برای تیر ماهی‌های سینمای ایران

عباس کیارستمی، پرویز پرستویی، سهراب شهید ثالث، ناصر تقوایی و داود رشیدی از سینمایی‌های متولد اولین ماه تابستان؛ تیر هستند.

به گزارش ایسنا، تیرماه با سالروز تولد چهره‌هایی از عالم هنر همراه است که از میان آن‌ها به زنده یاد عباس کیارستمی، پرویز پرستویی، هایده صفی یاری، سهراب شهید ثالث، اکبر عالمی، ناصر تقوایی، اسحاق خانزادی، داود رشیدی، جمال امید و محمدرضا دلپاک می‌توان اشاره کرد.

۱ تیر: عباس کیارستمی (نویسنده، کارگردان و تهیه کننده)

اولین روز تیر ماه، هنرمند سرشناس سینمای ایران، عباس کیارستمی به دنیا آمده است. این هنرمند سال  ۱۳۱۹ در تهران متولد شد و اگر  هنوز در بین ما بود امسال تولد ۷۸ سالگی‌اش را جشن می‌گرفت.

با نگاهی به کارنامه کاری این هنرمند، کارگردانی ۱۳ فیلم سینمایی، نویسندگی ۱۵ فیلم، تهیه ۳ فیلم و تدوین ۸ اثر سینمایی دیده می‌شود. او بیش از ۴۰ فیلم سینمایی، کوتاه و مستند ساخته است و آخرین اثر سینمایی بلندی که کارگردانی آن را برعهده داشت «کپی برابر اصل» (۲۰۱۰) است که در کشور فرانسه ساخته شد و همچین نگارش فیلمنامه «امتحان نهایی» به کارگردانی عادل یراقی هم از جمله آخرین آثار به جا مانده از اوست.

کیارستمی علاوه بر کارگردانی فیلم‌های سینمایی در دیگر شاخه‌های هنری نیز فعالیت داشت که از جمله آن‌ها باید از عکاسی، نقاشی، فیلمنامه‌نویسی، تدوین، طراحی گرافیک، شعر، موسیقی و... یاد کرد. بر همین اساس یکی از عکس‌های کلکسیونش در حراج کریستی سال ۲۰۰۸ میلادی حدود ۱۳۰ هزار دلار فروخته شد.

 فیلم «طعم گیلاس» که برنده نخل طلایی جشنواره کن سال ۱۹۹۷ میلادی شد و همچنین «خانه دوست کجاست» که موفق به دریافت پلنگ برنز جشنواره لوکارنو شده است، « باد ما را خواهد برد» برنده جایزه هیات ویژه داوران جشنواره ونیز در سال ۱۹۹۹ و ... از جمله فیلم‌های موفق این کارگردان در جشنواره‌های بین المللی است.

کیارستمی داور جشنواره‌های بسیاری نیز بود که به جشنواره‌های کن، فیلم ونیز، لوکارنو، سن‌سباستین، سائو پائولو می‌توان اشاره کرد. روزنامه گاردین کیارستمی را در رده ششم کارگردانان برتر معاصر دنیا معرفی کرده است. او همچنین نشان شوالیه ادب و هنر وزارت فرهنگ فرانسه را نیز دریافت کرده است.

این هنرمند سرشناس در تیرماه سال ۱۳۹۵ چشم از جهان فروبست که پرونده پزشکی‌اش با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و در دومین سالگرد درگذشتش از طرف بنیاد کیارستمی بیانیه‌ای در اعتراض به احکامی که برای پزشک خاطی معالج او صادر شد، منتشر شد. در حقیقت کیارستمی پس از گذراندن دوره نقاهت در تهران و چندین عمل جراحی برای ادامه درمان راهی کشور فرانسه شد اما پس از چند روز در چهاردهم تیرماه ۱۳۹۵ در پاریس درگذشت.

عباس کیارستمی

****************************************

۲ تیر: پرویز پرستویی (بازیگر)

از دیگر تیرماهی‌های سینمای ایران، بازیگری است که تاکنون در ژانرهای متعددی از کمدی و درام گرفته تا فیلم‌های دفاع مقدسی و جنگی نقش‌آفرینی‌های او را دیده‌ایم. پرویز پرستویی درست یک روز بعد از تاریخ تولد عباس کیارستمی در ۲  تیرماه سال ۱۳۳۴ به دنیا آمده است.

