تراژدی‌های ما به کمدی تبدیل شده‌اند!

آی سینما: اولین فیلمی که در نهمین روز جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و نشست پرسش و پاسخ آن برگزار شد، «کمدی انسانی» ساخته محمدهادی کریمی بود. به گفته کریمی شخصیت‌های این فیلم به این دلیل که مخاطب بتواند همذات پنداری بیشتری با قصه داشته باشد نامی نداشته‌اند، به گفته او نام «کمدی انسانی» به این دلیل برای این فیلم انتخاب شده که این‌روزها فجایع آنقدر تکرار می‌شوند که دیگر وارد فاز تفریح شده‌اند.

در این نشست محمدهادی کریمی کارگردان و تهیه‌کننده، آرش درویش، علیرضا شجاع‌نوری، هستی مهدوی‌فر، بهاره کیان‌افشار، ایلیا نصراللهی از بازیگران فیلم و علی نصیری‌نیا، طراح صحنه و لباس، بابک اردلان صدابردار، بهزاد عبدی آهنگساز حضور داشتند.

در ابتدای این نشست محمود گبرلو به سابقه محمدهادی کریمی اشاره کرد که تا کنون 20 فیلم‌نامه را نوشته و پنج فیلم را کارگردانی کرده، البته کریمی برای اولین‌بار تهیه‌کنندگی «کمدی انسانی» را بر عهده گرفته است.

علیرضا شجاع‌نوری، در ابتدای این نشست به ملاقاتش با کریمی برای همکاری در این فیلم اشاره کرد و گفت: «در واقع این پیشنهاد بازی نبود دعوت به همدلی و همراهی بود و چنان صمیمانه و دوستانه و صادقانه بود که با کمال میل پذیرفتم و الان هم دیدم که کار خوبی کردم که بازی در این فیلم را پذیرفتم.» شجاع‌نوری امسال به جز «کمدی انسانی» در «نگار» هم بازی کرده و فیلم «شنل» به تهیه‌کنندگی او در بخش چشم‌انداز جشنواره حضور دارد.

درویش نیز در صحبت‌های اولیه‌اش به آشنایی قدیمی با هادی کریمی کارگردان این فیلم اشاره کرد و گفت: «هفت-هشت ماه قبل از شروع فیلم من با گروه همراه بودم و با توجه به بوکسور بودن شخصیت احساس کردم نیاز به تمرین دارم برای این‌که ظاهر شخصیت باورپذیرتر باشد و به همین خاطر تلاشم را کردم.»

کیان‌افشار نیز در ادامه به این موضوع اشاره کرد که بازی در این فیلم را بعد از دو سه ماه استراحتی که به خودش داده بوده است پذیرفته.

هادی کریمی در ادامه این نشست با اشاره به این‌که ساخت فیلمی مثل «کمدی انسانی» احتیاج به انگیزه دارد گفت: «با حساب و کتاب عقل تدبیرگر شاید این‌طور کارها، فیلم‌هایی نیستند که باید در بخش خصوصی ساخته شوند. به ویژه که برای اولین بار تهیه‌کنندگی را نیز در این فیلم به عهده گرفته بودم. اما وجه اشتراک من وعوامل فیلم صداقت بود. این داستان چنان من را به خودش مشغول کرده بود که بعد از چهار سال مرا قانع کرده بود که آن را بسازم. پای عشق در میان بود و فیلم در میان ملامت و برخی توصیه و تدبیرها ساخته شد.»

او لحن شاعرانه فیلم را لحنی از پیش طراحی شده ندانست و ادامه داد: «ما از چیزی صحبت می‌کردیم که شاید تجربه زیستی مشترک بسیاری از ما بود. برای گفتن چیزهایی که تلخ است باید از چنین لحنی استفاده می‌شد.»

