی و مهرجویی که فیلمسازی در دهه ۶۰ را هم تجربه کردهاند و اتفاقا بهترین آثارشان در ۴ دهه اخیر را در این دوران ساختهاند («سرب» و «دندان مار» از کیمیایی و «اجارهنشینها» و «هامون» از مهرجویی)، فرمانآرا از دهه ۷۰ امکان بازگشت به سینمای ایران را یافت. از نیمه دوم دهه ۷۰ و بعد از تغییرات گسترده سیاسی – اجتماعی، کارگردان «شازده احتجاب» و «سایههای بلند باد» پس از ۲ دهه غیبت با «بوی کافور، عطر یاس» بازگشتی موفقیتآمیز را تجربه کرد. حالا حدود ۲۰ سال از آن دوران گذشته و فرمانآرا در این فاصله «خانهای روی آب»، «یک بوس کوچولو»، «خاک آشنا»، «دلم میخواد» و «حکایت دریا» را ساخته است؛ فیلمهایی که هم به شدت شخصیاند و هم نمایانگر واکنش فیلمساز به رخدادهای اجتماعی این سالها. اگر در ابتدای بازگشت فرمانآرا به سینمای ایران، با اهدای ۸ سیمرغ بلورین هجدهمین جشنواره فیلم فجر به بوی کافور، عطر یاس و اهدای جایزه بهترین فیلم جشنواره بیستم فجر به خانهای روی آب شاهد پهنکردن فرش قرمز برای این فیلمساز بودیم، در ادامه هم دشواریها و چالشها بیشتر شدند و هم از قدرت متقاعدکنندگی فیلمها کاسته شده است. فرمانآرا بهترین آثار دوره دوم فیلمسازیاش را در دوران اصلاحات ساخت. مشکلاتش هم از همین دوران آغاز شد و با فشار مخالفان سیاستهای فرهنگی دولت وقت، خانهای روی آب با ممیزی فراوان روی پرده آمد. یک بوس کوچولو به عنوان یکی از شخصیترین فیلمهای سازندهاش چنان که باید نتوانست انتظارات دوستداران آثار فرمانآرا را برآورده کند. خاک آشنا که با تأخیر و جرح و تعدیلهای زیاد و در شرایطی نامناسب اکران شد، تنها فیلمی بود که فرمانآرا در دولت اول احمدینژاد کارگردانی کرد.
در فاصله سالهای ۸۸ تا ۹۲ که جواد شمقدری سکان هدایت سینمای ایران را بر عهده داشت، فرمانآرا رسما اعلام کرد که فیلمی نخواهد ساخت و به عهد خود نیز وفادار ماند.
«دلم میخواد» که این روزها بر پرده سینماهاست، در دولت اول تدبیر و امید ساخته شد و محصول امیدواری به تغییر شرایط و رسیدن به نشاط اجتماعی در دوران «فرج بعد از شدت» است؛ ماجرای بهرام فرزانه، نویسندهای افسرده و منزوی که چشمه خلاقیتش خشکیده و دیگر نمیتواند چیزی بنویسد؛ نویسندهای که پس از یک تصادف ذهنی، موسیقیای را میشنود که او را وادار به رقصیدن میکند. فرمانآرا در دوره دوم فیلمسازیاش از بوی کافور، عطر یاس و خانهای روی آب تا یک بوس کوچولو و خاک آشنا و همین دلم میخواد و فیلم آخرش حکایت دریا، همواره زندگی روشنفکران را دستمایه خلق آثارش قرار داده است. اغلب شخصیتهای فیلمهای این دوره فرمانآرا، نویسنده و هنرمندند؛ روشنفکرانی که دچار انزوا شدهاند و در محاصره اخبار و رخدادهای تلخ قرار گرفتهاند. در «دلم میخواد» این نویسنده تلخاندیش با شنیدن موسیقی در ذهنش، روحیهاش عوض میشود و میکوشد حال و هوای خوشش را به نشاطی عمومی تبدیل کند. فرمانآرا در «دلم میخواد» بیشترین ارجاع را به فیلمهای قبلیاش میدهد. برخورد با دختر سیدیفروش که سیدی موسیقی را در ماشین بهرام فرزانه میاندازد ما را یاد فرشتهای میاندازد که دکتر سپیدبخت در ابتدای خانهای روی آب با او تصادف میکرد. زنی که با بچهای در بغل در خیابان ایستاده و نویسنده سوارش میکند صحنه مشابهی را در بوی کافور، عطر یاس به یاد میآورد. نام همسر درگذشته نویسنده هم ژاله است، همچنان که نام پسرش نیماست. این نام های آشنا با همین نسبتها با کاراکتر اصلی را در فیلمهای قبلی فرمانآرا دیدهایم. مشکل از جایی شروع میشود که فرمانآرا دقت نظری را که در پردازش شخصیتها و پیشبرد روایت داشت فدای زدن حرفهایش کرده است. به این ترتیب فیلم با وجود ایده اولیه جذابش، پس از ۲پرده اول، از نفس میافتد و ورود مهناز افشار و محمدرضا گلزار به قصه هم نمیتواند کمکی به ماجرا بکند. رضا کیانیان هم از دوران اوجش که با خانهای روی آب فرمانآرا رقم خورد، فاصله زیادی گرفته و اجرای اغراقآمیزش را میشود کنار دیگر ناکامیهای این سالهایش قرار داد. (هر چند که در فیلم فرمانآرا بسیار بهتر از «کفشهایم کو؟» ظاهر شده است.)
