سفری به دیار مسافر… / برای غیبت پنج ساله عباس کیارستمی | نیمرخ

سفری به دیار مسافر… / برای غیبت پنج ساله عباس کیارستمی

lazy_placeholder.gifcinemacinema_ir-880-300x225.jpg سینماسینما، پرویز نوری

آشنایی من با عباس کیارستمی در حوالی آخرهای دهه ۱۳۴۰ پیش آمد؛ وقتی که او به عنوان گرافیست در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول به کار بود. همان موقع‌ها بود که فیلم کوتاه «نان و کوچه» را برای کانون ساخته بود. در سال ۱۳۴۹ و فیلم قصه پسربچه‌ای بود که پس از خرید نان و بازگشت به خانه، در کوچه با سگ ولگردی روبه‌رو می‌شد. هراس و ترس او از اینکه چگونه باید خود را از دست این سگ وحشی خلاص کند و به خانه بازگردد. کیارستمی فیلم را هیجان‌آور و جذاب و سینمایی از کار درآورده بود. هنر او در همان فیلم کوتاه چند دقیقه‌ای بهره‌گیری از بازی طبیعی و راحت یک کودک بود. او از همان زمان نشان داد که تا چه حد روی شخصیت و احوال و روحیه کودکانه، تسلط و تبحر دارد. بعد‌تر با «سه‌گانه کوکر»ش (خانه دوست کجاست، زندگی و دیگر هیچ و زیر درختان زیتون) به کامل‌ترین و دقیق‌ترین وجهی، بچه‌ها را در نقش‌های‌شان هدایت کرد و این مشخصه کارهایش شد.
سال ۱۳۵۰ بود که از کیارستمی خواستم برای فیلم من «رشید» طراحی پوسترها و ساخت تیتراژ را انجام دهد. او تیتراژ را درون شیشه‌های عینکی که به هنگام فرار قهرمان داستان (بهروز وثوقی) بر زمین می‌افتاد، قرار داد. برای پوستر هم چهره بهروز را به گونه گرافیکی بر زمینه فرار او، طرح‌ریزی کرد که بسیار شکیل از کار درآمد. در سال ۱۳۵۱ با کیارستمی که فیلم دیگری به اسم زنگ تفریح ساخته بود قراری گذاشتم برای فیلم بعدی‌ام «حکیم‌باشی» هم تیتراژِ بسازد. او با تخصص و تجربه‌ای که در زمینه طراحی گرافیک داشت تیتراژی فوق‌العاده با تصاویر نقاشی و صدای یک زوال و در یک حرکت متوالی به وجود آورد. سال‌ها بعد که یک روز با هم بودیم به من گفت: «تو بابت تیتراژ حکیم‌باشی سه هزار تومان بدهکاری.» گفتم: «من نباید می‌پرداختم، وظیفه تهیه‌کننده بود.» گفت: «بنده تیتراژ را برای تو درست کردم.» گفتم: «باشه، می‌خواهی سه هزار تومان را بهت بدهم؟» خندید و گفت: «حالا شده سه میلیون.»
عباس کیارستمی استاد بود.
فیلمسازی منحصر به فرد. سینمای او غریزی و به نوعی شاید هم بتوان گفت «رئالیستی» بود. اما رئالیستی که در فیلم‌هایش به کار می‌برد آن نبود که معمولا از یک اثر رئالیستی – مانند فیلم‌های قدیم ایتالیایی – سراغ داشتیم. سینمایی آرام، با تکرار صحنه‌ها و اغلب با دیالوگ‌های اندک. سینمایی که آثار روبر برسون فرانسوی را به خاطر می‌آورد، در عین حال با سبک و روال آن فیملساز تفاوت بسیار داشت.
این سبک با خانه دوست کجاست آغاز شد و با قصه‌ای چند خطی، از پسربچه‌ای که اشتباها دفتر مشق همشاگردی‌اش را با خود برده بود و حالا باید آن را تا شب نشده به او برساند. فیلم زیبا و شاعرانه و تصاویرش در آن روستای سرسبز و چشم‌نواز و دلپذیر بود.
از زمان فیلم «باد ما را خواهد برد» به بعد، من نقدهای نسبتا تند و صریح درباره آثار کیارستمی نوشتم و در یکی از روزها که همدیگر را دیدیم، گفتم: «مرا ببخش که آن‌طوری درباره فیلم‌هایت نوشتم.» با همان لبخند خاص خودش – که کمتر شاهدش بودیم- گفت: «ببین من نقدهای تعریفی درباره فیلم‌هایم را نمی‌خوانم ولی نقدهای تو را می‌خوانم، اصولا اینجور نقدها را می‌خوانم.»
