جلسه با رییس جمهور و رییس قوه قضاییه درباره پرونده پزشکی کیارستمی

آی سینما: عصر روز گذشته مراسم اولین سالگرد درگذشت عباس کیارستمی در سالن همایش‌های دانشگاه شهید بهشتی با حضور وزیر بهداشت و قائم مقاماو برگزار شد. حسن قاضی زاده هاشمی از تشکیل جلسه‌ای با حضور رییس قوه قضاییه و رییس جمهور برای پیگیری پرونده پزشکی عباس کیارستمی خبر داد. در این مراسم سینماگرانی مانند مسعود کیمیایی، بهمن فرمان آرا، رضا کیانیان، لیلی گلستان، همایون ارشادی و... شرکت کردند. روسای سازمان نظام پزشکی و پزشکی قانونی از مهمانانی بودند که علی رغم دعوت از سوی بهمن کیارستمی ترجیح دادند در این مراسم شرکت نکنند.

در ابتدای این مراسم کلیپی از زنده یاد عباس کیارستمی پخش شد و سپس امیر پوریا مجری این مراسم علت برگزاری اولین سالگرد درگذشت عباس کیارستمی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را ارائه اطلاعات جامعه پزشکی در مورد علت درگذشت عباس کیارستمی عنوان کرد. امیر پوریا در ادامه یادداشتی از داریوش مهرجویی را که به مناسبت اولین سالگرد درگذشت عباس کیارستمی نوشته شده بود خواند. مهرجویی در این یادداشت با بیان این‌که کیارستمی قبل از درگذشت‌اش گفته بود که بدنم را شخم زدند، از وزیر بهداشت خواستار ارائه نتیجه دقیق در مورد پرونده درمانی کارگردان «طعم گیلاس» شد.

پس از خوانده شدن یادداشت داریوش مهرجویی، فریم‌ شماره ۱۳ از فیلم «۲۴ فریم» عباس کیارستمی پخش شد و سپس رضا کیانیان به نمایندگی از خانواده عباس کیارستمی به روی سن آمد و گفت: «من در این مدت پیگیر امور پرونده پزشکی کیارستمی بودم و شاید به همین دلیل است که امروز این اینجا هستم. من همیشه جایگاه منطقی این وسط داشتم یعنی نه شلوغ کردم و نه ساکت بودم. جامعه پزشکی را هم از نزدیک می شناسم و می‌دانم که پزشکانی همچون فرشته داریم و هم پزشکان دیو صفتی داریم که پول برای آنها از همه چیز مهم تر است. همه خواسته ما این است که بعد از فوت آقای کیارستمی اعلام کنند این اتفاق تقصیر چه کسی بوده است. این یک حرکت مدنی است و باید به جایی برسیم که بدانیم حقوق اجتماعی چیست.»

کیانیان صحبت‌هایش را این‌طور ادامه داد: «در این مدت که بیش از یک سال طول کشیده ماجرای پرونده پزشکی پیگیری شد و حتی خود وزیر بهداشت هم به عنوان مدعی العموم جزو شکات این پرونده بود اما هنوز هیچ چیزی درباره قصور پزشکی مطرح نشده است. اینکه در طول یک سال هیچ چیزی درباره پرونده عباس کیارستمی نگفته‌اند وضعیت را بدتر کرده است. ما همه دوست داریم بدانیم چه اتفاقی افتاده است؟ بعد از یک سال دو تخلف انتظامی ذکر شده و دو قصور پزشکی که دکتر میر از حکم شکایت کرده و هنوز پرونده باز است. چرا همه چیز را روشن نمی گوییم؟ الان که شفاف نیستیم همه چیز بدتر می شود. به پزشکی قانونی شکایت شده که از آن هم خبری نیست. این کل ماجراست و ما می خواهیم بدانیم بالاخره چه اتفاقاتی رخ داد.»

پس از صحبت‌های اولیه رضا کیانیان، دکتر رضا پایدار که از طرف وزیر بهداشت از ۱۳ فروردین ماه سال ۹۵ مامور سرپرستی وضعیت پرونده درمانی عباس کیارستمی بود به روی سن آمد و به ارائه گزارش در مورد وضعیت درمانی عباس کیارستمی پرداخت.