در «دلم میخواد» مرز خیال و واقعیت داستانی که نویسنده در حال نوشتنش است و واقعیتهای عینی کنار گذاشته میشود. لحن فانتزی فیلم در پرده آخر با امیدواریهای فراوان همراه میشود. مهناز افشار قید مهاجرت را میزند و جایش داستان بهرام فرزانه را منتشر میکند. نیما و همسرش هم آشتی کرده و صاحب فرزند میشوند. در نمای پایانی فرمانآرا با نمایش نوزادانی که در بیمارستان به حرکات موزون جمعی روی آوردهاند، فیلمش را با امید میبندد؛ امید به اینکه نسلهای بعدی بانشاطتر و شادتر از ما باشند.
این سرخوشی پایانی، کمی هم یادآور کمدیهای خوشبینانه فرانک کاپراست. با این تفاوت که کاپرا در بهترین فیلمهایش با مقدمهچینیهای دقیق و حسابشده تماشاگر را به پایانی امیدبخش، سرخوش و امیدوار به زندگی میکرد. در این ساخته فرمانآرا، چنین دقتی به ندرت دیده میشود. آنچه امیدبخش است این است که فرمانآرا با تمام دشواریها و ناکامیها، همچنان فیلم میسازد، همچنان به دنیای خویش وفادار است و به آنچه پیرامونش رخ میدهد واکنش نشان میدهد. اینجا این صاحب اثر است که به پشتوانه کارنامه ای معتبر، از اثر پیش میافتد و تماشاگر پیگیر و علاقهمند را همچنان امیدوار نگه میدارد.
انفجار بزرگ
فکر اولیه دلم میخواد از داستان «انفجار بزرگ» هوشنگ گلشیری میآید. در داستان گلشیری راوی از زندگی ملالآور و خستهکننده روزمره به ستوه آمده و علاقهمند به شادی مردم است و حالا شنیده ۲ جوان قرار است در میدان ونک برقصند: «یک بابایی همین یک ساعت پیش تلفن کرد که امروز عصر ۲تا جوان ساعت ۵ میآیند توی میدان ونک که برقصند. تو رفتی بیرون تلفن کرد. مطمئن نیستم که گفته باشد ونک، اما مطمئنم که گفت میخواهند برقصند. من هم زنگ زدم به اصغر گفتم: عمو شنیدی که ۲ تا جوان خیال دارند ساعت ۵عصر توی میدان ونک برقصند؟ گفت: که چی؟ گفتم: چیش را نمیدانم اما مطمئنم که میرقصند.» (نیمه تاریک ماه، مجموعه داستانهای کوتاه هوشنگ گلشیری، داستان انفجار بزرگ، انتشارات نیلوفر) داستان گلشیری لحن پیشگویانهای دارد. انفجار بزرگ اولین بار در فروردین ۱۳۷۳ چاپشده است. چند سال قبل از دوم خرداد و بروز شادی و نشاط عمومی در رخدادهایی چون بازی ایران و استرالیا و پیروزیهای سیاسی در چند انتخابات.
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
به مناسبت سالروز تولد استاد محمدرضا لطفی، سه سکانس از فیلم «حاجی واشنگتن» علی حاتمی را ببینید که با بازی عزتالله انتظامی و ساز لطفی جاودانه شده است. نوشته دل سپارید به موسیقی لطفی اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۰/۱۸
منتظر بمانید..
شهرام شهیدی با بیان اینکه ایرج پزشکزاد در قله رمان طنز ایران قرار دارد، میگوید: میتوانم بگویم او علی حاتمی ادبیات ایران است زیرا جزئیاتی که علی حاتمی در سینما ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۱۰/۲۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
حمید نعمتالله در سینماتک ۴۸۵ خانه هنرمندان ایران که به نکوداشت زندهیاد علی حاتمی اختصاص داشت، گفت: در هنگام ساخت «قاتل و وحشی» که نمونه مشابهی در سنت فیلمسازی ایرانی نداشت فهمیدم که علی حاتمی در ساخت آثارش چقدر تنها بوده است. امروز اگر فیلمی درباره دوران قاجار میسازیم و...
