به گزارش سینماپرس، استاد حمید سمندریان، کارگردان تئاتر، مدرس و مترجم ایرانی، سرآمد نسلی از تحصیل کردههای خارج از کشور بود. او با همکاری چند نفر دانشکده تئاتر دانشگاه تهران را تاسیس کرد. او نمایشهای زیادی را روی صحنه برد که عمدتاً نمایشنامههای ایرانی نبودند. علاوه بر آن، چندین تئاتر رادیویی و تله تئاتر برای صدا و سیما تولید کرد. او کتابهای زیادی هم در زمینه تئاتر نوشت.
وی اجرای نمایش «گالیله» نوشته برشت را وصیت هنری خود و آن را افراطیترین درام می دانست. تعداد زیادی از بازیگران تئاتر و سینمای ایران، از شاگردان استاد سمندریان بودند. عزتالله انتظامی، ایرج راد، گوهر خیراندیش، رضا کیانیان، امین تارخ، مهران مدیری، شهاب حسینی و قطبالدین صادقی از معروفترین شاگردان او بودند.
به بهانه هشتمین سالگرد فوت حمید سمندریان با شاگردش، قطب الدین صادقی نویسنده، فیلمنامهنویس و کارگردان تئاتر گفتوگو کردیم که در ادامه می خوانید:
استاد سمندریان زمانی گفتند نمایشنامههای ایرانی، نمایشنامههای خوبی برای اجرا نیستند. از زمان فوت او تا به حال چه قدر در زمینه نمایشنامه نویسی پیشرفت کرده ایم؟
همیشه ما آثار معتبر و غیر معتبر داشته ایم. آثاری که امروزه نوشته میشود برخی بر اساس فرهنگ ایرانی است. برخی جوانان هم تعدادی از نمایشنامهها را به تقلید از نمایشنامههای خارجی حتی با همان اسامی خارجی مینویسند که این آثار یک کپی بیرنگِ درجه چندم است. من اصلاً آنها را ایرانی نمیدانم. چند نفر هم در تهران و شهرستانها هستند که خوب مینویسند.
شما با حرف استاد سمندریان موافق هستید که گفتند تاریخ ایران فاقد هنری به نام تئاتر بوده است؟
هر کشور یک فرهنگ خاص و زبان عمده خود را دارد. شعر در فرهنگ ایرانی، تئاتر در فرهنگ یونان، معماری، هنرهای تجسمی و نقاشی در ایتالیا، موسیقی در آلمان قالب بیشترین هنرها بوده است. تئاتر نیاز به شهر، طبقات مجزا و تفکر دموکراتیک دارد.
دموکراسی، مدنیت و ثبات، لازمه تئاتر است که در کشور یونان وجود داشت. حکومتهای ایران در تاریخ، بسیار استبدادی بودند. فرهنگ ایران، فرهنگ مدنی دموکراتیک نداشت که تئاتر در آن به وجود بیاید. برخی شاهان خودشان را سایه خدا میدانستند یا بسیار بیگانه و شمشیرزن در جنگ با قبایل وحشی بودند. از زمان حمله اعراب تا زمان قاجار، کشور ایران اصلاً ثبات نداشت. در زمان قاجار با تاسیس دارالفنون، با فرنگ آشنایی پیدا کردیم.
آیا واقعا در ایران هنری به نام تئاتر نداشتیم؟
ظرفیت فرهنگی ما در شعر بوده و در تئاتر نبوده است. بحث حمید سمندریان وجود یا فقدان تئاتر در ایران نبوده است. منظور او کل فرهنگ ماست. در فرهنگ یونان، در پایان تراژدی و به علت دموکراسی بالا، حتی به خدایان خود میخندند. ما به علت حکومت استبدادی محض چنین اجازهای را نداشتیم. در دیالوگ ما هم نظرمخالف و هم نظرموافق را میبینیم. هر دو سو، حق دفاع و حرف زدن از افکار و اعمال خود را به صورت یکسان دارند.
