محمد تاجیک :دایره مینا ساخت ۱۳۵۳ و نمایش ۱۳۵۶٫ فیلمنامه غلامحسین ساعدی و داریوش مهرجویی که داستان پسر جوانی به نام علی که از حاشیه نشینان شهر است پدر پیر و بیمارش را برای معالجه به تهران می آورد… زاون قوکاسیان منتقد درباره این فیلم نوشته : دایره مینا پنجمین فیلم مهرجویی است، نخستین تجربه رنگی و دومین محصول مشترک او و ساعدی، مهرجویی کارش را با انتخابی دقیق آغاز می کند تا ناچار نباشد وقت، هشیاری و حوصله اش را صرف استحکام بخشیدن به چارچوب کلی قصه ریشه یابی روابط منطقی شخصیت ها کند.
/اختلاف شاه و فرح بر سر فیلم مهرجویی/
در بخشی از کتاب «نگاهی به شاه» نوشته عباس میلانی درباره این اختلاف نظر آمده است: «تماشای فیلم بعد از شام یکی از تفریحات مورد علاقه شاه و بخشی دائمی از برنامههای شبانه میهمانی با خواهران و برادرانش بود. به کمدیهای سبک فرانسوی علاقهای ویژه داشت. به علاوه فیلمهای هالیوودی و تفریحی را معمولا بر فیلمهای جدی هنری ترجیح میداد. گهگاه فیلمی جنجالی که محل نزاع سانسورچیان و دستگاههای مختلف قرار گرفته بود، برای تصمیمگیری نهایی به نیاوران آورده میشد و شاه و ملکه درباره پخش یا عدم پخش آن تصمیم میگرفتند.»به گزارش انتخاب در ادامه این مطلب میخوانیم: «ملکه میکوشید شاه را به تماشای فیلمهای جدیتر، بهویژه آنان که ساخت کارگردانان ایرانی بود وادارد. یکی از این فیلمها «دایره مینا» اثر داریوش مهرجویی بود. محور اصلی فیلم تجارت خون بود که بهویژه در محلات فقیرنشین تهران و معتادان شهر رواج داشت. دکتر منوچهر اقبال که در آن زمان – و از سالها پیش از ماجرا – ریاست جامعه پزشکی ایران را به عهده داشت، از پخش فیلم جلوگیری کرده بود. میگفت حرفه پزشکی در ایران را تحقیر و تخفیف میکند. ملکه که خواستار پخش فیلم بود اصرار داشت که شاه هم به تماشای آن بنشیند و درباره نشان دادن یا ندادن آن نظرش را اظهار کند. بالاخره شبی نسخهای از فیلم را به کاخ نیاوران آوردند و برای شاه و ملکه و مهمانان آن شب به نمایش گذاشتند. وسط فیلم شاه به خشم و اعتراض از جا برخاست و اتاق سینما را ترک گفت و به زبانی بلند و پر اعتراض ادعا کرد که این به اصطلاح روشنفکران – یا آنچنان که رسم مالوف شوخیهایش با علم بود، این اَن تلکتوئلها – چرا همیشه به جنبههای تیره هستی دلبستهاند و تنها سیاهیهای جامعه را نشان میدهند؟»
/دایره مینا به روایت محسن سیف/
««دایرهٔ مینا» تاول چرکین و دردناکی است که با نیشتر واقعنگری غلامحسین ساعدی نویسندهٔ اصل داستان و سناریو و هوشیاری و آگاهی داریوش مهرجویی -به عنوان سازندهٔ فیلم- میترکد و عفونت آن نفس کشیدن را مشکل میسازد.»(محسن سیف. دایرهٔ مینا، برش واقعی از زوایای اجتماع. هفتهنامه سینما، دورهٔ جدید، شمارهٔ ۲۳۰ و ۲۳۱، نهم و شانزدهم اردیبهشت ۱۳۵۷.)