۱۴۰۰/۰۹/۱۶
منتظر بمانید..
حمید نعمتالله با اشاره به اینکه سنت فیلمسازی علی حاتمی در ایران و دنیا بیسابقه بوده، بیان کرد: در هنگام ساخت «قاتل و وحشی» که نمونه مشابهی در سنت فیلمسازی ایرانی نداشت، فهمیدم که علی حاتمی در ساخت آثارش چقدر تنها بوده است.
۱۴۰۰/۰۹/۱۶
منتظر بمانید..
سینماسینما، محمدرضا بیاتی* ۱۴ آذر سالروز درگذشت علی حاتمی است. او در ۵۲ سالگی رفت. بسیار زود. با معیارهای امروز مقایسه کنیم سفر او را نابهنگامتر احساس میکنیم وقتیکه میبینیم سن ازدواج و شروع زندگی از ۴۰ سال هم گذشته است. برای بازیگران و دیگران ۵۰ سالگی، میانسالی است ولی...
۱۴۰۰/۰۹/۱۵
طاهره آشیانی در جام جم نوشت : ما یکی از کشورهایی هستیم که از همان اوایل اختراع سینما در دنیا به آن روی خوش نشان دادیم و سینما دار شدیم. آن هم نه فقط با ساخت سالن سینما و اکران فیلم های خارجی. ایران از همان اول فیلمساز...
۱۴۰۰/۰۹/۱۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
بانیفیلم: در دنیای رسانهای اگرچه سرعت در انتقال خبرها میتواند امتیاز ویژهای برای هر رسانهای به شکار آید، اما رسانهها به برخی از اخبار رت به دلیل ماهیت آزاردهندهشان کمتوجهی ...ادامه مطلب نوشته پاسخ منفی بیضایی به شبکه تلویزیونی فارسیزبان! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۱/۲۱
منتظر بمانید..
۲۴ سال پیش که بهرام بیضایی تصمیم گرفت که سفارش نوشتن یک نمایشنامه با موضوع امام علی را بپذیرد، شاید خودش هم فکرش را نمیکرد که این نمایشنامه به بهترین ...ادامه مطلب نوشته «مجلس ضربت زدن» ۲۴ ساله شد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۱/۱۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
حقیقتش این است که اگر اصرار مهدی هاشمی و پرویز پورحسینی نبود، شاید اصلا این نمایشنامه، رنگ صحنه به خود نمیدید ولی بهرام بیضایی، وقتی پافشاری و گذشت آنان را ...ادامه مطلب نوشته بازخوانی؛ چگونه اصرار پرویز پورحسینی و مهدی هاشمی، سبب خیر شد؟ اولین بار در بانی فیلم. پدیدار...
۱۴۰۲/۱۱/۱۰
منتظر بمانید..
یادداشت / جمشید پوراحمد ناهید پوراحمد عزیز… یادت هست از زبان بهرام بیضایی میگفتی؛ اشکالی در کار دنیاست که گریه رفعش نمیکند. اینکه امروز چهل روز است که نمیدانم کجایی؟! ...ادامه مطلب نوشته همنورد مردها نباشیم! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۰۴
آیین پایانی دهمین دوره انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی ایران با معرفی برگزیدگان، بزرگداشت بهرام بیضایی، یادی از شهلا لاهیجی در حضور استقبال کمنظیر مخاطبان و بسیاری از چهرههای فرهنگ و هنر ایران، جمعه ۲۹ دی ماه در سالن استاد فریدون ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار شد. به گزارش سینماسینما،...
۱۴۰۲/۱۰/۳۰
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، حبیب باوی ساجد این که تو سالها بر موج نوی سینمای ایران و پدید آورندگان آن موج بیهمتای سینمای این مُلک، تأکید و نظرداشتهای و در این راستا قلم و قدم زده باشی، میتواند به گاه فیلم مستند ساختن در این باره، پشتوانه تو باشد. پس وقتی دوربین تو...
۱۴۰۲/۱۰/۲۰
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، حبیب باوی ساجد این که تو سالهاست بر موج نوی سینمای ایران و پدیدآورندگان آن موجِ بیهمتا، تأکید و نظر داشتهای و در این راستا قلم زده باشی، میتواند پشتوانهای برای تو باشد به گاهِ فیلمِ مستند ساختن در این باره. پس وقتی دوربین تو روشن شود، خوب میدانی...