او فعالیت در عرصه هنر را با تئاتر آغاز کرد و اولین نقش‌اش را با بازی در نمایشنامه‌ای با نام «ماجرای یک محله» آغاز کرد. او تا کنون در حدود ۴۰ فیلم سینمایی ایفای نقش کرده است و تهیه‌کننده دو فیلم سینمایی «دو» (۱۳۹۳) و «شب بیرون» (۱۳۹۲)  نیز بوده است.

پرستویی تاکنون در بسیاری از جشنواره‌های داخلی کاندید و یا برگزیده جوایز شده است که آخرین بار برای فیلم سینمایی «بادیگارد» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول را از جشنواره فیلم فجر ۱۳۹۴ دریافت کرد. او علاوه بر موفقیت‌هایش در جشنواره‌های خارجی برای فیلم‌های «امروز»، «بیست»، «مارمولک» و «آژانس شیشه‌ای» نیز برگزیده جشنواره‌های بین المللی شده است.

این بازیگر در چهاردهمین جشنواره فیلم فجر دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم «لیلی با من است» گرفت و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را برای بازی در فیلم «آژانس شیشه‌ای» در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. پرستویی همچنین با ایفای نقش ماندگارش در فیلم «مارمولک» ساخته کمال تبریزی، سیمرغ بلورین ویژه هیئت داوران جشنواره بیست و دوم فیلم فجر و تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشن خانه سینما را گرفت.

این بازیگر به خاطر بازی در فیلمهایی چون «آژانس شیشه‌ای» و «سیزده۵۹» و دیگر آثاری که در ارتباط با دفاع مقدس و جنگ ایران و عراق بوده است، به عنوان فردی شناخته شده است که از حقوق و وضعیت جانبازان صحبت می‌کند. بر همین اساس مستند «حاج کاظم» که روایتی از ناصر افشاری از جانبازان شیمیایی جنگ است نشان دهنده فعالیت‌های او در این مسیر است. او از جمله هنرمندانی است که در شبکه‌های اجتماعی مجازی هم فعالیت دارد و به بیان مشکلات اجتماعی یا اتفاقات روز می‌پردازد.

۰پرویز پرستویی

****************************************

۵ تیر: هایده صفی یاری (تدوینگر)

هایده صفی‌یاری از تدوین‌گران سینمای ایران ۵ تیرماه ۱۳۳۸ به دنیا آمده است. او که امسال ۵۹ ساله می‌شود تدوین آثار ارزشمندی در سینمای ایران را برعهده داشته که از آن جمله می‌توان به تدوین فیلم « آژانس شیشه‌ای» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا اشاره کرد که درنهایت هم با تدوین همین اثر اولین جایزه‌اش را از شانزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد و در ادامه نیز سیمرغ بلورین از هفدهمین جشنواره فجر برای تدوین فیلم « روبان قرمز»  ابراهیم حاتمی‌کیا را نیز گرفت.

او برای فیلم‌های دیگری چون «نارنجی‌پوش» و «ارتفاع پست»، «چهارشنبه سوری»، «جدایی نادر از سیمین» و ... جوایزی از جشنواره‌های سینمایی داخلی گرفته است.

او تاکنون با کارگردانان مطرحی چون اصغر فرهادی، یدالله صمدی، پوران درخشنده، مانی حقیقی، ایرج طهماسب، رضا درمیشیان، ابراهیم حاتمی کیا و ...  در سینمای ایران کار کرده و تقریبا تدوین بیشتر آثار این هنرمندان مخصوصا اصغر فرهادی را برعهده داشته است.

 در کارنامه هنری او تدوین حدود ۵۰ فیلم سینمایی دیده می‌‎شود. آثاری چون «همه  می‌دانند»، «فروشنده»، «جدایی نادر از سیمین»، «درباره الی»، «چهارشنبه سوری»، «نارنجی پوش»، «زیر درخت هلو»، «عروس آتش» و ... از جمله آثاری است که این هنرمند تدوین آن را برعهده داشته است.

هایده صفی یاری

****************************************

۱۰ تیر:  سهراب شهید ثالث (فیلمساز و کارگردان)

۱۰ تیر ماه سالروز تولد سهراب شهید ثالث فیلمساز ایرانی و از بنیان‌گذاران سینمای نوین ایران است. او در سال ۱۳۲۲ در تهران متولد شد و اگر اکنون زنده بود امسال ۷۵ ساله می‌شد، اما متاسفانه این هنرمند به دلیل بیماری سرطان در سال ۱۳۷۷ درگذشت. اکنون مستندی از زندگی این هنرمند توسط امید عبدالهی ساخته شده و در سینماهای هنروتجربه به نمایش درآمده است.

