نقدی بر فیلم «سیانور»؛ گزارش یک مرگ ازپیش‌اعلام‌شده | نیمرخ

نقدی بر فیلم «سیانور»؛ گزارش یک مرگ ازپیش‌اعلام‌شده


4_2016-10-15.jpeg«سیانور» فیلم خوبی نیست. ضعیف است و مهم‌ترین ضربه‌ را از جانب فیلم‌نامه‌اش خورده است. عامل اصلی شکست فیلم در «شخصیت‌پردازی» است و گویی فیلم بویی از این مؤلفه مهم نبرده است. هیچ‌کدام از کاراکترها به شخصیت تبدیل نشده‌‌اند و تمام اعمال و رفتارشان در حوزه منطق روایی و درک دراماتیک، توجیه‌شدنی نیست. کاراکترها در فیلم، ماشین‌هایی هستند بی‌جان. ممکن است سؤالی پیش بیاید که چطور نبود شخصیت‌پردازی می‌تواند فیلمی را در مسیر زوال سوق دهد؟ پاسخش این است که اگر درام براساس روابط شخصیت‌ها و کشمکش‌ آنها با خود و یکدیگر شکل می‌گیرد، پس فیلمی که در ایجاد این روابط ناموفق عمل کرده، قادر به ایجاد درام نیست بلکه یک گزارش بصری را به مخاطب ارائه می‌دهد. این گزارش حاصل زاویه دید دانای کل است و از مسیر آغاز به پایان می‌رسد و این شخصیت‌ها نیستند که در پیچ‌وخم‌های روایت ابتکارعمل را در دست دارند، بلکه چشم ناظر کارگردان برای ثبت گزارش یک مرگ ازپیش‌اعلام‌شده کافی است. برای درک بهتر این مشکل بزرگ «سیانور»، چند مثال می‌زنم. چه عامل درونی‌ای باعث می‌شود تا «امیر فخرا» به «هما» (هانیه توسلی) پناه بدهد؟ عشق؟ مگر ما عاشقی در فیلم می‌بینیم؟ با یک صحنه کافه و چند نصیحت پدرانه از جانب «امیر فخرا» به «هما» عشق پدید می‌آید؟ چه عاملی باعث می‌شود تا «هما» پس از سال‌ها به «امیر فخرا» پناه آورد؟ بی‌پناهی؟ مگر ما چیزی از زندگی و تعلقات‌خاطر «هما» می‌دانیم؟ چه عاملی باعث می‌شود تا «هما» کودک خود را رها کند و به فعالیت‌های چریکی‌اش بپردازد؟ تعهد و تعصبات حزبی؟ مگر ما اصلا یک پلان از شکل‌گیری و پختگی اندیشه «هما» را می‌بینیم؟ با یک شعار که نمی‌توان شخصیت‌پردازی کرد. همسر تشکیلاتیِ «هما»، جمله‌ای کنایه‌آمیز به چریک‌های مجاهدین خلق می‌گوید که «مگر می‌توان از کودک خود گذشت؛ اما به فکر نجات خلق بود» و فیلم‌نامه‌نویس/ کارگردان با قراردادن این جمله در فیلم، کار خود را راحت کرده و فراموش کرده که کاراکترها با شعار جان نمی‌گیرند؛ و سؤال دیگر اینکه چرا «هما» پس از سال‌ها مشتاق است که فرزند خردسالش را ملاقات کند؟ عشق مادرانه؟ مگر ما اصلا لحظه‌ای بر عواطف و احساسات او درنگ کرده‌ایم؟ مثال‌هایی که زدم، کنش و واکنش دو ارتباط مهم فیلم است که اگر شکل می‌گرفت، در لحظات مهمی از فیلم شاهد ایجاد یک روایت دراماتیک بودیم، اما چنین نیست.cianor523640x480.jpgمخاطب چیزی از افرادِ بی‌جان نمی‌داند که با آنها همذات‌پنداری کند یا از آنها متنفر باشد. تنها عامل ایجاد ارتباط بین مخاطب و کاراکترها، پیشینه تاریخی است که احساس تنفر ما را در مواجهه با سازمان منحط مجاهدین خلق برانگیخته می‌کند و پیشینه فرهنگی که نسبت به رفتارهای عاشقانه‌ مترحم می‌شویم. وگرنه ایجاد عشق بین دو اندیشه متفاوت و متضاد، خودش یک فصل بزرگ کتاب‌های فیلم‌نامه‌نویسی را شامل می‌شود. ترک فرزند از سوی «هما» نیز در ابتدا نیازمند کشمکش «هما» با جامعه حزبی و سپس کشمکش او با خودش است که اصلا و ابدا شاهد اینها نیستیم و نمی‌توانیم این روابط مکانیکی را باور کنیم. به فیلم «خون به‌پا خواهد شد»، ساخته «پل تاماس اندرسن» دقت کنید؛ پدری پسر خود را ترک می‌کند اما قبل از این واکنش، صحنه‌هایی که کنشمند عمل می‌کنند کدامند؟ همین بس که آن‌قدر رابطه بین پدر و پسر فاسد شده است که در آخرین صحنه کنش، پسر خانه پدرش را آتش می‌زند و پس از این، مخاطب می‌پذیرد که این پدر توان نگهداری از فرزندش را ندارد. مسئله مهم دیگر درباره «امیر فخرا»ست. او پروتاگونیست است و در فیلم باید ابتکارعمل را در پیش‌رویِ پرونده در دست داشته باشد؛ اما با حذف این کاراکتر (از ابتدا تا صحنه آخر) درواقع هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد.sianor2-600x330.jpg«امیر فخرا» نقش یک مترسک را ایفا می‌کند؛ نه نقشی در پیش‌روی پرونده دارد و نه اصلا از جانب باقی کاراکترها جدی گرفته می‌شود؛ و این ناظر اصلی -کارگردان- است که او را کنترل می‌کند. کاش حداقل در این کنترل کمی قهرمان‌بازی هم وجود داشت که در پایان یک قهرمانِ مکانیکی داشتیم. فیلم «سیانور» قصد داشته تا یک قهرمان فرعی دیگر را نیز ارائه دهد؛ «مرتضی صمدی‌لباف» (بابک حمیدیان) یک مارکسیست مسلمان است و اندیشه‌های اسلامی‌اش موجب شده تا مقابل سازمان مجاهدین برآید؛ اما اینها را تنها در اعترافاتش می‌شنویم؛ نه می‌دانیم چقدر دغدغه‌اش اسلام و مسلمانی است و نه اصلا می‌دانیم چطور به این جایگاه رسیده است. شعاری‌ترین صحنه فیلم هم صحنه قبل از اعدام اوست. در گوشه‌ای از دیوار که نور به صورت هاله‌ای، او را فراگرفته است، با خواندن «قرآن»، وداع می‌گوید. این قهرمان‌سازی است؟ بهتر این نیست که به‌جای وصله‌کردن تفکرات و اعتقادات به فیلم، داستانی خلق کنیم که عامل ایجاد این تفکرات باشد؟ «بهروز شعیبی» کارگردانی است که یک گام جلوتر از سایر کارگردانان هم‌‌کیش خودش قرار دارد. این گام هم در این است که او، نماها و زوایای دوربین را می‌شناسد و می‌داند کجا و چطور باید از بازیگران چگونه نمایی گرفت، اما این امتیازی برای «بهروز شعیبی» محسوب نمی‌شود زیرا هر دانشجوی کارگردانی در نخستین ترم دانشگاه باید این مسائل ابتدایی را یاد بگیرد. ببینید سینمای ما در چه وضعیتی است که شناخت نماها و زوایا، فیلم‌ساز را از سایرین جدا می‌کند. درباره بازی‌ها هم نمی‌توان نظری داد زیرا شخصیتی شکل نگرفته که بازی استانداردی وجود داشته باشد و «شعیبی» هم هنوز در نقش «صادق هدایت» مانده و مدام خود را تکرار می‌کند.
روزنامه شرق / علی فرهمند
منبع: نقد فارسی
آدرس کوتاه: http://www.rokh.in/news/2928
دیدگاه