کیارستمی همچون فیلم‌هایش، زندگی و مرگ غیر قابل تصوری داشت. در ماه تیر (در اول تیرماه ۱۳۱۹) در تهران به دنیا آمد و در همان ماه (تیر ۱۴ تیر ماه ۱۳۹۵) در پاریس چشم از این دنیا بربست. نخستین تجربه هنری او نقاشی بود. این هنر را در دوران نوجوانی پی گرفت و وقتی ۱۸ سال داشت از یک مسابقه نقاشی جایزه گرفت. پس از آن در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران قبول شد. غیر از نقاشی، به طراحی گرافیک هم علاقه نشان داد و توانست از اوایل سال ۱۳۴۰ به عنوان نقاش در «آتلیه تبلیغاتی ۷ » به کار اشتغال ورزد. در آنجا به طراحی روی جلد کتاب‌ها و پوسترها پرداخت اما فعالیت‌های جدی کیارستمی با استخدام در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شروع شد. بعد از ساخت دو فیلم کوتاه نان و کوچه و زنگ تفریح در سال ۱۳۵۳ بود که با ساخت فیلم نیمه‌بلند مسافر توجه‌ها را به خود جلب کرد. فیلم قصه پسربچه‌ای ده‌ساله بود در یک شهر کوچک که به خاطر تماشای مسابقه فوتبال مورد علاقه‌اش سختی و خطرات را تحمل می‌کرد تا خود را به پایتخت و به تماشای مسابقه برساند. از همین جا بود که سبک همیشگی سینمای کیارستمی شکل گرفت. سینمای رئالیستی، ساده و در عین حال پیچیده، او بعد از چند فیلم کوتاه مطرح دیگر سرانجام اولین فیلم بلند داستانی‌اش را به نام گزارش ۱۳۵۶ ساخت با طرح داستانی از ماجرای زندگی خودش و فیلم با تحسین منتقدان و مجامع سینمایی دنیا مواجه شد.
با این حال، کیارستمی با فیلم خانه دوست کجاست (۱۳۵۶) به اوج هنرش دست پیدا کرد. فیلم در چند جشنواره جهانی مورد تمجید قرار گرفت و به دنبال آن با دو قسمت بعدی زندگی و دیگر هیچ (۱۳۷۰) و زیر درختان زیتون (۱۳۷۳) نشان داد که یک مولف سینماست از آن پس مورد تقلید فیلمسازهای جهان از جمله ژاپنی‌ها و فرانسوی‌ها واقع شد. عاقبت هم در سال ۱۳۷۶ با طعم گیلاس موفق شد نخل طلای جشنواره کن را به دست آورد و البته جایزه‌های متعدد دیگر … از همان وقت بود که محبوب تمامی سینماگران بزرگ دنیا شد. مارتین اسکورسیزی او را یکی از برترین کارگردانان تاریخ سینمای جهان و نماینده عالی‌ترین سطح هنر در سینما به شمار آورد. ژان لوک گدار گفته بود: «سینما با گریفیث آغاز می‌شود و با کیارستمی پایان می‌یابد.» همچنین آکیراکوروساوا درباره‌اش گفته است: «به نظرم فیلم‌های این کارگردان ایرانی خارق‌العاده است.»
خاطرم هست عباس کیارستمی را هنگامی که در نمایشگاه گلستان و نمایش نقاشی‌های همسر سابق خود حضور پیدا کرده بود، دیدم. سال ۱۳۸۷ بود و من آخرین فیلمش «شیرین» را – که برداشت عجیب و غریبی از منظومه «خسرو و شیرین» نظامی گنجوی بود- در جشنواره ونیز دیده بودم. به او تبریک گفتم و افزودم: «شیرین حقیقتا اثری آوانگارد بود و خوشم آمد.» پرسید: «مردم چی؟» گفتم: «در جشنواره ونیز هم فقط چند تا تماشاچی به هنگام نمایش فیلم از سالن بیرون رفتند.» نگاهی با لبخند به من کرد و گفت: «من فکر می‌کردم فقط همان چند تا تماشاچی در سالن بمانند!»
کیارستمی در سال‌های آخر دهه ۱۳۸۰ به ساخت فیلم در خارج از ایران روی آورد. نتیجه‌ای که عایدش شد چندان قابل قبول نبود. ابتدا «کپی برابر اصل» را در سال ۱۳۸۹ در فرانسه و ایتالیا ساخت که در آن ژولیت بینوش بازی داشت (و جایزه بهترین بازیگر جشنواره کن را هم گرفت) لیکن فیلم نتوانسته بود رابطه تلخ عاشقانه میان زن فرانسوی با مردی انگلیسی را موثر برگزار کند. شاید هم دلیلش آشنا نبودن کیارستمی به فرهنگ آنان بود. همچنان که فیلم بعدی او «مثل یک عاشق» در سال ۱۳۹۱در ژاپن و ارتباط ظاهرا مادی بین یک پروفسور پیر ژاپنی با یک دختر خودفروش کاملا بی‌تاثیر بود و با بی‌اعتنایی منتقدان روبه‌رو شد و پایانی ناکام برای کیارستمی و سینمای او بود. فیلمسازی که قاعدتا هرگز مشابهش در ایران به وجود نخواهد آمد.
آخرین دیدارم با کیارستمی در خانه‌اش بود. در یک شب فراموش‌نشدنی. با او از همه‌چیز گفتیم و از خاطرات قدیم و ندیم. یادم هست پرسیدم: «واقعا می‌خواهی همین جور و به همین سبک به فیلمسازی ادامه دهی؟» با طنز خاص خودش گفت: «آره، آسونه دیگه…»

