سینماسینما، محمود توسلیان
زبان جدای هر تعریفی یک ویژگی بسیار مهم دارد و آن هویت بخشی به گویشوران خودش است. فارغ از اینکه فکر و زندگی ما به تمامی تحت تاثیر زبانمان است، این هویت ما است که فردیت ما را میسازد و این فردیت به هنرمان شکل میدهد. به بیان دیگر آنچه امروزه از آن با نام فرم (شکل، صورت) یاد میشود، چیزی نیست جز هویت ما. اینجاست که به راحتی میتوان دعوای قدیمی فرم و محتوا را پایان داد و دریافت که فرمی بدون محتوا و محتوایی بدون فرم وجود ندارد. اما در این میدان نقش نخست را هویت هر هنرمند میسازد و در چنین موقعیتی است که زبان مانند هستۀ مرکزی یک پدیده میاندار میشود و بر هرآنچه در محیط خودش دارد، اثر میگذارد.
این روزها کمتر هنرمندی است که نداند زبان میدان نبرد میان قدرتمداران است. حالا دیگر چندان لازم نیست برای بهرهکشی از یک سرزمین قشونکشی کرد و به کمک تسلیحات و نیروی انسانی فراوان دست به کشت و کشتار زد تا آن سرزمین را تصاحب کرد. در چنین اوضاعی نیروهای متهاجم قدرت طلب، بدون خون و خونریزی و به وسیلۀ تهاجم به زبان – و نهایتا فرهنگ- آن قوم و سرزمین به خواستههای خود میرسند. پس پرداختن به زبان و اهمیت دادن به سیاستگذاری در این زمینه به امری مهم تبدیل می شود که باید در تمامی زمینهها گسترش پیدا کند.
اگر چه زبان رسمی و معیار در کشور ما زبان فارسی است و این از اصلیترین عوامل پیوند ملی محسوب میشود، اما فراموش نکنیم که یکی از نقاط قوت فرهنگی ما وجود اقوام با زبان و گویشهای مختلف است که موجب ثروتمندی فرهنگی ما شده است. در همین زمینه سینما به عنوان ابزار روایتگری و تثبیت کنندۀ بازوهای اجتماعی و تاریخی هنر روایی نقش مهمی دارد و ساختن آثاری به زبان، گویش و لهجههای مختلف میتواند در پیشبردن اهداف والای هنری نقش بسزایی داشته باشد.
یکی از سرفصلهای مهم سیاستگذاری زبانی در دهۀ گذشته، میدان دادن به زبان اقوام در جنبههای مختلف است که بی شک فیلم ساختن به آن زبانها میتواند در دیپلماسی درون فرهنگی و بیرون از مرزها موثر واقع شود. خوشبختانه در سالهای اخیر این توان در جان فیلمسازان ما به باوری رسید که آثار درخور توجهی تولید کردند که از آن میان میتوان به فیلمهایی مانند زمانی برای مستی اسبها و نامو (به کردی) من یوسفم مادر و سامی(به عربی) و ائو، پوست و کومور( به ترکی آذری) اشاره کرد.
موقعیت مهدی و آتابای- به واسطۀ حضور هوشمندانۀ هادی حجازی فر- در نیمۀ اول سال ۱۴۰۱ به لحاظ بهرهمندی از زبان ترکی آذری و ایجاد پیوندی مناسب میان این زبان و سایر عناصر دخیل در ساخت یک اثر، آثار قابل توجهیاند. نخستین نکتهای که در هر دو فیلم در ابتدای امر و به عنوان هستۀ اصلی توانمندی در به کارگیری زبان ترکی نمایان میشود، سرهگرایی زبانی است. به این مفهوم که واژگان و عباراتی که نویسنده و ای بسا کارگردان در گفت و گوها به کار میبرند، اغلب از ترکی آذری اصیل است و کمتر وامگیری و گرتهبرداری شده است. از آنجایی که زبان فارسی، زبان رسمی سرزمین ماست، طبیعی است که پرکاربرد بودنش روی سایر زبانهای داخلی موثر واقع شود. زبان ترکی هم از این موضوع جدا نیست و امروزه بسیاری از گویشوران زبان ترکی در کشورمان، واژگان فارسی بسیاری را در ترکی دخیل کردهاند. اما در موقعیت مهدی و آتابای به حد زیادی این موضوع با دقت فراوان از آسیب دورمانده و این آثار به عنوان اسناد هنری این دوره در حفظ اصالتهای ترکی آذری قدم شایانی برداشته است.