تقرب به سمندریان ضعف شخصیتی است
خیلی شنیده ایم که بازیگران و یا کارگردان ها خود را شاگرد استاد سمندریان میدانند و بر آن تاکید میکنند. از نظر شما علت این امر چیست؟
این تقرب به استاد، یک ضعف شخصیتی است. آنها با این کار میخواهد یک تکه از استاد را بکنند و به وجود خودشان اضافه کنند. به نظر من این کار، شناسنامه درست کردن و ایجاد اعتبار برای خود است. آدمهای قوی به این کارها نیازی ندارند. آنان روی پای خود میایستند. مرحوم سمندریان استاد بودند؛ در آموزشگاه، دانشگاه و رادیو درس دادند و شاگردان زیادی را هم تربیت کردند. حق استادی جای خود، ولی اینکه یک عده استاد استاد میکنند، از ایشان یک تکه برای خود میکَنند و در حال سهمخواهی برای افزایش اعتبار خود هستند.
چه ویژگی در شخصیت و آثار حمید سمندریان وجود داشت که توانست در تئاتر موفق شود؟
او کارش را بلد بود. در آلمان تئاتر را یاد گرفته بود. به تعریف و روش درستی برای عملی کردن تعاریف تئاتر رسیده بود. او در کارهای عملی و فنی تئاتر، مانند بیان، کارگردانی و بازیگری بسیار کار کرده بود و مسلط بود. او در هدایت بازیگر استاد بود. در کنار اینها، شخصیت اجتماعی خوبی هم داشت. آدم ضعیف النفسی نبود. دنباله رو نبود و استقلال فکری خاص خود را داشت.
دلیل علاقه مرحوم سمندریان به اجرای تئاتر گالیله چه بود؟ این تئاتر چه ویژگی داشت؟
نمایش «گالیله» درباره زندگی گالیله در آن دوران است. گالیله به خاطر علم گرایی و خردورزی شدیداً مورد غضب کلیسا قرار گرفت. نمایش «گالیله» در واقع جنگ بین ایمان و علم است. درست است که گالیله شکست خورد، ولی نظریهاش را بیرون فرستاد و افکارش منتشر شد. گالیله نشان داد که علم قابل خریدن نیست، یک جور زنده باد خرد گرایی در برابر کلیسا و ارزشهای هزاران ساله ساخته شده ارائه کرد. برشت در نمایشنامه «گالیله» این را خیلی قوی بیان میکند. او یک عقلگراست. دنبال تلنگر زدن انسانها و بردن آنان به سمت معرفت، دانش، تعقل و تحلیل است. برای همین سمندریان علاقه خاصی به اجرای این نمایشنامه داشت.
انتقاد از نمایشهای پر زرق و برق و فاقد تعقل
چه قدر در تئاتر توانستیم ادامهدهنده راه استاد سمندریان باشیم؟
او آموزگار و کارگردان خوبی برای تئاتر ما بود. امیدوارم جوانان ما این الگو را حفظ کنند. من شیوههای کاری و فکری ایشان را در تئاتر امروز بررسی نکردم؛ ولی در دو دهه اخیر یک عده سودپرست با نمایشهای پر زرق و برق و آنچنانی تئاتر را به تباهی کشاندند. آنها تئاتر را دستگاه پولساز و خوراکِ سرگرمی عدهای از پولداران نوکیسه کنونی کردند. نوکیسه هایی که به دنبال سرگرمی بودند، نه اندیشه و تعمق. یک عده دیگر هم چشمشان به اروپا و آمریکاست و فقط کپی کاری میکنند. نمایشهای شبه تجربی دارای جیغ و داد که بیارتباط با فرهنگ و جامعه ما هستند و به دور از مشکلات و مسائل فرهنگ ایرانی روی صحنه می روند. کارهای کپی کاملاً شبه روشنفکرانه و بی ربط، بد جور به تئاتر ما آسیب زده است.