کریمی درباره این‌که لزومی نداشت شخصیت‌های فیلم اسم داشته باشند نیز این‌طور توضیح داد: «هر اسمی برای این جوان می‌گذاشتم سوءتفاهم ایجاد می‌کرد. شخصیت‌ها نمادین نیستند اما مشکلاتی که در فیلم مطرح می‌شوند مشکلات بنیادین هستند. این‌که چطور خشونت ایجاد و بازتولید می‌شود. در واقع می‌خواستم مخاطب درگیر انسان شود و این اسم نداشتن بیشتر باعث همزاد پنداری بیشتر مخاطب می‌شد.»

این کارگردان درباره نام فیلم «کمدی انسانی» نیز این‌طور توضیح داد: «تراژدی‌های ما به کمدی تبدیل شده‌اند. همین که تعدادی کودک زیر بمب می‌میرند و آن‌کسی که مسئول رسیدگی به این موضوع است می‌گوید پول من را آن‌ کسی می‌دهد که از بمب استفاده می‌کند. در واقع قاضی همدست قاتل است.»

به گفته او این موقعیت که هرروز شاهد فجایع در اخبار هستیم به نوعی به کمدی تبدیل شده و وارد فاز تفریح شده است: «این به اصطلاح مجاهدین داعش بیشتر بوی تسترون می‌دهند تا ایدئولوژی مذهبی. چرا باید مردها را به جای این‌که قوی و محکم و استوار بار بیاوریم، طوری با آن‌ها برخورد شود که نسل بعد خشونت را بازتولید کند.»

او تفاوت فضای نیمه اول و دوم فیلم را عامدانه دانست و با اشاره به این‌که برای پایان این فیلم چاره‌ای جز انتزاع برای امید دادن نداشته است گفت: «اگر با آن متد نیمه اول پیش می‌رفتیم نمی‌توانستم به زبان تصویر تمثیلی که می‌خواستم را بیان کنم.»

نصیری‌نیا طراح صحنه و لباس این فیلم نیز با اشاره به این‌که فیلم در بخش خصوصی ساخته شده و از لحاظ مالی در مضیقه بودند گفت: «البته در ابتدای کار از آقای کریمی پرسیدم که قرار است بیشتر قصه را روایت کنیم یا به سمت تاریخ و مستندات برویم که قرار شد بیشتر بر قصه تمرکز کنیم.»

کریمی در ادامه درباره این‌که چرا تصمیم گرفته است این فیلم را خودش تدوین کند این‌طور پاسخ داد: «فیلم را بر اساس آنچه‌ که در دکوپاژها نوشته بودم تدوین کردم و حدود 6 دقیقه از راش‌های آن باقی ماند که استفاده نشد. هر چیزی که لازم بود گفته شد و فیلم با هر تدوین دیگری الکن می‌شد.»

به گفته او بیشتر معماری و طراحی صحنه بیشتر دراماتیک بوده است تا این‌که اصرار داشته باشد بر مستندات تاریخی فیلم تاکید کند. آن‌طور که این کارگردان توضیح می‌دهد ساخت فیلمی در دهه 40 و 50 به خاطر این‌که فضای چنین سال‌هایی در شهرک غزالی نیز موجود نیست یکی از مشکلات سینمای ایران است و نماهای لانگ شات و شهری این فیلم نیز به صورت سه بعدی و با کمک جلوه‌های ویژه طراحی شده است.

او همچنین درباره موفقیت این فیلم در اکران عمومی نیز با توجه به اضافه شدن سالن‌هایی در تهران و کرج ابراز امیداوری کرد.

همچنین بهزاد عبدی نیز به این موضوع اشاره کرد که موسیقی این فیلم مثل همه کارهای او در خارج از ایران ساخته شده و موسیقی این فیلم نیز همراه با ارکستر اوکراین نواخته شده است.

کریمی در پایان این نشست مخاطبان هدفش را مخاطبان فهیم سینما و کسانی دانست که سینما را جدی می‌گیرند و درباره نحوه فیلم‌سازی‌اش گفت: «امیدوارم روزی فیلم‌سازی کسب و کار من نشود و من هم مثل قهرمان فیلم از یک نقاش چپ دست به یک بوکسور راست دست که چندان موفق نیست تبدیل نشوم.»

9413