/دایره مینا به روایت هوشنگ حسامی/
«فیلم «دایرهٔ مینا» به نوعی از سینما که من آنرا «سینمای مستقیم» (نه «سینما حقیقت» و نه «سینمای مستند») مینامم، وابسته است. ویژگی سینمای مستقیم در این است که کندوکاو در علتها و معلولها به طور موازی پیش میرود.»( هوشنگ حسامی. دایرهٔ مینا. هفتهنامهٔ جوانان رستاخیز، شمارهٔ ۱۱۸، سوم آذر ۱۳۵۶)
/جنجال حضور فروزان/
حضور فروزان چه از نظر منتقدین که انتظار نداشتند بازیگری از سینمای تجاری و موسوم به فیلمفارسی در فیلم روشنفکرانهای از مهرجویی بازی کند و چه از نظر عموم مردم جالب و خبرساز بود. در مجلهٔ اطلاعات هفتگی، شمارهٔ ۱۶۶، آذرماه ۱۳۵۲، میخوانیم:«چند روزقبل، عدهای از هنرمندان وزارت فرهنگ و هنر و تلویزیون ملی ایران برای تهیهٔ صحنههایی از فیلم «دایره مینا» به مشهد آمده بودند. از جمله این هنرمندان، عزتاللّه انتظامی هنرپیشه ارزنده سینما و تئاتر بود.انتظامی را در سالن هتل یافتم و با او به گفت و گویی کوتاه نشستم. از انتظامی دربارهٔ انتخاب فروزان، ستارهٔ مشهور سینما، برای ایفای نقش در «دایرهٔ مینا» پرسش کردم و او گفت:
ما هنرپیشگان خوبی در سینما داریم. اما متأسفانه آنگونه که میبایست از آنها بهرهبرداری نکردیم. فروزان برخلاف کاراکترهای قبلیاش که مجبور بود تجارتی بازی کند، در حال حاضر و در این مدت کوتاه همکاری با ما ثابت کرده است که خیلی بهتر و راحتتر در قالب شخصیتهای مختلف ظاهر میشود.»انتظامی خود در اینباره میگوید:«وقتی در مشهد برای فیلمبرداری میرفتیم، به خاطر حضور فروزان، غلغله میشد. بهنحوی که ناگزیر بودند پس از فیلمبرداری او را با ماشین اسکورت کنند و به اقامتگاهش برسانند. میگفتند مهرجویی به این دلیل او را انتخاب کرده که فروش فیلم تضمین شود، در حالی که واقعیت چیز دیگری بود.»مهرجویی نیز در گفتگو با ایرج صابری در این باره گفته است:«- شرکت دادن فروزان در این فیلم برای خیلیها شگفتانگیز بود. چرا او را انتخاب کردید؟
-به زهرا خوب میخورد. بهعلاوه فروزان هنرپیشهٔ خوبی است. با دیسیپلین و حرفهای است. و اگر جای درست خودش بنشیند، بهتر هم خواهد شد.
-فکر نمیکنید که او خوشگلتر از زهرای کتاب است؟
-چرا، قبول میکنم. علی هم همینطور.»
/روایت بنیانگذار سازمان انتقال خون از ساخت فیلم دایره مینا/
فریدون اعلا بنیانگذار سازمان انتقال خون ایران در گفت وگویی با روزنامه شهروند در سال ۹۵ حرفهای جالبی درباره ساخت فیلم دایره مینا زده است
بخشهایی از این مصاحبه به شرح زیر است :
چه شد که آقای مهرجویی با شما آشنا و اصلا جذب این موضوع شد؟
در اول کارمان ناچار از فیلمهای تبلیغاتی خارجی استفاده میکردیم در جلسات جلب اهداکنندگان- فیلمهایی از صلیبسرخ جهانی یا آمریکایی یا از موسسه AABB آمریکا، ولی همیشه آرزو داشتیم که صحنهها و قیافههای ایرانی نشان بدهیم. آقای مهرجویی فیلمساز شناختهشدهای بود که فیلمهای معروف او «پستچی» و «گاو» جوایز بینالمللی برده بودند. با ایشان تماس گرفتم و در چندین جلسه آموزش یا جلب اهداکنندگان و خونگیری با من شرکت کردند و بلافاصله در این حرکت زیبای اجتماعی فوقالعاده علاقهمند و حاضر شد یک فیلم ١۵دقیقهای برای ما درست کند که هرچند بهخاطر انیمیشن آن گران تمام شد ولی بسیار زیبا و موثر بود.
