هنرمندانی که نشان داود رشیدی را دریافت کردند/ از رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب تا محمد مساوات

دومین نشان داود رشیدی به جلال ستاری، سیدمحمد مساوات، رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب از فعالان حوزه‌های سینما، تئاتر، نویسندگی و پژوهش اهدا شد.

به گزارش سینماسینما، دومین دوره‌ اهدای نشان داود رشیدی و پنجاهمین سالگرد اجرای نمایش «چشم به راه گودو»، شامگاه سوم شهریورماه در تماشاخانه سنگلج برگزار شد.

در این دوره که نشان داود رشیدی به جلال ستاری، سیدمحمد مساوات، رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب اهدا شد، افرادی چون شهرام کرمی (مدیر کل اداره هنرهای نمایشی)، مهدی شفیعی (مدیر کل سابق اداره کل هنرهای نمایشی)، احترام برومند، لیلی رشیدی، فرهاد رشیدی، علیرضا تابش (مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی)، ایرج راد، مرضیه برومند، حبیب رضایی، باران کوثری، مجتبی میرتهماسب، آتیلا پسیانی، هوشنگ گلمکانی، عادل بزدوده، جهانگیر کوثری، پوریا عالمی، اصغر همت، منیژه حمکت، داریوش اسدزاده، بهرام شاه‌محمدلو، اصغر دشتی، رضا بابک، حسن معجونی، محمود بصیری، شبنم فرشادجو، نوید محمدزاده، فرشته طائرپور و … حضور داشتند.

در ابتدای برنامه با یادی از عزت‌الله انتظامی برای ادای احترام به این هنرمندان درگذشته میهمانان به مدت یک دقیقه ایستاده سکوت کردند. سپس منصور ضابطیان که اجرای این مراسم را بر عهده داشت، عنوان این دوره اهدای نشان داود رشیدی را “تالارهای نمایش، صحنه‌های زندگی” به شمار آورد، سپس از طباطبایی، اولین مدیر تماشاخانه سنگلج نیز یاد شد.

در ادامه کلیپی از فعالیت‌های تئاتری داود رشیدی در سینما و تئاتر و همچنین خلاصه‌ای از اولین دوره برگزاری این مراسم به نمایش درآمد.

سپس احترام برومند، همسر داود رشیدی با بیان تسلیت برای از دست دادن عزت‌الله انتظامی حضار را به تماشای قسمت‌هایی از نمایش «دیکته» به کارگردانی داود رشیدی که حدود ۵۰ سال قبل روی صحنه تماشاخانه سنگلج رفته بود، دعوت کرد.

او در ادامه به بیان خاطراتی از دهه ۴۰ و فعالیت‌های نمایشی در آن زمان پرداخت و گفت: تماشاخانه سنگلج می‌تواند تالار ۲۵ شهریوری را زنده کند که بیضایی، ساعدی، رادی، نصیریان، انتظامی و رشیدی و… در آن فعالیت می‌کردند. چنین آثاری به رقم تفاوت‌هایشان در سبک نگارش و اجرا همه یک وجه مشترک داشتند که همان پرداختن به هویت جامعه ایرانی و بحران‌هایی که با آن دست به گریبان بودند، است. صحنه‌ای که من بر آن ایستاده‌ام روزگاری تصویری جامع از بحران‌های اجتماعی و مقاومت در برابر سلطه بود. تئاتر سنگلج بستر تئاتر اجتماعی بود و روایت‌هایش از جامعه ایرانی آن سال‌ها هنوز از مطمئن‌ترین روایت‌هاست. به همین دلیل حافظه سنگلج گاه مقدم از روایت رسمی از تاریخ آن دوران است.

برومند در ادامه با اشاره به نمایش‌هایی که داود رشیدی روی صحنه تماشاخانه سنگلج برده بود، اضافه کرد: برای برگزاری دومین دوره مراسم داود رشیدی به سنگلج آمده‌ایم؛ همان صحنه‌ای که رشیدی در دهه ۴۰ «دیکته»، «زاویه» و «وای بر مغلوبه» را روی صحنه برد. انتخاب متن‌هایی از ساعدی و صیاد برآمده از همان رویکرد اجتماعی بود که او بر آنها پای می‌فشرد. او بر این باور بود که اگر نمایشی درکی از مسایل زمانه خویش نداشته باشد، ارتباطش را با تماشاگران از دست می‌دهد.