منبع: اعتماد

منبع: سینما سینما
آدرس کوتاه: http://www.rokh.in/news/76068
دیدگاه

آخرین خبرها
خبرهای پربازدید

عباس کیارستمی

اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گفت‌وگوی سعید نوری با محمد حقیقت/ مزایا و معایب نمایش فیلم‌ها به منتقدان پیش از جشنواره

اختصاصی سینماسینما از جشنواره فیلم کن ۲۰۲۴/ گفت‌وگوی سعید نوری با محمد حقیقت/ نمایش فیلم‌های بخش‌های مختلف برای منتقدان پیش از آغاز جشنواره چه مزایا و معایبی دارد؟ محمد حقیقت با ذکر خاطره‌ای از آثار عباس کیارستمی به این سوال پاسخ می‌دهد  

دیروز

عباس کیارستمی

تمجید هانکه از سینمای بی‌همتای کیارستمی

«میشایل هانکه» کارگردان پرافتخار اتریشی با تمجید از عباس کیارستمی او را کارگردانی بی‌همتا دانست که دستبابی به سادگی موجود درآثارش بسیار دشوار است. به گزارش سینماسینما، «میشائل هانکه» با ساختن فیلم‌های تحسین‌شده به زبان‌های فرانسوی، آلمانی و انگلیسی و فعالیت گسترده در تلویزیون و تئاتر در طول دوران حرفه‌ای...

۱۴۰۳/۰۲/۲۳

همایون ارشادی
عباس کیارستمی

هوتن شکیبا: دوست داشتم به جای همایون ارشادی در «طعم گیلاس» باشم

هوتن شکیبا که علاقه‌مند بوده در فیلم «طعم گیلاس» کیارستمی بازی کند، درباره ویژگی‌های این هنرمند گفت: برای من کیارستمی یادآور ژست هنرمندی است که در هر شرایطی، بدون در نظر گرفتن جو غالب یک محیط هنری، سعی می‌کرد آنچه را که فکر می‌کرد، بسازد. به گزارش سینماسینما، این بازیگر،...