 پس از ارائه گزارش دکتر پایدار که تقریبا اغلب تقصیرات در مورد درگذشت کیارستمی به سفر او به کشور فرانسه عنوان شد، رضا کیانیان به حالت کنایه آمیز گفت: «طوری که شما این داستان را تعریف کردید، گویا تمام این مدت فرشتگان از عباس کیارستمی مراقبت می‌کردند! پس چرا ایشان فوت کردند؟! در این میانه چه اتفاقاتی افتاد؟ چرا ادرار وارد خون ایشان شد؟ اینها سوال هایی است که مدام پرسیده می‌شود و جوابی برای آنها نیست.» این صحبت رضا کیانیان با تشویق شدید حاضران در این مراسم روبرو شد.

دکتر پایدار در ادامه به نحوه آشنایی عباس کیارستمی با دکتر احمد میر اشاره کرد و گفت: «آقای دکتر امید روحانی پزشک بیهوشی اول ایشان بودند و از این طریق عباس کیارستمی با دکتر میر آشنا شدند و عباس کیارستمی خود این مسیر درمان را انتخاب کرد. پس از عمل دوم این کارگردان کیسه صفرا ایشان عفونت کرد و پس از عمل سوم حالب ایشان پاره شد و با مدیریت تیم پزشکی وضعیت ایشان به حالت ثابت بازگشت. اما دلیل اصلی درگذشت ایشان را باید پزشکی قانونی اعلام کند.»

 در ادامه این مراسم دکتر ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت برای ارائه توضیحات بیشتر و دقیق تر در مورد پرونده پزشکی عباس کیارستمی به روی صحنه آمد. او ضمن ابراز همدردی جامعه پزشکی با خانواده کیارستمی، هنرمندان و دوستداران این کارگردان گفت: «در ابتدا لازم است دو پیش مقدمه را برای روشن شدن افکار مردم ذکر کنم. اول اینکه آن چیزی که مردم به عنوان خطای پزشکی می شناسند ما به آن عوارض ناخواسته پزشکی می گوییم که از عوارض مرتبت با پزشکی است و قابل پیش بینی نیستند اما یک خطای پزشکی هم داریم که اتفاقات ناخواسته پزشکی قابل پیگیری هستند و یک مورد سومی داریم که به عنوان تقصیر پزشکی یا سوءرفتار حرفه ای نامیده می‌شود که در این بخش باید ثابت شود که پزشک با نیت تعمدی اقداماتی را انجام می دهد یا انجام نمی دهد که به ضرر بیمار است و این کار برای پزشکی نفعی دارد.»

او همچنین ادامه داد: «باید توجه کرد که در این موارد وزارت بهداشت به عنوان ناظر کلی عمل می‌کند اما هیچ اختیاری در زمینه صدور حکم قضایی ندارد. بنابراین برای رسیدگی به خطاها یا قصور پزشکی باید به نظام‌ پزشکی یا قوه قضاییه و در دادگاه‌های رسیدگی به جرائم پزشکی مراجعه کرد که پزشکی قانونی نیز کارهای کارشناسی قوه قضاییه را در این موارد انجام می‌دهد. در پزشکی قانونی در مرحله اول یک قاضی حکم را صادر می‌کند اما اگر این حکم با اعتراض مواجه شود کمیسیون‌هایی با تعداد افراد بیشتر روی آن تجدید نظر می‌کنند که درباره پرونده آقای کیارستمی در نهایت یک کمیسیون یازده نفره نظر می‌دادند.»

قائم‌مقام وزیر بهداشت با بیان این که در نظام‌ پزشکی شکایتی از طرف خانواده کیارستمی درباره پرونده وی انجام نشده بود، گفت: «بر این اساس وزیر بهداشت به عنوان مدعی‌العموم شکایتی را در این سازمان طرح کرد که در نظام‌ پزشکی تهران بزرگ مورد رسیدگی قرار گرفت و پزشک معالج آقای کیارستمی محکوم شد که البته به حکم اعتراض کردند.»

حریرچی با تاکید بر این که وزارت بهداشت هیچ اختیاری برای صدور حکم ندارد و این اختیار در حوزه قوه قضاییه، نظام‌ پزشکی و پزشکی قانونی است، گفت: «بنا بر درخواست وزیر بهداشت با مسوولین این سازمان‌ها گفت‌وگو کردیم و به آنها گفتیم که در این مراسم شرکت کنند و مراحل کار را توضیح دهند. در این میان با وکلایی هم مشورت کرده‌ایم. از طرفی ما معذوریت داریم که علیه فرد دیگری حکمی را به طور عمومی اعلام کنیم مگر این که قاضی تشخیص دهد.»