آن فیلم تبلیغی اولیه متفاوت از دایره مینا بود؟
البته فیلمهای دیگر هم برای ما ساخت. مثلا فیلمهای یکی دو دقیقهای از فوتبالیستها یا آوازهخوانهای معروف درحال خون دادن. چون فساد اخلاقی، خودفروشی یا زیبایی اهدای داوطلبانه منعکسکننده وضع هر جامعهای است، مهرجویی خیلی به این موضوع علاقهمند شد و بعدا فیلم داستانی «دایره مینا» را ساخت که وضع نابسامانی در جامعه ما را نشان میداد و طبعا مقامات آن زمان خیلی از این فیلم انتقادی خوششان نیامد.
/دایره مینا سه سال توقیف بود /
در نشستی در اردیبهشت سال ۹۵ که پس از نمایش دایره مینا برگزار شد، داریوش مهرجویی در سخنانی گفت :« ابتدا میخواستم مستندی در مورد مسائل و مشکلات انتقال و اهدای خون در آن سال بسازم. در این مورد با مرحوم غلامحسین ساعدی صحبت کردم که او گفت؛ داستانی کوتاه با عنوان «آشغالدونی» دارد که در یک بیمارستان روایت میشود و میتواند فیلمنامه فیلم من شود. ما پنج ماه روی سناریوی این فیلم بحث و گفتوگو کردیم. نکاتی در فیلم هست که در داستان ساعدی نبود و من آن را از افراد واقعی مانند دکتر علا الهام گرفتم. زمانی که فیلم ساخته شد، با وجود اینکه تهیهکنندگان فیلم نیز همگی از دامادهای شاه بودند، سه سال توقیف بود اما در نهایت پس از سه سال در آستانه انقلاب به نمایش درآمد و همانند امروز که در بحث آلودگی هوا اطلاعرسانی میشود آن زمان در باب مشکلات انتقال خون، آگاهی مردم را بالا برد.
/انتقاد تند جهانبخش نورایی از دایره مینا /
جهانبخش نورایی، در روزنامه آیندگان، ۷ اردیبهشت ۱۳۵۷می نویسد :«دایره مینا» یک اثر سینمایی سست، کم مایه و -در چند مورد- جعلی است. فیلم تنها در ده پانزده دقیقهٔ اول (تا معرفی دکتر داوودزاده) گیرایی دارد، زیرا ما در برابر تعدادی انسان معتاد، از ریخت افتاده، کپکزده و مضمحل قرار میدهد که قوت روزانهشان شیرهٔ جان خود را میفروشند و بیپناهی آنها قلب تماشاگر را به درد میآورد.»
/روایت نیویورک تایمز از دایره مینا/
وینسنت کانبی درباره فیلم دایرهٔ مینا، در سپتامبر ۱۹۷۹ در نیویورک تایمز می نوبسد :«فیلم ایرانی «دایرهٔ مینا» به کارگردانی داریوش مهرجویی که چندین سال پیش ساخته شده و از همان ابتدا توقیف شده بود، امروز در پابلیک تئاتر به نمایش درآمد. وقتی مجوز خروج از کشور فیلم صادر شد، به شک افتادم که صدور چنین مجوزی برای این است که گفته شود هنرمندان در ایران، آزادی دارند، چون شاه در معرض انتقادهای فزایندهای در خارج از کشور بود و این انتقادها به خاطر خطمشی سیاسی وی در ایران، صورت میگرفت.»
/تمجید از فیلمبرداری خوب هوشنگ بهارلو/
بیژن امکانیان در مطلبی با عنوان رستگاری ازدسترفته،در روزنامه اطلاعات، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۷می نویسد :
««دایرهٔ مینا» محاسن بسیاری هم دارد که ناشی از تیزهوشی و دید تصویری فیلمساز است که البته به یاری فیلمبرداری خوب هوشنگ بهارلو، نتیجهٔ ثمربخشی بهبارآورده و همین مسئله فیلم را اثری درخور تعمق، دیدنی و قابل احترام نشان میدهد.»