۱۴۰۳/۰۲/۲۳

عباس کیارستمی

نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری

فیلم «شیرین» اثر متفاوت عباس کیارستمی در سلسله برنامه‌های جادوی سینما نقد و بررسی می‌شود. به گزارش سینماسینما، در این برنامه بعد از نمایش فیلم، ایلیا محمدی نیا منتقد سینما به تحلیل پیرامون فیلم خواهد پرداخت. جادوی سینما بنیاد حریری بابل در نخستین چهارشنبه هر ماه از ساعت ۱۶ میزبان...

۱۴۰۳/۰۲/۰۴

عباس کیارستمی

محسن شرفی‌نیا درگذشت

به گزارش سینماسینما، محسن شرفی‌نیا، فیلمساز و از شاگردان عباس کیارستمی پس از مدتی دست‌وپنجه نرم کردن با سرطان درگذشت. از میان آثار او می‌توان به کارگردانی فیلم «فصل انار» و بازی در فیلم آشنایی با لیلا، اشاره کرد.

۱۴۰۳/۰۱/۲۱

عباس کیارستمی

«شیرین»، مثل عشق زنانه 

سینماسینما، جمال رهنمایی فیلم شیرین ساخته عباس کیارستمی تجربه‌ای بی‌نظیر در سینمای ایران و شاید سینمای جهان است. عباس کیارستمی برای آشنایی ما با مفهوم چند بعدی، پیچیده و پر رمز و راز عاشقی از احساسات هنرمندان حرفه‌ای زن در سینما در هنگام شنیدن نمایشنامه‌ای که بر اساس منظومه عاشقانه...

۱۴۰۳/۰۱/۰۵

مجید مجیدی
عباس کیارستمی

سینماگران خارجی گفتند؛ فرهنگ بهترین دغدغه برای فیلمسازی

سینماگران خارجی اغلب عباس کیارستمی و مجید مجیدی و آثارشان را می‌شناسند، آنها معتقدند فرهنگ بهترین دغدغه برای فیلم‌سازی است و می‌توان به کمک آن از شر تمایزها خلاص شد. ...ادامه مطلب نوشته سینماگران خارجی گفتند؛ فرهنگ بهترین دغدغه برای فیلمسازی اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۳/۰۱/۰۴

مسعود کیمیایی
عباس کیارستمی

خاطره‌بازی با بهاریه مسعود کیمیایی که ۲۶ سال پیش نوشت؛ همیشه باید از زمستان بیم داشت

«در بهار سال‌های کودکی ما، یک جایی بود که همیشه بهار بود. تا زمستان، فقط در آنجا بود که یک فصل ادامه داشت تا فصل اکنون، همه بچه‌ها به آن ...ادامه مطلب نوشته خاطره‌بازی با بهاریه مسعود کیمیایی که ۲۶ سال پیش نوشت؛ همیشه باید از زمستان بیم داشت اولین...

۱۴۰۳/۰۱/۰۳

عباس کیارستمی

نمایش «طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر

نمایش فیلم «طعم گیلاس» ششمین فیلم از بخش مروری بر آثار عباس کیارستمی، ساعت ۱۵ روز یکشنبه (۲۰ اسفندماه) در سالن سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در می‌آید. ...ادامه مطلب نوشته نمایش «طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۲/۱۸

عباس کیارستمی

«طعم گیلاس» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران

نمایش فیلم «طعم گیلاس» ششمین فیلم از بخش مروری بر آثار عباس کیارستمی، ساعت ۱۵ روز یکشنبه (۲۰ اسفندماه) در سالن سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در می‌آید. به گزارش سینماسینما، فیلم «طعم گیلاس» به کارگردانی عباس کیارستمی، محصول سال ۱۳۷۶ و به مدت ۹۵ دقیقه است که...