موقعیت مهدی همانطور که از عنوانش پیداست، دربارۀ موقعیتهای شهید مهدی باکری است. فیلم با روزهایی از زندگی شهید -گرانقدر- باکری آغاز میشود که تصمیم به ازدواج دارد و طبیعی است که چنین رویدادی در زندگی رزمندهای از جان گذشته یک چالش محسوب میشود. درست از همینجاست که مخاطب درمییابد، التهاب بخش عمدهای از این روایت است و واژههای به کار برده شده و همچنین موقعیتها و عناصر بصری این التهاب را با خود میآورد. نوع برخورد دختر جوان در مراسم سادۀ خواستگاری و نیز رفتار باحیای شهید باکری جنس خاصی از واژهها و لحن متناسب با آن را تولید میکند. یکی از ستونهای هر زبان و گویش لحن و تاکیدهای وزنی در آن است. از این بابت، زبان ترکی به زبان فارسی نزدیک است، ساختاری موزون و شعروار؛ که بیشتر مخاطبان خود را همراه میکند. البته گویشوران این زبان به این مهم واقفاند. منظور من مخاطبانیاند که معنای این زبان را نمیدانند. در واقع دانستن یک زبان با فهمیدن آن از یک جنس نیستند. غیر فارسیزبانانی که از حرفزدن یک فارسیزبان لذت میبرند، آن دسته از افرادند که زبان فارسی را نمیدانند اما میفهمند. این فهمیدن به اعتباری میتواند تعریف دیگری از لحن در زبان گفتار باشد. اگر دقت کرده باشید، در لحظات همراهی برادر شهید باکری با او، همدلیهایی به نظر میرسد که شاید نیاز مخاطب به شنیدن صدای بازیگر یا خواندن زیرنویس فارسی را مرتفع کند. شکی ندارم که بسیاری از ما در برخورد با صحنههای زیادی از فیلمهای غیر فارسی زبان با چنین فرآیندی روبرو شدهایم. بگذریم.
ما در موقعیت مهدی شهید باکری را در موقعیتهایی می بینیم که شاید ذهنیتر و خصوصیتر است و همین موضوع سبب میشود که زبان گفتاری هم سراغ فرهنگ واژگان فردیتری برود. نکتۀ مهم اینجاست که در این شرایط انتخاب واژههای مناسب در بستر چنین موقعیتهایی کار دشوارتری نسبت به خلق نوشتار در موقعیتهای عمومی است؛ چرا که زبان شخصیتر و درونیتر میشود. از ازدواج تا شهادت شهید باکری این فرایند زبانی عمیقتر و جاافتادهتر میشود.
این گرایش در آتابای به مراتب پیچیدهتر و شخصیتر میشود. کاظم (آتابای) جوان با تجربه و توانمندی است که از ظرفیتهای گردشگری در روستای محل تولدش به خوبی آشناست و آنجا را به محیط جذابی برای علاقهمندان تبدیل کرده است. اما تجربۀ عشقی ناکام در گذشته و بحرانهای ریز و درشت خانوادگیاش از او شخصیتی سردرگم برساخته است که نه فقط با بیرون، که با درون خودش هم در گفت و گوست. طبیعی است که زبان در چنین شرایطی محتاط میشود و دستور زبان و انتخاب واژگان دشوارتر.