همسر داود رشیدی اضافه کرد: رشیدی تمامی تلاش خود را در کنار دیگر فعالیت‌هایش بر تکامل شیوه‌های اجرای نمایش فولکلور ایرانی کرد. نتیجه آن در نمایش حاتمی بسیار موفقیت‌آمیز بود. او در دهه ۴۰ وجوه متفاوت نمایش ایرانی را آزمود. اکنون ما با فاصله نیم‌قرن از آن تجربیات، در همان صحنه ایستاده‌ایم. بازگشت به این مکان امری اتفاقی نیست. در زمانه‌ای که بیم آن می‌رود که سلطه تئاتر تجاری و گشیه‌گرا بر اهداف اجتماعی تئاتر ایران سایه بیندازد، تامل بر تاریخ سنگلج حال به هر بهانه‌ای – که یادواره رشیدی می‌تواند یکی از آن باشد – در حکم تاکید نهادن بر رسالت اجتماعی تئاتر و حرکتش به سوی توده مردم است.

او در پایان صحبت‌های خود گفت: در آخر همه می‌ایستیم و هنرمندانی را که روزی بر این صحنه حضور داشتند، تشویق می‌کنیم. محمدعلی کشاورز، جمشید مشایخی، جمیله شیخی، محمود استادمحمد، ایرج راد، بهرام بیضایی، حمید سمندریان، عباس قوامی، جعفر والی، هما روستا و…

در ادامه مراسم برای اهدای اولین نشان، فرهاد رشیدی، لیلی رشیدی و احترام برومند روی صحنه حاضر شدند و آن را به جلال ستاری اهدا کردند.

در این‌ بخش کلیپی از فعالیت‌ها، کتاب‌ها و پژوهش‌های این محقق و اسطوره‌شناس و اندیشمند ایرانی پخش شد.

جلال ستاری به دلیل نداشتن شرایط مناسب جسمی در مراسم حضور نداشت به همین علت از همسر این پژوهشگر، لاله تقیان، دعوت و نشان به او اهدا شد.

همسر جلال ستاری از قول این پژوهشگر اظهارکرد: جلال از همه تشکر کرد و گفت من آنجا هستم. با داود هستم. مثل همان ۶۰، ۷۰ سال پیش.

جواد مجابی، نویسنده، شاعر، طنزپرداز و نقاش معاصر با اظهار خوشحالی برای حضور در تقدیر جلال ستاری گفت: او نمونه یک روشنفکر فرهنگی خلاق بود. تعریف مختصری از روشنفکر یعنی کسی که نقد خردورزانه دائمی راجع به وضعیت بشری برای مخاطبان خود دارد. او منتقد خرمندی بوده که به طور مستمر کار کرده و مخاطبان اصلی او کسانی هستند که شیفته فرهنگ ایران‌اند.

مجابی ادامه داد: او در ۳۰، ۴۰ سال اخیر حدود ۱۰۰ کتاب نوشته است که به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین بخش مساله اسطوره‌شناسی در جهان یا فرهنگ ایرانی است. او کتاب‌هایی نوشته است که به صورت عمیق و گسترده مساله اسطوره را مطرح کرده‌اند. او تعبیر جدیدی از اسطوره را ایجاد کرد. او اشراف زیادی بر فرهنگ ایران دارد و به این ترتیب توانست نمادهای ایرانی را رمزکاوی و رازگشایی کند. تاکیدش روی کتاب «هزار و یک شب» یا بخش‌های عرفانی و افسانه‌های ایرانی بوده. همچنین در کنار فعالیت‌های تحقیقاتی و تلیفی، به ادبیات نمایشی هم توجه داشته و کتاب‌های بسیار دقیق و عالمانه‌ای نوشته است. در بخش سوم نقد و تحلیل فرهنگی است و مجموعه این کارها نشان می‌دهد مردی که حدود ۱۰۰ کتاب نوشته و آنها را در شرایط سختی هم منتشر کرده است نشان می‌دهد او اندیشمندی است که یک لحظه در برابر مشکلات عقب نمی‌نشیند و با اراده قوی برای کمک کردن به نسل جوان، بخش مهمی از تاریخ را به نسل بعدی منتقل می‌کند. به همین دلیل تا چندین نسل مدیون کوشش‌های خلاق او خواهیم بود.

در ادامه نشان دوم داود رشیدی با حضور خانواده رشیدی به سیدمحمد مساوات، نویسنده و کارگردان جوان تئاتری اهدا شد.