منتظر بمانید..
چهل و ششمین جشنواره بینالمللی فیلم مسکو در بخش ویژهای به مرور آثار داریوش مهرجویی کارگردان فقید ایرانی میپردازد. به گزارش سینماسینما، جشنواره بینالمللی فیلم مسکو در بخش مرور آثار چهل و ششمین دوره خود بخش ویژهای را با عنوان «داریوش مهرجویی: شاعرانگی زندگی معمولی» به مرور آثار داریوش مهرجویی...
۱۴۰۳/۰۱/۲۷
منتظر بمانید..
دانشگاه شرقشناسی ناپل با نمایش فیلم سینمایی «لامینور» آخرین اثر داریوش مهرجویی بزرگداشتی برای این فیلمساز فقید برگزار میکند. به گزارش ایسنا، زمان این برنامه ساعت ۱۷ روز ۱۸ آوریل ...ادامه مطلب نوشته دانشگاه ایتالیایی با نمایش «لامینور» برای مهرجویی بزرگداشت گرفت اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۱/۲۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
مراسمی برای بزرگداشت بیتا فرهی (بازیگر) و به یادبود داریوش مهرجویی (کارگردان) در پاریس برگزار میشود. به گزارش سینماسینما، همزمان با پایان هفتاد و ششمین دورهٔ جشنوارهٔ کن، مراسمی در بزرگداشت بیتا فرهی و به یادبود داریوش مهرجویی، شنبه ۵ خرداد (۲۵ می) از ساعت ۴ تا ۷ شب در...
۱۴۰۳/۰۱/۲۵
منتظر بمانید..
در سالی که گذشت علاوه بر قتل داریوش مهرجویی که بیشترین بازتاب را میان اخبارسینمایی داشت، برخی آثار سینمایی و تلویزیونی و چهرهها به خاطر آثارشان تیتررسانهها شدند و برخی ...ادامه مطلب نوشته نگاهی به خبرهای مهم سینمای ایران در سال ۱۴۰۲ اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۱/۱۷
منتظر بمانید..
داریوش مهرجویی آرزو داشت: «عدهای بیایند کیسهها را در دستشان بگیرند و در این جادهها حرکت کنند و کامیونها دنبالشان بیایند و آشغالها را جمع کنند و یک خرده مردم ...ادامه مطلب نوشته بازخوانی هشدارهای داریوش مهرجویی در روز طبیعت اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۱/۱۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
خسرو شکیبایی، زاده هفتمین روز بهار است؛ هنرمندی که اگر زنده بود، امسال ۸۰ شمع بر کیک تولدش خاموش میکرد. به گزارش ایسنا، خسرو شکیبایی، یکی از بیشمار هنرمندان سرزمین ...ادامه مطلب نوشته تولد ۸۰ سالگی خسرو شکیبایی؛ هامون خوش صدایی که زود رفت خیلی زود… اولین بار در بانی...
۱۴۰۳/۰۱/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
بیستوپنجمین نشست ماهانهی «مستندهای ایرانشناسی» به نمایش و نقد و بررسی فیلم مستند «مهرجویی؛ کارنامهی چهل ساله» ساخته مانی حقیقی اختصاص دارد. به گزارش سینماسینما، مستند «مهرجویی؛ کارنامهی چهل ساله» طی پنج سال و از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ تهیه شده است. در این مستند چهرههایی چون داریوش شایگان، گلی...
۱۴۰۲/۱۲/۲۰
سینماسینما، پاریس؛ فیلم مستند «ساختن فیلم گاو» در پاریس به نمایش در میآید. برای ستایش داریوش مهرجویی، فیلمساز مهم تاریخ سینمای ایران روز شنبه دوم مارس ( ۱۲ اسفند) اخرین نسخهی فیلم مستند «ساختن فیلم گاو» اثر بهمن مقصودلو با حضور او بهنمایش در خواهد آمد. در این فیلم با...