شهید ثالث فعالیتش در سینما را از سال ۱۳۴۵ با ساخت یک فیلم کوتاه به نام «آیا» آغاز کرد. او به عنوان نویسنده و مترجم سینما بین سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ فعالیت کرد و در سال ۱۳۵۵ بعد از ساخت فیلم‌های اول و دومش یعنی«یک اتفاق ساده» (۱۳۵۲) و «طبیعت بی‌جان» (۱۳۵۴) به آلمان مهاجرت کرد و در آنجا چندین فیلم ساخت.

از آثاری که او در آلمان ثبت و ضبط کرد می‌توان به «در غربت» ۱۳۵۴، «قرنطینه» ۱۳۵۵، «زمان بلوغ» ۱۳۵۵، «آخرین تابستان گرابه» ۱۳۵۹، «یک زندگی، چخوف» ۱۳۶۰ اشاره کرد. او در طول حیاتش ۱۴ فیلم بلند سینمایی کارگردانی کرد. فیلم «گل‌های سرخ برای آفریقا» ۱۳۷۰ به کارگردانی شهید ثالث مورد توجه زیاد منتقدان غربی قرار گرفت و توانست جوایزی برای او به ارمغان بیاورد.

سهراب شهید ثالث

****************************************

۱۳ تیر: اکبر عالمی (استاد شاخص رشته لابراتوار تروکاژ فیلم برداری و عکاسی در سینما)

اکبر عالمی از استادان رشته لابراتوار تروکاژ فیلم‌برداری و عکاسی در سینما است. او که در اهواز به دنیا آمده است اصالتا دامغانی است.

 از جمله فعالیت‌های او می‌توان به فعالیت‌های متعدد در عرصه‌ی عکاسی و فیلم‌سازی - با محوریت پروژه‌های صنعتی، صنایع زیربنایی و مستند- اشاره کرد.

این هنرمند که از چهره‌های تیر ماهی سینمای ایران است در کارنامه‌ی حرفه‌ایش، ساخت برنامه‌های تلویزیونی در زمینه‌ی سینما همراه با اجراهای حرفه‌یی و ماندگار و نقدهای تاثیرگذار فیلم، چند دهه تدریس در دانشگاه‌های هنر، مدیریت لابراتوارهای سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ساخت حدود ۳۰ فیلم مستند برای صنایع داروسازی، پتروشیمی، نساجی و چوب به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، اسپانیولی، آلمانی، ایتالیایی، عربی و .. به چشم می‌خورد.

از جمله آثاری که عالمی آن‌ها را تالیف یا ترجمه کرده است می‌توان به تالیف قدرت واژگان، تمهیدات سینمایی، فرهنگ جامع انیمیشین و کتاب ظهور، در عکاسی و سینما، اثر سی آی و آر آی جاکوبسن اشاره کرد.

اکبر عالمی عضو فرهنگستان‌های هنر و زبان و ادب فارسی از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ بوده و از جمله اعضای فعال و تاثیرگذار هیات موسس انجمن عکاسان ایران است.

اکبر عالمی

****************************************

۱۹ تیر:  ناصر تقوایی (نویسنده و فیملساز)

از دیگر تیرماهی‎های سینمای ایران ناصر تقوایی است. او از سینماگران و فیلمسازان پیشکسوت سینمای ایران است که آثار ارزشمندی را در سینمای ایران ساخته است.

تقوایی چندسال پیش درباره‌ زندگی و فعالیت خودش نوشت: «در تابستان سال ۱۳۲۰ خورشیدی، در گرمای جنگ جهانگیر دوم، در قلب جنگلی از نخل‌های ستبر سبز، در یک روستای عرب‌نشین زاده شدم. در مدرسه به ادبیات علاقه داشتم، اما ریاضی خواندم. در جوانی داستان کوتاه می‌نوشتم و فریفته‌ی شیوه‌های نو بودم، اما باز نمی‌دانم چه شد که از سینما سر درآوردم. دوازده داستان کوتاه، سیزده فیلم گزارشی و مستند، سه فیلم کوتاه داستانی، شش فیلم بلند سینمایی و یک مجموعه‌ی شانزده ساعته‌ی تلویزیونی در کارنامه‌ی من دیده می‌شود. به اضافه‌ یک مجموعه‌ عکس و اسلاید از طبیعت و زندگی و فرهنگ این مرز پرگهر، در هزار و یک نما. با اینهمه از دور تنبل جلوه می‌کنم. چرا که در این سالها، به دلایلی که ناگفتنش بهتر، کارهای تازه‌ی مرا نه کسی خوانده، نه کسی دیده ...»