در آتابای نیز زبان به شکلی پاکیزه و روان به کار گرفته میشود. با این تفاوت که موضوع قصه این امکان را به نویسنده میدهد که از فرهنگ عامه بیشتر استفاده کند و این زبان را فربهتر و کاربردیتر میکند. ترکی آذری در آتابای بیشتر به موضوع زبان اهمیت میدهد و از آن به نحوی بهره میبرد که به یکی از ارکان ضروری فیلم بدل میشود. چرا که در آتابای سه شخصیت فارسی زبان نیز داریم. این اتفاق سبب میشود که شخصیتهای مرتبط با این سه نفر از امکان فارسیدانی خود پردهبرداری کنند. این ظرفیت رنگ تازهای به روایت میبخشد که در کنار استفادۀ مناسب از موسیقی (استاد حسین علیزاده) کیفیت را افزایش میدهد. در واقع حضور هادی حجازیفر در هر دو اثر، گویای این نکته است که برای استفاده از ظرفیتهای یک زبان باید از کسانی کمک گرفت که به آن جغرافیا تعلق داشته باشند و آن زبان را بشناسند و به وسیلۀ آن تکلم کرده باشند.
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
یک هیات هفت نفری متشکل از سینماگران صاحبنام، داوری بخش فیلمهای سینمایی نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی را به عهده دارند. نوشته معرفی داوران بخش سینمایی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.
دیروز
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
یک هیئت هفت نفری، داوری بخش فیلمهای سینمایی نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی را به عهده دارند. به گزارش سینماسینما به نقل از روابط عمومی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی، محمدعلی باشهآهنگر، حامد بهداد، ابوالفضل جلیلی، نیکی کریمی، محمود کلاری، رضا کیانیان و محمدحسین لطیفی، ۱۶ فیلم سینمایی...
دیروز
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
نیکی کریمی با انتشار تصویری نوشت که «بیتا فرهی در فیلمی که سال گذشته به نام «زمانی در ابدیت» تهیه کردم، بازی کرد.» به گزارش ایسنا، این هنرمند نوشت: «چقدر ...ادامه مطلب
۱۴۰۲/۰۹/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
بهروز شعیبی امسال با «صورت فلکی» و «بدون قرار قبلی» هم در مقام بازیگر و هم در مقام کارگردان به ضیافت فجر آمده. به همین مناسبت نگاهی انداختهایم به همه بازیگر-کارگردانهایی که طی ده سال اخیر در جشنواره حضور داشتهاند. فهرستی که در آن نام ۱۰ نفر به چشم میخورد....
۱۴۰۰/۱۰/۲۲
فیلم سینمایی «آتابای» ساخته نیکی کریمی در چهارمین هفته نمایش جای «درخت گردو» را در میان ۵ فیلم پرفروش هفته گرفت و با یک پله صعود در رده چهارم جدول ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۱۰/۰۸
منتظر بمانید..
سینماسینما، دکتر مهناز رونقی آتابای شعر است، شعری سروده شده در روستای پیرکندی خوی، شعری محلی با صدایی خش دار که طنین می اندازد در ذهن و می ماند روزها. می خواهی انگشت کوچک کسی را بگیری تا جوابی بگیری از او. جواب تمام سوال های بی جواب مانده زندگی...
۱۴۰۰/۱۰/۰۶
منتظر بمانید..
نیکی کریمی گفت : خوشحالم فیلم آتابای در نمایش های مختلفی که در شهرهای مختلف استان های آذربایجان (شرقی و غربی ) داشته است، مورد استقبال قرار گرفته است. نیکی ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۱۰/۰۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، آرش عنایتی هدف از این نوشتار اشاره به کاربرد غیر کلیشهای عنصری است که اغلب برای تخریب شخصیتها و یا به تصور نشان دادنِ سویهی تاریک کاراکترها در فیلمهای ایرانی استفاده میشود. لیکن در فیلم آتابای، به شکلی دیگر کارکرد یافته است. با این توضیح که نگارنده، سیگاری نیست-بنابراین...
۱۴۰۰/۰۹/۲۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، زهرا مشتاق آتابای فیلمی برای دغدغه های مردی از طبقه متوسط است. آتابای کارگر نیست که رنج هایش در تعریف طبقه کارگر بگنجد. یا مثلا نگرانی اش مسائل جامعه روشنفکری باشد. گرفتاری او با خودش و خلوت و سکوت خود خواسته ای است که عصبانیت و نفرتی عمیق را...