قائم‌مقام وزیر بهداشت در توضیح بیشتر گفت: «آن چه در بررسی‌ها ادعا و تایید شده این است که رگ خونریزی‌دهنده مختل شده بود و به همین دلیل جراحی دوم روی آقای کیارستمی انجام شد. حال نمی‌توان گفت که آیا این عمل سر وقت بوده است یا خیر چرا که من در مقام صدور حکم نیستم. البته حکم احکام اولیه انشاء شده و با جزئیات برای خانواده کیارستمی اعلام شده است. البته دادگاه اعلام کرده است که جراحی دوم آقای کیارستمی با تاخیر انجام شده و علت بروز عوارض هم همین تاخیر بوده است.»

حریرچی با بیان این که یکی از عوارض اعمال جراحی طولانی التهاب کیسه صفراست، گفت: «این عارضه در آقای کیارستمی رخ داده و بعد از آن هم دچار عفونت در ناحیه کیسه صفرا شدند و طی یک عمل جراحی دیگر متوجه شدند که حالب سوراخ شده است که در عمل دیگری ترمیم شد.»

او ادامه داد: «بعد از این موضوع ما از شرایط ایشان مطلع شدیم و این زمانی بود که ایشان در وضعیت بسیار نامناسبی به سر می‌بردند. بنابراین ما بهترین اقدامات را با یک تیم درمانی قوی برایشان انجام دادیم. در آن زمان شرایط آقای کیارستمی به‌ گونه‌ای بود که من هر روز آماده شنیدن یک خبر بد بودم اما خدا کمک کرد در این مرحله اتفاق بدی نیفتاد و توانستیم ایشان را به شرایط خوبی برسانیم.»

قائم‌مقام وزیر بهداشت همچنین گفت: «قسمت بد موضوع این بود که علی‌رغم مخالفت همه ما آقای کیارستمی تصمیم گرفتند که به فرانسه بروند. در این زمینه شخصاً با سفیرمان در فرانسه تماس گرفتم و نهایتاً ایشان در بیمارستانی بستری شدند و اقدامات لازم برایشان انجام شد. البته ما از اقدامات پزشکی در فرانسه به طور رسمی اطلاعی نداریم اما تا این که یک روز ۴ صبح به ما اطلاع دادند که آقای کیارستمی فوت شده است.»

حریرچی تصریح کرد: «یکی از مسائلی که در این پرونده مطرح شد غیبت چند روزه پزشک معالج آقای کیارستمی در مراحل اولیه درمان ایشان بود. درباره این مساله باید بگویم که این که پزشک معالج کارش را به دیگری سپرده و از انجام درمان فاصله گرفته است، تخلف تلقی شده است. مساله مهم این است که درست که آقای کیارستمی در فرانسه فوت شدند و یک قسمت کار مربوط به اقدامات پزشکان در فرانسه می‌شود اما باید بدانیم که شرایط می‌توانست به گونه‌ای پیش رود که ایشان نخواهند به فرانسه بروند.»

او در پاسخ به سوالی درباره وظیفه وزارت بهداشت در قبال این پرونده‌ها گفت: «یکی از ضعف‌های اصلی قانون ما این است که تولیت سلامت بر عهده وزارت بهداشت است و افکار عمومی هم از وزارت بهداشت پاسخ می‌خواهد که البته در دوره فعلی وزارت بهداشت خود را پاسخگو می‌داند اما این در حالی است که ما در وزارت بهداشت کمترین اختیار را داریم و تنها می‌توانیم بر موسسات پزشکی نظارت و با آنها برخورد کنیم اما هیچ اختیاری نداریم که رأساً حکمی را صادر کنیم.»

 قائم‌مقام وزیر بهداشت افزود: «۹۵ درصد از نظارت بر نظام‌ پزشکی درونی است و قسمتی از آن هم بر عهده سازمان بازرسی کشور قرار دارد و وزارت بهداشت اختیار قابل توجهی در نظارت به سازمان نظام‌ پزشکی ندارد. درباره اجرای حکم هم ما هیچ وظیفه قانونی نداریم اما به دلیل حساسیت افکار عمومی این کار را انجام می‌دهیم.»