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
حمید لبخنده، کارگردان باسابقه تئاتر، تلویزیون و سینما، عصر شنبه (۱۸ دی) در سن ۷۰ سالگی درگذشت. او متولد اهواز بود و در دوران تحصیل کارگردانی و بازیگری تئاتر، نزد هنرمندانی نظیر حمید سمندریان، بهرام بیضایی و علی رفیعی تعلیم دید. لبخنده از دهه ۶۰ شروع به ساخت سریالهای تلویزیونی...
۱۴۰۰/۱۰/۱۹
فرزند و مدیر آکادمی هنرهای نمایشی حمید سمندریان همزمان با آغاز کار مجدد این موسسه بعد از ۲۱ ماه تعطیلی، اظهار داشت: وجه ممیز این آکادمی، اتکا به تعهد و ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۸/۰۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
کاوه سمندریان، فرزند حمید سمندریان و هما روستا خبر داد که چراغ آموزشگاه پدرش، بعد از حدود دو سال تعطیل روشن شده و این آموزشگاه از پاییز امسال فعالیت خود را آغاز کرده است.
۱۴۰۰/۰۸/۰۹
نمایش «مخاطب خاص» به نویسندگی و کارگردانی علی شمس از جمله نمایشهای موفق سال ۹۲ بود که به مقطعی از زندگی زندهیاد حمید سمندریان و راهاندازی رستوران توسط این چهره ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۶/۱۳
منتظر بمانید..
بر اساس مصوبه دی ۱۳۹۹ شورای شهر تهران، کوچهای در پایتخت به یاد زندهیاد حمید سمندریان، نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر نامگذاری شد. به گزارش ایرنا، زندهنام حمید سمندریان متولد ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۳/۲۵
منتظر بمانید..
حسین پاکدل زندهیاد حمید سمندریان به نقل از استاد خود ادوارد ماکس همیشه میگفت؛ «بدا به حال استادی که شاگردش از او پیشی نگیرد». میشود این حرف کاربردی را تعمیم داد به هنرمندان صاحبنامی که در آثار ماندگارشان موقعیت نشو و نما به جوانان مستعد و پرتلاش داده و آنها...
۱۳۹۹/۱۲/۰۱
روزنامهنگارانی که زمستان سرد سال ۱۳۴۲ به تماشای نمایش «شش شخصیت در جست وجوی نویسنده» نشستند، به دو موضوع توجه بسیار کردند؛ معرفی لوییجی پیراندللو، به عنوان نمایشنامهنویسی بزرگ و بازی فروغ فرخزاد روی صحنه تئاتر.
۱۳۹۹/۱۰/۰۷
منتظر بمانید..
سینماپرس: نوبت انتظامی شد که بره توی صحنه، دستش رو بلند کرد طرف آسمون و با صدای کم و بیش ترسیده و مضطرب گفت:" یا فاطمه زهرا، خودمو به تو می سپارم."
۱۳۹۹/۰۲/۰۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماپرس: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عیادت «محمدعلی کشاورز» بازیگر پیشکسوت کشورمان رفت.
۱۳۹۸/۰۳/۲۵
منتظر بمانید..
اجرای نمایش «ازدواج آقای می سی سی پی» به کارگردانی احسان فلاحت پیشه جمعه شب چهاردهم دی ماه با گرامیداشت یاد و خاطره زندهیاد حمید سمندریان در تالار اصلی تئاتر شهر آغاز شد.
۱۳۹۷/۱۰/۱۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
جمعی از اعضای شورای مرکزی انجمن بازیگران سینمای ایران به دیدار جمال اجلالی پیشکسوت سینما و تئاتر رفتند. در این دیدار علی دهکردی، فرشید زارعی فرد، افسانه چهره آزاد و فرامرز روشنایی (رییس، بازرس، عضو و مسئول اطلاع رسانی شورا) حضور داشتند. اجلالی چند ماه قبل براثر سکته در بیمارستان...
۱۳۹۷/۰۷/۰۳
منتظر بمانید..