۱۴۰۲/۱۰/۱۷
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
محمد تاجیک : سیدنی لومت در بخشهایی از کتاب فیلم ساختن که با ترجمه بهمن فرمان آرا و توسط نشرچشمه منتشر شده است، روایت جالبی از همکاری با مارلون براندو بازگو کرده است . به گزارش سینماسینما ، در بخشهایی از این کتاب به نقل از سیدنی لومت آمده است...
۱۴۰۲/۰۹/۲۲
آیین نکوداشت ملک جهان خزاعی طراح صحنه و طراح لباس پیشکسوت سینمای ایران، به همت انجمن صنفی طراحان فیلم سینمای ایران، عصر جمعه دهم دی ماه ۱۴۰۰ در سالن سینماتوگراف موزه سینما، با حضور هنرمندان و سینماگران برگزار شد. به گزارش سینماسینما، در ابتدای این مراسم امیرحسین قدسی(مجری)، ضمن خیر...
۱۴۰۰/۱۰/۱۱
منتظر بمانید..
بهمن فرمانآرا تهیه کننده و کارگردان و نویسندهی پیشکسوت سینمای ایران، در یکی از روزهای پایانی فیلمبرداری فیلم سینمایی «پیرپسر» در لوکیشن این فیلم حاضر شد.
۱۴۰۰/۱۰/۱۱
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
داریوش مهرجویی در واکنش به نسخه مرمت شده "درخت گلابی" گفت: باید فیلمهای فیلمسازانی نظیر مسعود کیمیایی، بهمن فرمان آرا، سهراب شهید ثالث را در به نسخه دی سی پی تبدیل کرد. آنها آثار درجه یک زیادی دارند و به تاریخ سینمای ایران اضافه کردهاند.
۱۴۰۰/۰۹/۲۳
ششم شهریورماه سالروز تولد فیلمسازی است که اگرچه در شروع جریانی تازه در سینمای ایران نقش بسزایی داشته، اما آنقدرها که باید به شهرت نرسید و به جایش یکی از ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۶/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فضاسازی و طراحی صحنه فیلم «سیانور» نسبت به فیلم ها و سریال هایی که چند وقت اخیر مرتبط با
۱۳۹۵/۰۸/۲۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماپرس: هنر و تجربه یک امکان فرهنگی است ولی یک امکان فرهنگی جدیدی نیست و تجربههای است که قبلا هم انجام شده و شکست هم خورده و تجربه ای هم که در حال حاضر در آن قرار داریم طرح موفقی نخواهد شد
۱۳۹۵/۰۵/۰۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
تعدادی از آثار جشنواره فیلم فجر پیش رو از کتاب و یا یک روایت خاص اقتباس شده است. به گزارش ایسنا، داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی و امیر نادری از آغازگران ...ادامه مطلب نوشته نگاهی به اقتباسیها جشنواره ۴۲ فیلم فجر اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۰۵
سینماهای آمریکا شاهد اکران دوباره نسخه ترمیمشدهای از فیلم سینمایی «دونده» ساخته امیر نادری خواهند بود. به گزارش سینماسینما، فیلم «دونده» ساخته امیر نادری و محصول سال ۱۹۸۴ است که از بازی مجید نیرومند در آن به عنوان یکی از بهترین بازیهای کودکان در تمام تاریخ سینما یاد میشود، دوباره...
۱۴۰۱/۰۷/۱۵
سینماهای آمریکا شاهد اکران دوباره نسخه ترمیمشدهای از فیلم سینمایی «دونده» ساخته امیر نادری خواهند بود. به گزارش مهر به نقل از یاهو نیوز، فیلم «دونده» ساخته امیر نادری و ...ادامه مطلب نوشته اکران نسخه ترمیمشده؛ «دونده» در آمریکا اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۱/۰۷/۱۴
سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه – نگاهی به فیلم «انتظار» ساخته امیر نادری، محصول سال ۱۳۵۳ دست زن جوانی، بیرون آمده از دَر، برای گرفتن ظرف خوش آب و رنگ بلوری تا از یخ پرش کند، و عَطشِ نوجوانی که تنها تُنکهای به پا دارد را بیشتر کند برای دیدن دوباره...
۱۴۰۰/۱۰/۲۵
چهارصد و نودمین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران با نمایش فیلم «آب، باد، خاک» ساخته امیر نادری و با حضور مانی پتگر فیلمساز و منتقد و با اجرا و کارشناسی سامان بیات دوشنبه ۲۰ دی در سالن ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار شد. به گزارش سینماسینما به نقل از روابط...
۱۴۰۰/۱۰/۲۱
مانی پتگر تدوینگر فیلم «آب، باد، خاک» امیر نادری در نشست نمایش و نقد و بررسی آن در سینماتک خانه هنرمندان ایران گفت: شاید امیر نادری سناریوی فیزیکی برای برخی ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۱۰/۲۱