آخرین خبرها
خبرهای پربازدید

بهروز شعیبی

معرفی داوران آثار کوتاه داستانی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی

یک هیئت پنج نفری از سینماگران ۶۵ اثر کوتاه داستانی را که از نقاط مختلف کشور و از میان فرهنگ‌ها و اقوام متنوع انتخاب شده‌اند، در جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی داوری می‌کنند. نوشته معرفی داوران آثار کوتاه داستانی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی اولین بار در سوره سینما پدیدار...

۱۴۰۳/۰۱/۲۸

بهروز شعیبی

داوران بخش فیلم‌های داستانی کوتاه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی معرفی شدند

یک هیئت پنج نفری از سینماگران ۶۵ فیلم‌ را که از نقاط مختلف کشور و از میان فرهنگ‌ها و اقوام متنوع انتخاب شده‌اند، در جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی داوری می‌کنند. به گزارش سینماسینما به نقل از  روابط عمومی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی، بهمن ارک، آرش رصافی، مونا زندی...

۱۴۰۳/۰۱/۲۸

مجید مجیدی
رضا کیانیان

معرفی هیات داوران سومین رویداد «تصویر دهم»

هیات داوران سومین رویداد فیلم کوتاه «تصویر دهم» با حضور چهره‌های شاخص سینمای ایران معرفی شدند. نوشته معرفی هیات داوران سومین رویداد «تصویر دهم» اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۲/۱۵

بهروز شعیبی

بهروز شعیبی: قهرمان زن به قصه عمق می‌بخشد/ فیلم‌سازی برای توجه بهتر به روابط انسانی

«بدون قرار قبلی»، پنجمین اثر سینمایی بهروز شعیبی در دانشگاه مولتی مدیا مالزی نمایش داده شد. به گزارش سینماسینما، روز گذشته، پنجشنبه ۱۰ اسفندماه ۱۴۰۲ مصادف با ۲۹ فوریه ۲۰۲۴، فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» با حضور بهروز شعیبی، کارگردان این اثر، در دانشگاه مولتی مدیا مالزی در خلال برگزاری...

۱۴۰۲/۱۲/۱۱

بهروز شعیبی

تضاد معنایی و ساختاری/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»

سینماسینما، فریبا اشوئی آغوش باز تازه ترین کار بهروز شعیبی تلاش دارد تا در ادامه فیلم قبلی او بدون قرار قبلی، گام بردارد. تلاشی که متاسفانه موفق نیست. شعیبی در این فیلم نیز مانند فیلم قبلی اش به مشکلات خانواده(بعنوان بنیاد اصلی اجتماع) در جامعه رو به توسعه پرداخته است....

۱۴۰۲/۱۱/۲۴

بهروز شعیبی

پر زرق و برق/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»

سینماسینما، نغمه خدابخش آغوش باز اثری متفاوت از آثار قبلی بهروز شعیبی است. شعیبی پس از فیلم دهلیز که مورد توجه مخاطبان جدی سینما قرار گرفت با ساخت فیلم‌های سیانور، دارکوب و بدون قرار قبلی توجه مخاطبان خاصی را به آثارش جلب کرد. ساخته های شعیبی به جزئیات روابط انسانی...

۱۴۰۲/۱۱/۲۴

بهروز شعیبی
حامد کمیلی

بهروز شعیبی: دور از انصاف است که فیلمسازان را در دو گروه ارگانی و غیرارگانی دسته‌بندی کنیم

کارگردان «آغوش باز»‌: با دوره‌های فشرده، حامد کمیلی را خواننده کردیم! بهروز شعیبی که با فیلم «آغوش باز»‌ در چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر حضور دارد به ارائه توضیحاتی درباره خوانندگی ...ادامه مطلب نوشته بهروز شعیبی: دور از انصاف است که فیلمسازان را در دو گروه ارگانی و غیرارگانی دسته‌بندی کنیم...

۱۴۰۲/۱۱/۲۱

بهروز شعیبی

آنچه اصل است، عشق است/ نگاهی به فیلم «آغوش باز»

سینماسینما، مینو خانی «سه‌ قصه از سه زوج در فراز و نشیب روابط عاطفی که فرصت می‌یابند به تعریف جدیدی از عشق برسند…». از همان وقتی که خلاصه داستان آخرین فیلم بهروز شعیبی منتشر شد، انتظار می‌رفت با یک فیلم متفاوت مواجهیم. چون بر خلاف فیلم‌های دیگر که اصولا واژه...

