سینماسینما، حسین آریانی
«چهارشنبهسوری» سومین فیلم اصغر فرهادی که بخش اول از سه گانه اش (در کنار فیلم های درباره الی و جدایی نادر از سیمین) درباره قضاوت، دروغ و پنهان کاری است، دربردارنده ی نخستین زمینه سازی ها و کوشش ها برای شکل گیری مولفه های اصلی آنچه ما امروز به نام سینمای فرهادی می شناسیم و خلق آثار درخشان و پرآوازه اوست. آثار برجسته و ممتازی سامان یافته و استوار بر مولفه هایی چون تحلیل ریزبینانه و آسیب شناسانه زندگی طبقه متوسط، ترکیب هنرمندانه و تاثیرگذار رئالیسم اجتماعی و درامِ اخلاقی، به چالش کشیدن و بازتعریف مفاهیم قراردادی و کلیشه شده ای چون قضاوت، دروغ و اخلاق و …
رقص در غبار(۱۳۸۱) نخستین فیلم فرهادی، خبر از ظهور فیلمسازی با استعداد در سینمای ایران می داد. بعد از این فیلم فرهادی پله های ترقی را به سرعت پشت سر گذاشت؛ به خصوص موفقیت چهارشنبه سوری به عنوان فیلم مرحله ی گذار فرهادی و پیش درآمد آثار بعدی او، سرآغازی برای شکل گیری سبک مشهور فیلمسازی اش و زمینه ساز جهش سریع و حیرت آور او در دستیابی به تبلوری بی کم و کاست و درخشان از سبک ویژه اش گردید. تا آنجا که فرهادی در فیلم های چهارم و پنجمش، به اوج شکوفایی قابلیت ها و توانایی های هنرمندانه و خلاقانه اش رسید و شاهکارهایی با شهرت جهانی چون درباره الی و جدایی نادر از سیمین خلق کرد؛ و با شگفتی تبدیل به کارگردانی شد که در پنجمین فیلم خود موفق به دریافت جایزه اسکار شده است.
فرهادی که در «رقص در غبار» و «شهر زیبا» به طبقات فرودست جامعه پرداخته بود؛ در «چهارشنبه سوری» به سراغ طبقه ای کم فروغِ و فراموش شده در سینمای ایران یعنی طبقه متوسط رفت. ورود روحی(ترانه علیدوستی)، دختری از طبقه فرودست به متن زندگی زوجی از طبقه متوسط و سپس محوریت یافتن زندگی این زوج در درام، تجسم عینی و بصری این انتقال و جابه جایی مضمونی-طبقاتی و تغییر و تحول تماتیک در آثار فرهادی است.
شخصیت روحی(ترانه علیدوستی) پیوند دهنده و نقطه اتصال مخاطب با دنیای اثر است. روحی شخصیت آشنایی دارد؛ او انگار همان فیروزه ی شهرزیبا است که حالا چند سال بعد او را دوباره در چهارشنبه سوری می بینیم که همچنان در حال تجربه و کشف جهان پیرامون است. شخصیت ملموس و جالب روحی به خوبی مخاطب را درگیر و مشتاق می کند تا همراه با او تجربه ی متفاوتی را پشت سر بگذارد.
یکی از جذابیت های چهارشنبه سوری به بازی گرفتن و به چالش کشیدن ذهن مخاطب توسط خالقان اثر(فیلمنامه نویسان و کارگردان) است؛ به این شکل که در طول تماشای فیلم مولفان اثر هرگز اجازه نمی دهند، که مخاطب از آنها پیشی بگیرد.