۱۴۰۲/۱۲/۱۷

عباس کیارستمی

نمایش نسخه مرمت‌شده «زیر درختان زیتون» کیارستمی در موزه هنرهای معاصر

نسخه مرمت‌شده فیلم «زیر درختان زیتون» عباس کیارستمی در سالن سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در می‌آید. به گزارش روابط‌عمومی موزه هنرهای معاصر تهران، نمایش فیلم «زیر درختان ...ادامه مطلب نوشته نمایش نسخه مرمت‌شده «زیر درختان زیتون» کیارستمی در موزه هنرهای معاصر اولین بار در بانی فیلم. پدیدار...

۱۴۰۲/۱۲/۰۸

عباس کیارستمی

«کلوزآپ» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران

فیلم «کلوزآپ» به کارگردانی عباس کیارستمی در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در می‌آید. به گزارش سینماسینما، «کلوزآپ» فیلمی در سبک درام و رئال است که قرار است راس ساعت ۱۵، یکشنبه ۱۵ بهمن ماه به نمایش درآید. داستان فیلم درباره زندگی فردی است به اسم حسین سبزیان...

۱۴۰۲/۱۱/۱۱

محمود کلاری
عباس کیارستمی

شب مجله بخارا برگزار شد؛ از حضور علی دهباشی تا چند داستان دیگر در شبی برای عباس کیارستمی

در شبی به بهانه نمایش جدیدترین مستند سیف الله صمدیان درباره عباس کیارستمی؛ آیدین اغداشلو، شهرام مکری، محمود کلاری و.. صحبت کردند و علی دهباشی هم پس از جراحی اخیرش ...ادامه مطلب نوشته شب مجله بخارا برگزار شد؛ از حضور علی دهباشی تا چند داستان دیگر در شبی برای عباس...

۱۴۰۲/۱۱/۰۷

عباس کیارستمی

مرور فیلم‌های کیارستمی در سینماتک موزه هنرهای معاصر

مروری بر آثار عباس کیارستمی از این هفته یکشنبه ۱۷ دی‌ ساعت ۱۵ با نمایش فیلم «مسافر» آغاز می‌شود و تا پایان سال ادامه دارد. به گزارش روابط‌عمومی موزه هنرهای ...ادامه مطلب نوشته مرور فیلم‌های کیارستمی در سینماتک موزه هنرهای معاصر اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۰/۱۶

عباس کیارستمی

نمایش مستند بهمن کیارستمی درباره «طعم گیلاس»

مستند «طرح» ساخته بهمن کیارستمی در کوشک باغ هنر نمایش و تحلیل می‌شود. به گزارش سینماسینما، مستند «طرح» که پشت صحنه فیلم «طعم گیلاس» ساخته عباس کیارستمی است، روز پنجشنبه ۷ دی ماه ساعت ۱۵ در کوشک باغ هنر نمایش و بررسی می‌شود. «طرح» مستندی ۴۷ دقیقه‌ای درباره پشت صحنه...

۱۴۰۲/۱۰/۰۵


پرویز نوری از بهبودی حال عمومی پرویز دوایی نوشت

بانی‌فیلم: در پی انتشار خبر آسیب‌دیدگی پروز دوایی و بستری شدنش در بیمارستان، بسیاری از نویسندگان و منتقدان سینمایی جویای حال این منتقد سرشناس بودند. به گزارش بانی‌فیلم، خوشبختانه در ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۶/۰۶


اسکار۲۰۲۱؛ ضایع، کسل‌بار و ریاکارانه

پرویز نوری چه توقعی می‌توان از اسکارهای دوره ۹۳ داشت؟ سالی که سینما در قرنطینه بود، چه اصراری بود در چنین اوضاع کرونایی، بساط به راه انداخت؟ بعد هم با ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۲/۰۷

داریوش مهرجویی

در سوگ سعید کنگرانی/یادداشتی از پرویز نوری

در سوگ سعید کنگرانی/یادداشتی از پرویز نوری

پرویز نوری دوست من بود. گل بود. موجودی دوست داشتنی، خوش اخلاق و باهوش. بازیگری سرشار از استعدادی فطری. چه گونه می شود بازی اش را در «دایره مینا»ی داریوش مهرجویی از یاد برد؟ آن جا که در ماشین در حال حرکت نشسته و دارد با شتاب و عصبی از...