۱۴۰۰/۰۹/۲۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
جدیدترین اکران مردمی فیلم «آتابای» ساخته نیکی کریمی عصر چهارشنبه ۲۴ آذر ساعت ۱۵ در «پردیس سینمایی هویزه»، ساعت ۱۷ در «پردیس سینمایی اطلس» و ساعت ۱۹ در «پردیس سینمایی ویلاژتوریست» در شهر مشهد برگزار شد. نیکی کریمی کارگردان و سعید پاکستانى مجرى طرح فیلم همراه با دانیال نوروَش و...
۱۴۰۰/۰۹/۲۴
دو فیلم «تافردا» و «گوزن» از ایران در جشنواره برلین ۲۰۲۲ حضور خواهند داشت. به گزارش سینماسینما، فیلم سینمایی «تا فردا» به کارگردانی على عسگرى و تهیهکنندگی نیکى کریمى در بخش پانورامای جشنواره فیلم «برلین» به نمایش درمیآید. این فیلم محصول مشترک ایران، فرانسه و قطر است و به صورت...
۱۴۰۰/۰۹/۲۴
منتظر بمانید..
تینا جلالی در اعتماد نوشت :فیلم جدید نیکی کریمی«آتابای» دنیای متفاوتی نسبت به دیگر ساخته های این کارگردان دارد وازاین منظر دریچه ای جدید به روی مخاطب باز می کند. تنهایی، تفکر، نشان دادن لایه های درونی انسان ها ، عشق و میل به زندگی از شاخصه های این فیلم...
۱۴۰۰/۰۹/۲۱
منتظر بمانید..
فیلم سینمایی آتابای، ساخته نیکی کریمی در بخش رقابتی فیلم های داستانی جشنواره «منار صوفیه» بلغارستان به نمایش گذاشته خواهد شد. به گزارش رسیده، پنجمین فیلم نیکی کریمی پیش از ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۹/۲۰
منتظر بمانید..
ژان میشل فرودون نویسنده و منتقد مشهور نشریات لوموند و کایه دو سینما و مدرس سینما در دانشگاه سوربون پاریس پس از دیدن فیلم «آتابای» ساخته نیکی کریمی، نقدی درباره ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۹/۱۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
ژان میشل فرودون، نویسنده و منتقد مشهور نشریات لوموند و کایه دو سینما و مدرس سینما در دانشگاه سوربن پاریس در یادداشتی به نقد «آتابای» ساخته نیکی کریمی پرداخت. به گزارش سینماسینما، این منتقد فرانسوی پس از دیدن فیلم «آتابای» با اشاره به اینکه این فیلم نه تنها بر تواناییهای...
۱۴۰۰/۰۹/۱۹
منتظر بمانید..
«ژان میشل فرودون» نویسنده و منتقد مشهور نشریات لوموند و کایه دو سینما و مدرس سینما در دانشگاه سوربون پاریس پس از دیدن فیلم «آتابای» ساخته نیکی کریمی، نقدی درباره این فیلم نوشت.
۱۴۰۰/۰۹/۱۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
خالقان آتابای در نهایت نتوانستهاند او را از افسردگی ناشی از شکست عشقی نجات دهند و نوری از امید را بر پیشانی عشاق شکست خورده بتابانند. به گزارش سینماسینما ،تسنیم نوشت : داستان فیلم سینمایی آتابای ساخته جدید نیکی کریمی که البته هادی حجازیفر آن را طراحی و نویسندگی...
۱۴۰۰/۰۹/۱۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، حمید عبدالحسینی* آتابای از همان عنوانش به ما نشان میدهد که با فیلمی خاص روبهروییم؛ اثری که نوعی از شاعرانگی را در زیرلایههایش می تند و فیلمساز را وا میدارد تا سانتیمانتالیسم نهفته در بافت مضمونی فیلم را در نگرش و دستور زبان سینمایی آن نیز پیگیری و تثبیت...