عموم تماشاگران موقع تماشای فیلم عادت کرده اند که تکلیف شخصیت های مثبت و منفی خیلی زود برایشان روشن شود تا بتوانند موضع و قضاوت خودشان را در مورد آنها داشته باشند. فرهادی(به عنوان فیلمنامه نویس و کارگردان در کنار مانی حفیقی نویسنده دیگر فیلمنامه) بر روی همین قضاوت و موضع گیری سردستی و عجولانه ی مردمی که در ارزیابی آدم ها، عقلشان به چشمشان است، از قبل به خوبی حساب باز کرده اند؛ و با هوشمندی از آن استفاده دراماتیک می کنند. آن ها با اطلاع از باور عموم مخاطبان به یک سری کلیشه ها و قواعد از پیش تعیین شده و اینکه بر اساس این باورها معمولا چه قضاوتی در مورد شخصیت ها انجام می دهند به خوبی تکنیک به «اشتباه انداختن و سپس غافلگیری» را به اجرا در می آورند.
از سوی دیگر چون مخاطب به لحاظ آگاهی از اطلاعات، جلوتر از شخصیت مژده(هدیه تهرانی) است (و البته بدون اینکه بداند بسیار عقب تر از خالقان اثر) پس ناخودآگاه گمان می کند همه چیز را می داند و وقایع فیلم را باور می کند.
مژده در نگاه مخاطب، شخصیتی پارانوئید و روانپریش است که حتی به برخی از عادی ترین رفتارهای شوهرش سوء ظن دارد. البته چنین برداشتی از شخصیت مژده با نگرش متعادلی که در فیلم به همه ی شخصیت ها وجود دارد، مانع از تبدیل او به شخصیتی منفور و دافعه برانگیز شده، اما با این وجود سرمنشاء و دلیلی است برای پیشداوری مخاطب، تا در سراسر فیلم شوهر او مرتضی (حمید فرخ نژاد) را بی گناه و او را مقصر اصلی اختلاف و بحران خانوادگی موجود بداند.
اصغر فرهادی در مجموعه آثارش به خصوص در بهترین فیلم هایش یعنی «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» به معنای واقعی کلمه نشان داده، که استاد خلق تعلیق های نفس گیر و گره گشایی های غافلگیرکننده و البته نقش برآب کننده گمانه زنی ها و انتظارات مخاطب در مورد سرانجام درام و شخصیت ها است. در چهارشنبه سوری هم مثل بقیه آثار فرهادی این پیشداوری ها و گمانه زنی های مخاطب به شکل غافلگیر کننده ای در اواخر فیلم نقش بر آب می شوند.
متعجب و غافلگیر شدن مخاطب در اواخر چهارشنبه سوری، ضمن لذت بخش و دلپذیر بودن؛ اثری موقت (گیرم فقط برای مدتی کوتاه) در رنگ باختن کلیشه های ذهنی مخاطب دارد. غافلگیری و حیرتی که به او نهیب می زند که دانستن یک سری کلیات برای قضاوت و ارزیابی ماهیت و ذات وجودی انسان ها کافی نیست.
در چهارشنبه سوری هم درست مانندِ درباره الی و جدایی نادر از سیمین با آدم هایی رو به روییم که در فضایی مملو از دروغ، پنهان کاری و بدگمانی، امکان و توانایی برقراری ارتباط بر اساس صداقت، اعتماد و اطمینان با دیگران را از دست داده اند. تجسم نمادین و کنایه وار این خلأ ارتباطی میان شخصیت های فیلم را به خوبی در خرابی زنگ آیفون خانه، متبلور می یابیم.
در پایان چهارشنبه سوری هر کدام از شخصیت ها، در سکوت و آرامش شبانگاهی به خلوت خود می روند و در بستر، آرام می گیرند؛ و پنجره ی اتاق ها یکی یکی خاموش می شوند.
این تصاویر آرام و آسوده، ظاهرا خبر از پایان غائله و بازگشت آرامش به زندگی مرتضی و مژده را می دهند. اما این در نگاه مخاطب بیش از آنکه به معنی حل و فصلِ اختلافات باشد، شبیه آرامشی موقت و مقطعی، آن هم قبل از طوفانی دوباره است. طوفانی که رخ دادن دوباره اش شاید با تاخیر همراه باشد، اما وقوع آن گریزناپذیر به نظر می رسد.
منتظر بمانید..