۱۳۹۷/۰۷/۰۱

کیانوش عیاری
رضا عطاران

این ۸ سینماگر اردیبهشتی را بشناسید

این ۸ سینماگر اردیبهشتی را بشناسید

زاون قوکاسیان، پرویز نوری، رضا ارحام صدر، عزیز ساعتی، علیرضا داودنژاد، اصغر فرهادی، رضا عطاران و کیانوش عیاری از هنرمندان اردیبهشتی‌ سینما هستند. به گزارش سینماسینما، در دومین ماه از سال، هنرمندانی چون زاون قوکاسیان، پرویز نوری، رضا ارحام صدر، عزیز ساعتی، علیرضا داود نژاد، اصغر فرهادی، رضا عطاران و...

۱۳۹۷/۰۲/۲۹


بازیگر «تایتانیک»: نقش های عجیب و غریبی که بازی کرده ام با معیارهای هالیوود نمی خواند

بازیگر «تایتانیک»: نقش های عجیب و غریبی که بازی کرده ام با معیارهای هالیوود نمی خواند

 پرویز نوری بازیگر قدرتمند فیلم هایی چون «مصیبت» و «تایتانیک» در ۶۹ سالگی از ۴۰ سال فعالیت هایش در عرصه سینما و تلویزیون سخن می گوید. او گفته است: «من نقش های عجیب و غریبی بازی کرده ام که با معیارهای هالیوود نمی خواند». در این جا حرف هایش...

۱۳۹۷/۰۲/۰۷

داریوش مهرجویی

مونولوگ: داریوش مهرجویی درباره «قیصر»

مونولوگ: داریوش مهرجویی درباره «قیصر»

فکر می‌کنم از طریق پرویز نوری درباره فیلم «قیصر» خبردار شدم. نوری آن زمان با مسعود (کیمیایی) مراوده داشت. او خبر داد که مسعود این فیلم را می‌سازد و دارد خیلی کارهای جالبی می‌کند. گفتم مثلاً چه‌کار می‌کند؟ گفت یارو قبل از ارتکاب قتل، پاشنه کفشش را می‌دهد بالا و...

۱۳۹۶/۱۲/۰۵


بهترین سال های زندگی پرویز نوری

بهترین سال های زندگی پرویز نوری

نوشتن کتاب زندگینامه بیشتر از آن که برای شخص نویسنده یک دغدغه فردی و نوستالژیک باشد، نوعی ادای دین به گذشته ای ست که پس از عبور سالیان متمادی، تبدیل به خاطرات شده اند. پرویز نوری نویسنده و منتقد نام آشنای سینمای ایران و یکی از قدیمی ترین سردبیران مجله...

۱۳۹۶/۱۱/۲۹


«سلطان کمدی» چشم از جهان بربست

«سلطان کمدی» چشم از جهان بربست

  پرویز نوری انگار پسربچه ای بود که هیچ گاه نمی خواست بزرگ شود. او در این قالب به همه زیبایی و زشتی های زندگی چشم دوخته بود و از خوبی ها و بدی ها می گفت و نگاهش همیشه در فیلم هایش نشان از سرخوشی و خوشبختی ها داشت....

۱۳۹۶/۰۶/۰۲

فریدون جیرانی
اصغر نعیمی

اهل سینمایی که خبرنگار هم بودند

اهل سینمایی که خبرنگار هم بودند

غلامرضا موسوی، رسول صدرعاملی، فریدون جیرانی، مهرداد فرید، علی معلم، اصغر نعیمی، محمد خزاعی،رضا درمیشیان و پرویز نوری از جمله افرادی هستند که فعالیت حرفه‌یشان را با خبرنگاری و نویسندگی آغاز کردند و سپس به عالم فیلمسازی وارد شدند.

۱۳۹۶/۰۵/۱۷

سیروس الوند
فرزاد موتمن

پردیس سینمایی ملت میزبان جشنواره «کارگاه آزاد فیلم» شد

سینماپرس: دومین دوره سراسری و هشتمین دوره داخلی جشنواره «کارگاه آزاد فیلم» در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود.

۱۳۹۵/۰۹/۲۳