این هنرمند در فیلم‌سازی فیلم‌های بلندی چون «آرامش در حضور دیگران»، «صادق کرده»، «ناخدا خورشید»، «ای ایران»، «کاغذ بی‌خط » را ساخته هم است و در سال‌های اخیر بعد از متوقف شدن دو فیلمش «زنگی و رومی» و «چای تلخ»، مستند کوتاه «تمرین آخر» را درباره‌ی تعزیه ساخت.

سال ۱۳۸۳ مدرک درجه یک هنری کشور (معادل دکترا) از طرف شورای ارزشیابی هنرمندان در وزارت ارشاد، به ناصر تقوایی، اعطا شد.

در جشن سیزدهم خانه سینما، تندیس‌ شایستگی جشن‌ سینمای ایران به‌خاطر یک عمر دستاورد هنری به «ناصر تقوایی» اهدا شد و در جشن چهاردهم انجمن فیلم کوتاه از این فیلم‌ساز تقدیر کرد.

ناصر تقوایی

****************************************

۲۰ تیر: اسحاق خانزادی (صدابردار و صداگذار)

از دیگر سینماگران متولد تیرماه اسحاق خانزادی است. او که فعالیت در سینما را از دوره نوجوانی آغاز کرده است تاکنون صدابرداری نزدیک به ۵۰ اثر، صداگذاری ۱۸ فیلم، صداگذاری و میکس بیش از ۳۰ اثر و میکس نزدیک به ۵۰ اثر را برعهده داشته. او حتی در یک فیلم سینمایی نیز به عنوان بازیگر نقش آفرینی کرده و طراح چهره پردازی نیز بوده است.

اسحاق خانزادی تاکنون سه بار برای صداگذاری فیلم‌ها، موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده است اما از شرایط پخش صدا در سینماها گلایه دارد ومی‌گوید: سینماهای ما بجز تعداد انگشت شماری، کیفیت مناسب برای پخش صدا ندارند. تمام خواهش ما این است که دولت کمک کند تا لااقل اگر سیستم را هم عوض نمی‌کنند یک بازسازی داشته باشند تا این همه تلاشی که صورت می‌گیرد نتیجه داشته باشد.

اسحاق خانزادی

****************************************

۲۵ تیر: داود رشیدی (کارگردان و بازیگر)

داود رشیدی از دیگر هنرمندان سینمای ایران در ۲۵ تیر ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. او فعالیت در سینما و تئاتر را پیش از انقلاب آغاز کرده بود و مانند بسیاری دیگر از پیشکسوتان سینمایی حضور در این عرصه سینمایی را از تئاتر آغاز کرد.

داود رشیدی چهره‌ ماندگار نمایش ایرانی همراه با علی نصیریان، جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی و محمدعلی کشاورز پنج چهره برجسته‌ای بودند که در دهه چهل از تئاتر به عرصه سینما وارد شدند.

این هنرمند نمایش‌هایی چون «پیروزی در شیکاگو»، «ریچارد سوم»، «مستاجر»، «دیکته و زاویه»، «حسن کچل»، «وای بر مغلوب» و ...  را کارگردانی کرده است. از دیگر آثاری که این هنرمند در آنها حضور داشته باید از فیلم‌های سینمایی «فرار از تله»، «خروس»، «کندو»، «اعدامی»، «مرز»، «رهایی»، «جایزه»، «هیولای درون»، «کمال الملک»، «شیلات»، «خانه عنکبوت»، «گل‌های داوودی»، «تاتوره»، «بی‌بی چلچله» و همچنین سریال‌های تلویزیونی «هزاردستان»، «کوچک جنگلی»، «گرگ‌ها»، «عطر گل یاس»، «امام علی(ع)»، «گل پامچال»، «آوای فاخته»، « تنهاترین سردار»، «ولایت عشق»، «خاطرات یک خبرنگار»، «معصومیت از دست رفته»، «مختارنامه» و «کلاه پهلوی» اشاره کرد.