آتیلا پسیانی در سخنانی با بیان این که در ۱۰ سالگی برای بار نخست در این صحنه حضور داشته است، گفت: من از داود رشیدی درس‌های بزرگی گرفتم. یکی از آن این است که اساسا در مملکتی که جوان‌کُش است و به جوانان اعتماد ندارد و کلمه جوان را به عنوان ناسزا و نشان از جهل می‌داند داود رشیدی، همیشه حامی جوانان لایق بوده، کسانی که با خلاقیت و درایت کارشان را انجام می‌دادند. خیلی با معناست که سیدمحمد مساوات نشان داود رشیدی را بگیرد.

او ادامه داد: ۲۰، ۲۵ سال پیش وضعیت تئاتر تجربی ناامید کننده بود و فقط یک جنس خاص به حیات ادامه می‌داد اما بعد از این مدت کسانی مانند محمد عاقبی و حسن معجونی و… پیدا شدند بعد از آنها رضا ثروتی، اشکان خیل‌نژاد، جابر رمضانی و سیدمحمد مساوات بودند که با افتخار نشان را به او اهدا می‌کنم.

محمد مساوات بعد از دریافت نشان خود بیان کرد: من خیلی به این نشان احتیاج داشتم و گرفتن جایزه اتفاق خیلی خوبی است.

نشان سوم و چهارم داود رشیدی با حضور خانواده رشیدی به رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب برای ساخت مجموعه مستند کارستان اهدا شد.

فیروزه صابر، مدیرعامل سابق بنیاد توسعه کارآفرینی زنان و جوانان با حضور در جایگاه درباره پروژه کارستان، ساخته رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب بیان کرد: این مستندها با ایده خانم بنی‌اعتماد که از ۱۰ سال پیش به وجود آمده بود آغاز شد تا تصویر زندگی کارآفرینان که ارزش‌آفرین هستند و با همه شرایط سختی که در محیط کسب و کار وجود داشت، ماندند و ساختند، به نمایش درآمد. این پروژه به عنوان یک تصویر، حاصل اتصال ۵ حلقه شد. یک خود کارآفرینان، دوم حامیان، سوم پژوهشگران، چهارم کارگردانان و پنجم مدیریت حرفه‌ای اجرا بود. ویژگی دوم این است که مدیریت کار بسیار جدی و حرفه‌ای و صمیمانه رقم خورد. ویژگی سوم هم تلاشی بود که همه در انجام این طرح داشتند و کمک می‌کردند که همه، همدیگر را درک کنند.

رخشان بنی‌اعتماد که به دلیل عمل جراحی در مراسم حضور نداشت، ویدیویی را برای تشکر به این‌ مراسم فرستاده بود و سپس باران کوثری، فرزند این هنرمند جایزه را به نمایندگی از رخشان بنی‌اعتماد دریافت کرد.

در ادامه مجتبی میرتهماسب که نشان چهارم داود رشیدی به او اهدا شد، در سخنانی اظهار کرد: سال‌هاست که فیلم می‌سازیم و نشان می‌دهیم و به تبعیت از اندیشه‌های توران خانم سعی کردیم وارد رقابت نشویم و به جشنواره‌ها و مسابقه ها نرویم و آنها را مستقیم به تماشاچی‌ها برسانیم. کارستان یک کار گروهی است. حتی قبل از تولید نیز تیم‌هایی روی پروژه‌ها کار می‌کردند. تقریبا هر هفت شخصیتی که درباره آنها فیلم ساختیم به اصرار راضی به انجام این کار شدند، زیرا که این شخصیت‌ها خیلی اهل نمایش دادن خودشان نبودند. مهم‌ترین وجه قضیه پذیرش این افراد بود که به ما اعتماد کردند و همچنین گروه کارگردان‌ها که در بخش‌های مختلف کارستان با هدف مشترک در کنار هم جمع شدیم و اکنون هم یاد داود رشیدی باعث شد این گروه بعد از مدت‌ها در کنار هم جمع شوند و همدیگر را ببینند.

در پایان مراسم هم جمعی از فیلم‌سازان و کارآفرینان که در پروژه کارستان شرکت داشتند از جمله علی‌اصغر حاجی‌بابا، سعیده قدس، هایده شیرزادی، شیرین پارسی، مهندس رسولیان، مصطفی لطفی، پندار خمارلو، علیرضا میرفخرایی و همچنین محسن عبدالوهاب، مهناز افضلی، بهرام عظیم‌پور، شیرین برق‌نورد، مهدی گنجی با حضور در جایگاه، مورد تشویق حضار قرار گرفتند.

منبع: ایسنا