در اواخر صحبت‌های حریرچی وزیر بهداشت از قائم مقام خود خواست هر چه را در رابطه با پرونده پزشکی عباس کیارستمی می‌داند به صورت شفاف اعلام کند که این صحبت حسن قاضی زاده هاشمی با تشویق حاضران این مراسم مواجه شد.

پس از پایان صحبت‌های حریرچی، حسن قاضی زاده هاشمی با تشویق مدعوین به روی صحنه آمد و درباره درگذشت عباس کیارستمی گفت: «عباس کیارستمی یکی از سرمایه‌های اجتماعی این آب‌وخاک بود. وی از بزرگان بی‌نظیر عرصه هنر به حساب می‌آمد، اگرچه عمرش کوتاه، اما کارنامه درخشان کیارستمی ماندگار خواهد بود. امیدوارم بتوانیم در ادامه زندگی‌مان راه وی را ادامه دهیم و برای رسیدن به اهداف وی تلاش کنیم. کیارستمی کارگردانی بود که در دهه ۵۰ بسیار درخشید و بعد از شروع انقلاب نیز در کشور ماند و فعالیت خود را ادامه داد. در نقل‌قول‌هایی که از وی شنیده‌ام، گفته است درختی که در یک مکان خاص ریشه دارد، اگر به جایی دیگر منتقل شود، دوام نخواهد آورد و همچنین اگر ثمری بدهد، میوه‌هایش پربار نخواهد بود و رشد بنده نیز در گرو ماندن در وطن است.»

وزیر بهداشت با اشاره به یکی از دیدارهایی که با عباس کیارستمی پس از درگذشت این کارگردان داشت، گفت: «در ملاقاتی که در منزل کیارستمی با ایشان داشتم، به بیان صحبت‌های باورنکردنی پرداخت. وی از ایجاد اختلال به‌وجودآمده در صدایش نگران بود و می‌گفت اگر صدایم به حالت عادی برنگردد نمی‌خواهم زنده بمانم، بنده به وی گفتم برای اینکه اوقات فراغت خود را پرکنی از فضای مجازی استفاده کن، ولی وی پاسخ داد بنده تاکنون در هیچ فضای مجازی عضو نبودم و حتی در منزل از ماهواره استفاده نمی‌کنم. شنیدن چنین صحبت‌هایی از شخصی که یک هنرمند بین‌المللی بود و داوری‌های اثرگذاری در  عرصه هنر داشت، برای بنده جالب و تعجب‌آور بود.»

وزیر بهداشت افزود: «کاش این جلسه برگزار نمی‌شد و آقای کیارستمی را در جمع خودمان داشتیم. بی‌مهری‌های زیادی در حق این کارگردان فقید سینما صورت گرفت و امیدواریم در سال‌های آینده اگر مراسمی برای یادبود ایشان برگزار شد، این‌گونه نباشد، اگرچه برگزاری چنین مراسمی برای پاسخگویی به افکار عمومی لازم است. مردم و افکار عمومی باید پاسخ این پرسش‌ها را بدانند که آیا و چگونه کیارستمی عمل شد، آیا بیماری وی سرطان روده بوده است یا خیر و همچنین اگر ایشان نیاز به عمل داشتند، چرا اتفاقات بعدی رخ داد و عمل‌ اول منجر به عمل دوم و عمل‌های بعدی شد و چرا ایشان در حال شوک عفونی فوت کردند؟»

هاشمی ادامه داد: «همه موارد صورت‌گرفته به قبل از اینکه ما یک گروه تخصصی برای درمان وی تعیین کنیم، برمی‌گردد و تیم پزشکی که با کمک وزارت بهداشت برای ادامه بهبود وی تعیین شد، تمام تلاش خود را به کار گرفتند و ایشان را احیا کردند که پس از آن شاهد بودیم کیارستمی از شرایط نسبتاً ثابت و پایداری برخوردار است و بنده فکر می‌کردم شرایط بهتری نیز رقم بخورد. در این پرونده نیاز است افرادی که خطایی را انجام داده‌اند صادقانه اعلام کنند و تمام جامعه پزشکی را متهم نکنیم، زیرا همین پزشکان بسیاری از هنرمندان را سرپا نگه داشته‌اند. این جلسه نیز برای احقاق حقوق ملت ایران برگزار شد.»