داود رشیدی سابقه تهیه‌کنندگی چند اثر سینمایی را هم در تجربه کاری خود دارد که از جمله آن  «الو الو من جوجو ام»، «قطعه ناتمام»، «امتحان»‌ و «صبحی دیگر» است. این بازیگر کارش را در اداره تئاتر شروع کرد و گروه تئاتر «امروز» را پایه‌گذاری کرد که هنرمندانی چون داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سوسن تسلیمی، مرضیه برومند و سیاوش طهمورث به عضویت آن درآمدند.

لیلی رشیدی دختر این هنرمند است که او نیز راه پدر را رفته و در سینما و تئاتر و تلویزیون فعالیت دارند. همچنین احترام برومند همسر داود رشیدی است که او نیز سابقه فعالیت در تلویزیون به عنوان مجری و بازیگری را در کارنامه کاری خود دارد.

داود رشیدی در سال ۱۳۸۷ به عنوان یکی از چهره‌های هفتمین دوره چهره‌های ماندگار برگزیده شد  و در نهایت هم پنجم شهریورماه ۱۳۹۵ درگذشت.

داود رشیدی همراه با همسرش احترام برومند

****************************************

۲۶ تیر: جمال امید (مورخ سینما، منتقد و روزنامه نگار)

جمال امید از تاریخ‌نگاران و نویسندگان سینمایی ایران است. این سینماگر فعالیت حرفه‌ای خود را با خبرنگاری و نویسندگی آغاز کرد و سپس به عالم فیلمسازی وارد شد.

او که متولد ۲۶ تیرماه ۱۳۲۵ در رشت است، به عنوان منتقد فیلم در سال ۴۳ با هفته‌نامه "خوشه" همکاری داشته و همچنین با نشریاتی چون «تهران مصور»، «فیلم و هنر»، «زن روز»، «ستاره سینما» و «فردوسی‌» نیز همکاری‌اش را ادامه داده است و تاکنون نویسنده حدود ۱۵ اثر سینمایی بوده است.

 این نویسنده، فیلمنامه‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقد و تاریخ‌نگار سینما در راه‌اندازی و برپایی بسیاری از جشنواره‌های مهم ایران نقش بسزایی داشته است. و از موسسان و پایه گذاران موزه سینمای ایران بوده است و تاکنون ترجمه و تألیف کتاب‌هایی چون «عبدالحسین سپنتا: زندگی و سینما»، «تاریخ سینمای ایران اوانس اوگانیانس و زندگی و سینما»، «فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران»، «سینماگران زن: فرهنگ چهره‌های مطرح سینمای ایران از آغاز تا امروز»، «تاریخ سینمای ایران»، «فرهنگ سینمای ایران» و ... را بر عهده داشته است.

او در آخرین گفت‌وگویش با ایسنا بیان کرده بود که قرار است کتاب‌هایی در کنار آن فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران در ویرایش جدیدی با عنوان «همه فیلم‌های سینمایی ایران»‌ از سال ۱۳۰۹ تا ۱۳۹۰ به همراه حواشی آن منتشر کند. همچنین در حال نگارش کتاب « تاریخ نمایش فیلم‌های خارجی» است که با تفکیک دهه‌های ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ آماده خواهد شد.

جمال امید

****************************************

۳۰ تیر: محمدرضا دلپاک (صدابردار و صداگذار)

محمدرضا دلپاک که از او به عنوان اولین طراح صدا فیلم‌های سینمایی در ایران یاد می‌شود، ۳۰ تیرماه سال ۱۳۴۳ متولد شده است.

او تاکنون صداگذاری و میکس صدای بسیاری از آثار سینمایی را برعهده داشته و با کارگردانان و هنرمندان مطرحی در سینمای ایران همکاری کرده است که می‌توان به عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، مجید مجیدی، جعفر پناهی، داریوش مهرجویی، رضا درمیشیان و .. اشاره کرد.

او تا کنون جوایز متعددی را از جشنواره‌های داخلی سینمای کشور به دست آورده است. از جمله آثاری که برای او موفقیت آفرین بوده می‌توان از  «زیر پوست شهر»، «تولد یک پروانه»، «قاعده بازی»، «رنگ خدا»، «خرس»، «درباره الی»، «لانتوری» و ... نام برد.

محمدرضا دلپاک همراه با عباس کیارستمی

انتهای پیام