۱۴۰۲/۱۲/۰۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
بانیفیلم: برای سینمادوستان و علاقمندان فیلم، دانستن چگونگی تولید فیلمها جذابیت خاصی دارد؛ اینکه یک فیلم سینمایی مطرح که شاخصی برای سنجش کیفیت فیلمهای دیگر است، چطور جلوی دوربین رفت ...ادامه مطلب نوشته ساخت یک مستند در باره «گاو»؛ شاهکار تاریخ سینمای ایران، چگونه ساخته شد؟ اولین بار در بانی...
۱۴۰۲/۱۲/۰۹
رئیس کل دادگستری استان البرز گفت که بر اساس رای صادره در شعبه اول دادگاه کیفری یک استان البرز، متهمان به قصاص و حبسهای بلندمدت محکوم شدهاند. به گزارش سینماسینما، حسین فاضلی هریکندی با اعلام صدور حکم پرونده قتل مرحوم مهرجویی و همسر وی که مهرماه سال جاری رخ داد،...
۱۴۰۲/۱۱/۲۳
سینماسینما، جابر تواضعی من را زاون قوکاسیان خدابیامرز به لاهیجی معرفی کرد. روشنگران بهعنوان ناشر تخصصی آثار بیضایی، برای انتشار کتاب نکوداشت او گزینهای رؤیایی بود. آن روزها دوگانه تهران و شهرستان از حالا پررنگتر بود. نکوداشت در شهرستان برگزار شده بود و از من جوانک شهرستانی هم هنوز چیزی...
۱۴۰۲/۱۰/۲۰
سینماسینما، عقیل قیومی سهشنبه دوم آذرماه به مناسبت انتشار کتاب ««سینما هشت» که دربرگیرندۀ روایتهایی از سینمای آزاد اصفهان است، مراسمی در خانۀ هنرمندان تهران با حضور و سخنرانی ابراهیم حقیقی و امیرحسین سیادت و نمایش برخی از فیلمهای ساخته شده در سینمای آزاد اصفهان برگزار شد. به این بهانه،...
۱۴۰۰/۰۹/۰۴
«فیلم خانه» حوزه هنری اصفهان با یاد زاون قوکاسیان آغاز به کار کرد. به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان اصفهان، در این مراسم که شب گذشته سه شنبه ۲ ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۹/۰۳
مراسم آغاز به کار فیلم خانه حوزه هنری اصفهان با حضور اهالی فرهنگ و هنر و با یادی از زاون قوکاسیان سه شنبه ساعت ۱۶:۳۰ در سالن سوره اصفهان برگزارمی ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۹/۰۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
موزه سینمای ایران امروز ۲۶ مردادماه همزمان با سالروز درگذشت زنده یاد «عزت الله انتظامی» بخشهایی از گفتگوی تاریخ شفاهی این هنرمند پیشکسوت را که در سال ۱۳۸۷ با زنده یاد زاون قوکاسیان انجام شده است را منتشر کرده که بخشهایی از آن را در زیر میخوانید. به گزارش سینماسینما...
۱۴۰۰/۰۵/۲۶
مستند "چشمه زاون" به نویسندگی و کارگردانی زهرا نیازی، متقاضی حضور در دوازدهمین دوره از جشنواره بینالمللی سینما حقیقت شد.
۱۳۹۷/۰۸/۰۷
یک عضو شورای سیاستگذاری جایزه ویژه زندهیاد زاون قوکاسیان گفت: زاون را دوست عزیزی میداند که همه اهالی سینمای اصفهان، خاطرات شیرین و مشترکی با او دارند.
۱۳۹۷/۰۶/۰۴
یک کارگردان و نویسنده سینما گفت: مرحوم زاون قوکاسیان شخصی است که سینمای اصفهان مدیون و به نام او است، هرموقع نام سینمای اصفهان می آید ناخودآگاه یاد او می افتم چرا که به سینمای ایران و اصفهان خدمت کرده زاون مردی است که برای مردم بدون هیچ چشم داشتی...