اصغرفرهادی در مسترکلاسی که به دعوت شهرداری و سینماتک استانبول برگزار شد و با استقبال دانشجویان و علاقهمندان سینما همراه بود، از تجربیات خود در ساخت آثارش صحبت کرد. به گزارش سینماسینما، این مستر کلاس با سخنان «امین آلپر» فیلمساز شناخته شده ترکیه درباره ویژگی سینمای اصغر فرهادی شروع شد...
۱۴۰۳/۰۸/۲۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، سید حسام فروزان بیست و یکم شهریور ماه روز ملی سینما، فرصتی است تا به بررسی هویت ملی و نقش آن در سینمای ایران بپردازیم. هویت ملی، مفهومی پیچیده و چند بُعدی است که شامل تاریخ، فرهنگ، ارزشها و باورهای یک ملت میشود. در سینمای ایران، این هویت به...
۱۴۰۳/۰۷/۰۷
محمد حقیقت/ پاریس فیلم سینمایی «دانههای انجیر معابد» ساخته محمد رسولاف مورد توجه تماشاگران فرانسوی قرار گرفت. این فیلم که ...ادامه مطلب نوشته بخت رسولاف بلند شد؛ فرانسویها «دانههای انجیر معابد» را پسندیدند! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۶/۳۱
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
بازیگر فیلم «فروشنده» با بیان اینکه از فیلم «تنگنا» عاشق شخصیت سعید راد شدم، گفت: هر بار در هر فیلمی، ...ادامه مطلب نوشته تجلیل بازیگر «فروشنده» از سعید راد؛ بازیگر فیلم «فروشنده»: از «تنگنا» عاشق شخصیتش شدم اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۵/۱۳
منتظر بمانید..
یادداشت / جواد کراچی دیشب پس از گذشت سالیانی دور. منظورم تماشای آخرین فیلم اصغر فرهادی است که عمرش دراز ...ادامه مطلب نوشته زهرمار نوش جانتان! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۴/۲۳
منتظر بمانید..
مدیر نتفلیکس میگوید پلتفرمهایی مانند نتفلیکس با پخش فیلمهایی مثل «جدایی نادر از سیمین» بینندگان را با فرهنگهای دیگر آشنا و همدلتر میکنند. به گزارش سینماسینما، «تد ساراندوس» (Ted Sarandos)، مدیرعامل مشترک نتفلیکس میگوید سرویسهای استریم دنیا را به مکانی کوچکتر و امنتر تبدیل کردهاند. او میگوید پلتفرمهایی مانند نتفلیکس...
۱۴۰۳/۰۴/۱۷
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی کارگردان و فیلمنامه نویس ایرانی مهمان ویژه جشنواره بین المللی فیلم امّان در کشور اردن خواهد بود. به گزارش سینماسینما، بخش «اولین و آخرین» جشنواره فیلم امّان که ویژه تقدیر از فیلمسازان باتجربه است به بررسی تکامل زبان سینمایی فرهادی در طول سالها میپردازد و این کارگردان ایرانی...
۱۴۰۳/۰۴/۱۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
محمود کلاری در کارگاه انتقال تجربیات فیلمبرداریاش در کنار بزرگان سینما، دو خاطره از اصغر فرهادی در فیلمهای«جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» تعریف کرد، گریزی به «سرب» مسعود کیمیایی داشت و درباره ۴۰ سال فیلمبرداری در سینمای ایران صحبت کرد. به گزارش سینماسینما، کارگاه «انتقال تجربه فیلمبرداری» با حضور...
۱۴۰۳/۰۴/۰۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
کارگاه «انتقال تجربه فیلمبرداری» با حضور محمود کلاری، فیلمبردار برجسته سینمای ایران در سالن فردوس موزه سینمای ایران برگزار شد. به گزارش موزه سینما، محمود کلاری در بخش ابتدایی صحبتهای ...ادامه مطلب نوشته ۴ساعت کلاس محمود کلاری در موزه سینما؛ فیلمبردار باید اعتماد بازیگر را جلب کند اولین بار در...