وزیر بهداشت در ادامه افزود: «بنده با برگزاری دادگاه‌ها مخالفم زیرا در این مکان حقوق مردم ضایع می‌شود، به دلیل اینکه  می‌گوییم یکی وکیل است، یکی پزشک است و یکی نیز قاضی است و حکومت بیشتر از این اشخاص حمایت می‌کند. باید بدانیم مردم هم از حقوق خود برخوردار هستند. زمانی که به محاکم مراجعه می‌کنیم شاهد این موضوع هستیم که هیچ کدام از طرفین از حکم صادرشده رضایت ندارند اما لازم است همه چیز با شفافیت بیان شود.»

هاشمی در خصوص اختیارات وزارت بهداشت برای اعلام نتیجه نهایی پرونده کیارستمی اظهار کرد: «وزارت بهداشت هیچ اختیاری در مورد اعلام نتیجه پرونده مرحوم کیارستمی و سایر پرونده‌هایی از این دست ندارد، اما سوال اساسی اینجاست که چرا شفاف‌سازی لازم صورت نمی‌گیرد.»

 وزیر بهداشت همچنین تاکید کرد: «مسئولیت ما نظارت بر مراکز درمانی است و قانون نیز صراحتاً بیان کرده که اشخاص می توانند شکایات خود را در نظام پزشکی یا دادگاه جرایم پزشکی اعلام کنند. خوشبختانه سازمان نظام پزشکی یک سازمان قانونمند است و همان‌طور که می‌دانید انتخابات آن هم به صورت کاملاً دموکراتیک برگزار می‌شود و رئیس آن با نظر و تأیید رئیس‌جمهور منصوب می‌شود، همچنین دادگاه جرایم پزشکی نیز زیرنظر قوه قضائیه فعالیت می‌کند.»

 هاشمی درباره  پرونده درمانی کیارستمی گفت: «ما از شب سیزدهم اسفندماه از این موضوع مطلع شدیم و باید گفت که انتخاب پزشک برعهده خانواده و خود مرحوم کیارستمی بوده است و وقتی ادامه درمان ایشان به ما سپرده شد، ۴ عمل جراحی بر روی بدن وی صورت گرفته بود. حتی زمانی که برای ادامه درمان وی به فرانسه با ما صحبت شد، بنده به خانواده ایشان گفتم که اوضاع روبه بهبودی است و باید سه ماه صبر کنیم تا قسمتی از روده‌ای که خارج شده است مجدداً پیوند بخورد و حتی راجع به بهبودی صدای ایشان به خانواده وی اطمینان دادند.»

او در ادامه توضیح روند درمان عباس کیارستمی گفت:‌ «ایشان در ادامه درمان با آبسه و تب شدید روبه‌رو شدند که برای درمان به بیمارستان مهراد انتقال یافته و زمانی که آبسه تخلیه شد وضعیت وی رو به بهبودی رفت. فرزند ایشان مجدداً‌ به بنده اصرار کردند که مرحوم کیارستمی باید برای ادامه روند درمان به فرانسه منتقل شوند که بنده به به ایشان گفتم اگر نیاز است بنده پزشک فرانسوی را ظرف مدت ۲۴ ساعت برای درمان به تهران بیاورم. اما بنده بعد از گذشت چند روز از طریق اخبار متوجه شدم که کیارستمی برای ادامه درمان به فرانسه انتقال یافته است. آقای کیارستمی با اینکه بیماری خود ناراحت بودند اما هیچ وقت از پزشک خود شاکی نبود تصور من ضمن احترام به خانواده ایشان این است که عباس کیارستمی بسیار جوانمرد، آزاده و مستقل بود. باید با دید وسیع خودش به این پرونده نگاه شود اما پاسخگویی به افکار عمومی نیز باید مدنظر بگیرد.»

وزیر بهداشت در پایان صحبت‌های خود به نکته بسیار مهمی اشاره کرد که با تشویق مجدد حاضران در این مراسم روبرو شد: « بنده سعی می‌کنم جلساتی را با رئیس جمهور و رئیس قوه قضاییه برگزار کنم تا در روند ارائه گزارش نهایی پرونده کیارستمی سرعت داده شود.»

۹۴۱۲