۱۳۹۷/۰۵/۰۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
زاون قوکاسیان، پرویز نوری، رضا ارحام صدر، عزیز ساعتی، علیرضا داودنژاد، اصغر فرهادی، رضا عطاران و کیانوش عیاری از هنرمندان اردیبهشتی سینما هستند. به گزارش سینماسینما، در دومین ماه از سال، هنرمندانی چون زاون قوکاسیان، پرویز نوری، رضا ارحام صدر، عزیز ساعتی، علیرضا داود نژاد، اصغر فرهادی، رضا عطاران و...
۱۳۹۷/۰۲/۲۹
سینماسینما، عقیل قیومی به تاریخِ ما ساکنین جهانِ زندگان، حالا سه سال است که شما در جهان مردگان مقیم هستید. در آرامستانی باشکوه. سبزجای باشید آقا. با اینکه بیمار و رنجور بودید ولی در آخرین لحظات هم از روی تخت آن بیمارستان میشد امید به زندگی و ادامه دادن مسیر...
۱۳۹۶/۱۲/۰۴
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فیلمتئاتر «دیکته» نوشته غلامحسین ساعدی (گوهر مراد) و به کارگردانی داود رشیدی در سینماتک خانه هنرمندان ایران نمایش داده و تحلیل و بررسی میشود. به گزارش سینماسینما، پنجمین برنامه از سلسله جلسات نمایش فیلمتئاترهای شاخص با همکاری مشترک انجمن صنفی منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر و سینماتک خانه هنرمندان...
۱۴۰۲/۱۱/۲۷
شهاب حسینی با بیان اینکه قصد دارد یک فیلم اقتباسی از غلامحسین ساعدی بسازد، گفت: سینما رسالتی دارد و این هنرمند است که باید سلیقه بسازد و برای جامعه پیشنهاد دهنده باشد. به گزارش سینماسینما، عصر روز یکشنبه، ۱۰ دیماه فیلم «مقیمان ناکجا» در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران به...
۱۴۰۲/۱۰/۱۱
اصغر نوری، مدیر بخش نمایشنامه جشنواره ادبیات سلامت معتقد است که خیلی از نمایشنامهنویسان بزرگ ایرانی و خارجی مانند غلامحسین ساعدی و هنریک یوهان در حوزه سلامت قلم زده و آثار ماندگاری تولید کردهاند.
۱۳۹۷/۰۷/۰۳
تصویر برداری چهارمین ساخته محمد اسماعیلی با نام موقت «موج کوتاه» به پایان رسید. به گزارش رسیده، فیلم کوتاه «موج کوتاه» به تهیهکنندگی مشترک افسانه پلویی و انجمن سینمای جوانان ایران پس از ۴ روز تصویربرداری در شهرری به اتمام رسید. فیلمنامه این اثر بر اساس داستانی از غلامحسین ساعدی...
۱۳۹۶/۰۹/۲۲
نمایشنامهخوانی «رگ و ریشه دربه دری» نوشته غلامحسین ساعدی از چهارشنبه ١٣ تا جمعه ١٥ اردیبهشت ماه با حضور تعدادی از هنرمندان تئاتر در تالار قشقایی تئاتر شهر برگزار میشود.
۱۳۹۶/۰۲/۰۸
میدانیم که هر زبانی، از جمله زبان سینما، از نشانهها ساخته شده است؛ نشانههایی که گاه شمایلاند (icon)، گاه
۱۳۹۵/۱۰/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
هر زمان صحبت از سینمای ایران به میان آید، انگار بنابر یک رسم همیشگی باید در ادامه بحث به ضعف فیلمنامه
۱۳۹۵/۰۸/۰۴
در ابتدای فیلم شرایط چنان است که بیننده گمان میبرد شرایط جنگی وجود
۱۳۹۵/۰۷/۲۴
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
«مهرو رعنا/ سیهمو رعنا…» اینها را قمرالملوک وزیری خوانده است، در دستگاه «بیات
۱۳۹۵/۰۷/۰۸