۱۴۰۳/۰۴/۰۸
منتظر بمانید..
جشنواره ترایبکا برندگان سال ۲۰۲۴ را در بخشهای رقابتی چندگانه خود اعلام کرد و در بخش انیمیشن کوتاه به «در سایه سرو» به کارگردانی شیرین سوهانی و حسین ملایمی جایزه داد. به گزارش سینماسینما، جشنواره ترایبکا ۲۰۲۴ با معرفی برندگان خود، جایزه برتر در بخش فیلم داستانی آمریکا را به...
۱۴۰۳/۰۳/۲۶
منتظر بمانید..
امیر پروینحسینی تهیهکننده «خجالت نکش ۲» گفت که سود حاصل از فروش این فیلم برایش اهمیت دارد و تبلیغات منتشر شده با هدف تمسخر اصغر فرهادی و فیلم «جدایی نادر ...ادامه مطلب نوشته قصد تمسخر اصغر فرهادی را نداشتیم اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۳/۲۱
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی به همراه چهار سینماگر دیگر داور بخش بینالملل جشنواره ترایبکا ۲۰۲۴ شد. نوشته اصغر فرهادی داور جشنواره ترایبکا شد اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۳/۰۴
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی، دیوید او. راسل و فرانچسکا اسکورسیزی عضو هیأت داوران جشنواره ترایبکا ۲۰۲۴ شدند. به گزارش سینماسینما، فرهادی یکی از داوران جشنواره ترایبکا امسال خواهد بود. جشنواره ترایبکا اعلام کرد که «دیوید او. راسل»، «سلما بلر»، «اصغر فرهادی»، «کیم کاترال» و «فرانچسکا اسکورسیزی» در دوره جدید داوری خواهند کرد....
۱۴۰۳/۰۳/۰۳
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما: کیوان کثیریان در مجله واو نوشت: سینمای ایران پس از انقلاب، بازیگران پرتعدادی را به خود ندیده که بتوانند سالیان دراز خود را در سطح اول سینما حفظ کنند. شهاب حسینی یکی از این چهرههای کم شمار است. او گرچه کمی دیر- در ۲۸ سالگی- بازی جلوی دوربین سینما...
۱۴۰۳/۰۲/۱۴
منتظر بمانید..
شصت و سومین جشنواره بینالمللی فیلم «کارتاخنا» در کشور کلمبیا برنامه بزرگداشت اصغر فرهادی را با نمایش دو اثر از این فیلمساز ایرانی برگزار خواهد کرد. به گزارش سینماسینما، این رویداد سینمایی از تاریخ ۱۶ تا ۲۱ آوریل (۲۸ فروردین تا دوم اردیبهشت) در شهر کارتاخنای کلمبیا برگزار میشود و...
۱۴۰۳/۰۱/۲۹
منتظر بمانید..
فرهادی به دعوت موسسه فیلم و تلویزیون «ساتیاجیت رای» در یک کنفرانس درباره مرمت و آرشیو آثار سینمایی در هند حضور مییابد. به گزارش سینماسینما، کنفرانس بین المللی «Arcurea» از ۱۶ تا ۲۲ مارس (۲۶ اسفند تا سوم فروردین) و از سوی موسسه فیلم و تلویزیون ساتیاجیت رای هند برگزاری...
۱۴۰۲/۱۲/۲۴
حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» بر اساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که به اتفاق تمامی ادعاهای شاکی را بی اساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم...
۱۴۰۲/۱۲/۲۳
منتظر بمانید..
مدیر فستیوال فیلم بلگراد در مراسم بزرگداشت اصغر فرهادی، او را منبع الهام فیلمسازان جوان کشورش معرفی کرد. به گزارش سینماسینما، فستیوال فیلم بلگراد هر سال برای یکی از تاثیرگذارترین سینماگران جهان بزرگداشتی برگزار می کند و این جشنواره امسال جایزه دستاورد سینمایی (Victor Award) را به اصغر فرهادی در...