۱۴۰۰/۰۹/۱۴
مائده کاشیان در خراسان نوشت : نیکی کریمی در پنجمین تجربه کارگردانی خود در سینما، فیلم عاشقانه «آتابای» را جلوی دوربین برد. این فیلم در سیوهشتمین جشنواره فجر مورد توجه قرار گرفت و در مقایسه با دیگر آثار کریمی به عنوان کارگردان، قدم رو به جلویی برای او محسوب میشود....
۱۴۰۰/۰۹/۱۱
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
آخرین رقمهای فروش دو فیلم تازه اکران شده «آتابای» ساخته نیکی کریمی و «گشت ارشاد۳» به کارگردانی سعید سهیلی اعلام شد. به گزارش سینماسینما، فیلم سینمایی آتابای ساخته نیکی کریمی که از چهارشنبه (۳ آذر)، اکران خود را در ۱۵۰ سالن سینما آغاز کرده، در ۳ روزِ اول نمایش به...
۱۴۰۰/۰۹/۰۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
آخرین رقمهای فروش ۲ فیلم تازه اکران شده «آتابای» ساخته نیکی کریمی و «گشت ارشاد» ۳ به کارگردانی سعید سهیلی اعلام شد. به گزارش ایرنا، فیلم سینمایی آتابای ساخته نیکی ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۹/۰۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
آخرین رقم های فروش «آتابای» نیکی کریمی و «گشت ارشاد» ۳ سعید سهیلی از سوی دست اندرکاران این فیلم ها اعلام شد.
۱۴۰۰/۰۹/۰۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فیلم سینمایی «جنایت بیدقت» به کارگردانی شهرام مکری در تازهترین حضور بینالمللیاش در جشنواره «جنایت و مکافات» در شهر استانبول به نمایش درمیآید.
۱۴۰۰/۰۹/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
اکران سراسری فیلم سینمایی «آتابای» به کارگردانی و تهیهکنندگی نیکی کریمی و نویسندگی هادیحجازیفر، از فردا (چهارشنبه ۳ آذر) آغاز میشود. به گزارش سینماسینما، «آتابای» با بازی هادی حجازیفر، سحر دولتشاهی، جواد عزتی، دانیال نوروش، یوسفعلی دریادل، مهلقا مینوش، آتش تقیپور، معصومه ربانینیا و میرمجید حسینی، نامزد دریافت پنج سیمرغ...
۱۴۰۰/۰۹/۰۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فیلم سینمایی «آتابای» از سوم آذرماه توسط مؤسسه «بهمن سبز» اکران خود را در سینماهای سراسر کشور آغاز خواهد کرد. نوشته آغاز اکران «آتابای» در سینماهای کشور از سوم آذرماه اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.
۱۴۰۰/۰۸/۲۱
منتظر بمانید..
فیلم سینمایی «آتابای» از ۳ آذرماه اکران خود را در سینماهای سراسر کشور آغاز خواهد کرد.
۱۴۰۰/۰۸/۲۱
منتظر بمانید..
نیکی کریمی، رییس هیات داوران بخش مسابقه فیلمهاى سینمایی «ترازوی طلایی» یازدهمین دوره جشنواره فیلم جنایات و مکافات استانبول شد. به گزارش سینماسینما، نیکی کریمی، کارگردان، نویسنده و بازیگر سینمای ایران ریاست هیات داوری بخش فیلم بلند «ترازوی طلایی» یازدهمین دوره جشنواره فیلم جنایات و مکافات استانبول را که امسال...
۱۴۰۰/۰۸/۱۲
منتظر بمانید..
نیکی کریمی بازیگر و کارگردان سینمای ایران رییس هیات داوران جشنواره بینالمللی «جنایات و مکافات» استانبول شد. به گزارش مهر به نقل از خبرگزاری آناتولی، نیکی کریمی، تهیهکننده، بازیگر و ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۸/۱۲
منتظر بمانید..
نیکی کریمی،رییس هیئت داوران بخش مسابقه فیلمهای سینمایی «ترازوی طلایی» یازدهمین دوره جشنواره فیلم جنایات و مکافات استانبول شد.
۱۴۰۰/۰۸/۱۲