نمایشنامه خوانی «بازی استریندبرگ» شنبه ۱۶ تیر به مناسبت سالروز درگذشت حمید سمندریان در تالار ناصرخسرو برگزار می شود. به گزارش مهر، به مناسبت سالروز درگذشت حمید سمندریان نمایشنامه خوانی «بازی استریندبرگ» به کارگردانی کوروش ساسانیان که از شاگردان این هنرمند در اوایل دهه هشتاد بوده است، اجرا می شود....
۱۳۹۷/۰۴/۱۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
نمایشنامه «بیوههای غمگین سالار جنگ» نوشته محمد امیر یاراحمدی به یاد زوج هنرمند حمید سمندریان و هما روستا نمایشنامهخوانی میشود.
۱۳۹۷/۰۳/۲۹
منتظر بمانید..
نمایش گلن گری گلن راس این روزها در تماشاخانه پایتخت به روی صحنه می رود. به گزارش رسیده ، این روزها نمایشی با عنوان گلن گری گلن راس نوشته ی دیوید مامت به کارگردانی فرید رحمتی در تماشاخانه پایتخت روی صحنه می رود. نمایشی که با همت جمعی از هنرجویان...
۱۳۹۶/۰۸/۲۶
منتظر بمانید..
رضا اصغری از چهاردهم آبان ماه در پردیس تئاتر شهرزاد نمایش «دوزخ» را با اقتباسى از نمایشنامه دوزخ اثرِ ژان پل سارتر روی صحنه میبرد. به گزارش رسیده،این اثر سالها پیش با ترجمه حمید سمندریان منتشر شده بود و حالا اصغرى در اولین تجربه کارگردانی خود، نگاهی متفاوت به این...
۱۳۹۶/۰۸/۱۰
به گزارش رسیده، نمایش «گالیله» اثر برتولت برشت از نمایشنامه نویس آلمانی و ترجمهای از حمید سمندریان و کارگردانی علی پویان از شانزدهم مهر ماه در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر آغاز میشود. این نمایش ساعت ۱۸ اجرا خواهد شد و پیش فروش بلیتهایش آغاز شده است. سه روز...
۱۳۹۶/۰۷/۱۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
پنجمین دوره جشن آکادمی سمندریان با اهدای نشان آکادمی به بهرام بیضایی، محمد چرمشیر و حمید پورآذری در نبود هما روستا و حمید سمندریان برگزار شد.
۱۳۹۶/۰۶/۲۵
منتظر بمانید..
تلهتئاتر «به سوی دمشق» به کارگردانی زندهیاد حمید سمندریان پنجشنبه، ۲۶ مرداد به روی آنتن شبکه چهار سیما میرود.
۱۳۹۶/۰۵/۲۵
منتظر بمانید..
بعد از گذشت۵۰ سال از اجرای نمایش «آندورا» به کارگردانی حمید سمندریان، افشین زمانی با اجرای این اثر، یاد سمندریان را زنده خواهد کرد. به گزارش روابط عمومی این اثر، نمایش «آندورا» که براساس متن ماکس فریش توسط حمید سمندریان ترجمه شده، از تاریخ سی ام خرداد به کارگردانی افشین...
۱۳۹۶/۰۳/۲۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
شبنم فرشادجو بازیگر با سابقه تئاتر است که همکاری با تیم مهران مدیری در تلویزیون باعث شهرت او شد. این بازیگر به تازگی گفت و گوی مفصلی درباره تئاتر و حضورش در کلاس های حمید سمندریان و بهرام بیضایی داشته است؛ اما جالب ترین قسمت صحبت های او بخشی است...
۱۳۹۶/۰۲/۱۱
سینماپرس: طی احکام جداگانه ای از سوی "علیرضا رضا داد" دبیر جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان ، مدیران جشنواره مشخص شدند.
۱۳۹۵/۰۹/۰۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماپرس: برگزیدگان شانزدهمین جشن «حافظ» با حضور هنرمندان سینما و تلویزیون در تالار وحدت معرفی شدند.
۱۳۹۵/۰۵/۰۳