۱۴۰۲/۱۲/۱۲
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت کرد. به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان ...ادامه مطلب نوشته بلگراد جایزه ویژه فرهادی را داد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۲/۱۲
منتظر بمانید..
جایزه ویکتور بلگراد برای مشارکت برجسته در هنر سینما در پنجاه و دومین جشنواره بینالمللی فیلم بلگراد (FEST) به اصغر فرهادی کارگردان ایرانی اهدا میشود. به گزارش مهر به نقل ...ادامه مطلب نوشته جشنواره بلگراد دهم اسفند جایزه ویکتور را به فرهادی میدهد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۳۰
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت میکند. به گزارش ایسنا، جشنواره بین المللی فیلم بلگراد ...ادامه مطلب نوشته بزرگداشت اصغر فرهادی در بلگراد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۲۴
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت میکند. به گزارش سینماسینما، جشنواره بینالمللی فیلم بلگراد هر سال در مراسم بزرگداشتی، جایزهای با عنوان «Victor Award» را به یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان معاصر جهان اهدا میکند که...
۱۴۰۲/۱۱/۲۳
منتظر بمانید..
بانیفیلم: اصغر فرهادی فیلمساز اسکاری ایران قرار است فیلم آینده خود را در نیویورک بسازد. این مطلب را دیروز روزنامه لوموند منتشر کرد. به گزارش بانیفیلم، لوموند در گفتوگویی که ...ادامه مطلب نوشته اصغر فرهادی فیلم بعدی خود را در نیویورک میسازد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۰۹
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی در مصاحبه با روزنامه فرانسوی «لوموند» که روز یکشنبه هشتم بهمن منتشر شد، گفت که بهدلیل محدودیتهای کنونی در ایران دیگر قصد فیلمسازی در ایران را ندارد. به گزارش سینماسینما، فرهادی در این مصاحبه تأکید کرده است که حضور زنان قوی در سینمایش بهدلیل همسرش و دیدن زنان...
۱۴۰۲/۱۱/۰۹
منتظر بمانید..
فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی در رده بندی بهترین فیلم های سونی، به عنوان فیلم پنجم انتخاب شد. به گزارش مهر به نقل از لترباکس، به مناسبت صدسالگی ...ادامه مطلب نوشته ۱۰۰ فیلم برتر سونی پیکچرز به مناسبت صدسالگیاش؛ «اسپایدرمن» اول شد، «جدایی» فرهادی پنجم اولین بار در...
۱۴۰۲/۱۱/۰۳
منتظر بمانید..
فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی در رده بندی بهترین فیلم های سونی، به عنوان فیلم پنجم انتخاب شد. به گزارش سینماسینما، به مناسبت صدسالگی کلمبیا پیکچرز که اکنون توسط سونی خریداری شده است، سایت لترباکس یک طبقه بندی ارایه کرده که بهترین فیلمهای سونی را در برمی گیرد....
۱۴۰۲/۱۱/۰۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، حبیب باوی ساجد این که تو سالها بر موج نوی سینمای ایران و پدید آورندگان آن موج بیهمتای سینمای این مُلک، تأکید و نظرداشتهای و در این راستا قلم و قدم زده باشی، میتواند به گاه فیلم مستند ساختن در این باره، پشتوانه تو باشد. پس وقتی دوربین تو...
۱۴۰۲/۱۰/۲۰
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، حبیب باوی ساجد این که تو سالهاست بر موج نوی سینمای ایران و پدیدآورندگان آن موجِ بیهمتا، تأکید و نظر داشتهای و در این راستا قلم زده باشی، میتواند پشتوانهای برای تو باشد به گاهِ فیلمِ مستند ساختن در این باره. پس وقتی دوربین تو روشن شود، خوب میدانی...
۱۴۰۲/۱۰/۱۷
منتظر بمانید..
پانزدهمین جشنواره بین المللی فیلمهای مستقل اروپایی «Les Arcs» در کشور فرانسه با حضور اصغر فرهادی به کار خود پایان داد.
۱۴۰۲/۱۰/۰۳