۱۴۰۲/۱۱/۱۸

بهروز شعیبی

حاشیه‌های روز چهارم جشنواره؛ آغوش بهروز شعیبی باز نشد!

چهارمین روز چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر روزی خالی از چهره‌های بازیگری و فیلم‌هایی بود که بتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند. به گزارش مهر، روز یکشنبه ۱۵ ...ادامه مطلب نوشته حاشیه‌های روز چهارم جشنواره؛ آغوش بهروز شعیبی باز نشد! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۱۶

علی سرتیپی
بهروز شعیبی

بهروز شعیبی: نزدیک‌ترین ژانر به «آغوش باز» کمدی درام است

بهروز شعیبی؛ کارگردان فیلم سینمایی «آغوش باز» گفت: نزدیک‌ترین ژانر به «آغوش باز» کمدی درام است که درباره روابط انسانی صحبت می‌کند و تیزی‌های ناهنجاری‌های اجتماعی را کمی نرم می‌کند، این خاصیت این ژانر است. نوشته بهروز شعیبی: نزدیک‌ترین ژانر به «آغوش باز» کمدی درام است اولین بار در سوره...

۱۴۰۲/۱۱/۱۵

بهروز شعیبی

پوستر «آغوش باز» رونمایی شد

در آستانه آغاز چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر، از پوستر «آغوش باز» تازه‌ترین اثر سینمایی بهروز شعیبی رونمایی شد. نوشته پوستر «آغوش باز» رونمایی شد اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۰۸

بهروز شعیبی

گزارش مهر از فیلم‌های شعیبی و زوج‌های آثارش

بانی‌فیلم: خبرگزاری مهر به بهانه حضور فیلم «آغوش باز» بهروز شعیبی در جشنواره امسال، نگاهی به فیلم‌های قبلی او انداخته و موضوع زوج‌ها را در ساخته‌های قبلی شعیبی را بررسی ...ادامه مطلب نوشته گزارش مهر از فیلم‌های شعیبی و زوج‌های آثارش اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۰۸

علی سرتیپی
بهروز شعیبی

بازیگران «آغوش باز» معرفی شدند

بازیگران فیلم سینمایی «آغوش باز» به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیه‌کنندگی علی سرتیپی معرفی شدند. نوشته بازیگران «آغوش باز» معرفی شدند اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۰/۱۹

محمود کلاری
مسعود جعفری جوزانی

معرفی فیلم‌های چهل‌ودومین جشنواره فجر

اسامی فیلم های راه یافته به جشنواره چهل و دوم فجر با فیلم های کارگردان‌هایی همچون مسعود جعفری‌جوزانی، بهروز افخمی، سروش صحت، بهروز شعیبی، جواد عزتی و محمود کلاری اعلام ...ادامه مطلب نوشته معرفی فیلم‌های چهل‌ودومین جشنواره فجر اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۰/۱۹

علی سرتیپی
بهروز شعیبی

رونمایی از فیلم جدید بهروز شعیبی

فیلم سینمایی «آغوش باز» به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیه‌کنندگی علی سرتیپی ساخته شد. نوشته رونمایی از فیلم جدید بهروز شعیبی اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۰/۱۶


شباهت مرگ صادق هدایت با نویسنده فرانسوی

شباهت مرگ صادق هدایت با نویسنده فرانسوی

مسعود خیام در حالی به بیان شباهت مرگ صادق هدایت و ژرار دو نروال، نویسنده فرانسوی می‌پردازد که یکی از نویسندگان مورد علاقه‌ هدایت را دو نروال معرفی می‌کند که ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۵/۱۷


ویدئو / درگذشت معمار مشهور تئاترشهر

امیرعلی سردار افخمی، معمار مشهور ایرانی و خالق چند بنای مشهور از جمله تئاتر شهر، ساختمان فعلی مجلس شورای اسلامی و مزار صادق هدایت در پاریس در گذشت. او طراحی تئاتر شهر را در سال ۱۳۴۶، در محل کافه شهرداری، آغاز کرد و در سال ۱۳۵۱ به پایان رساند. سردار...

۱۳۹۹/۰۹/۱۸

بهروز افخمی

بهروز افخمی: درباره صادق هدایت دروغ نگفتم!

بهروز افخمی: درباره صادق هدایت دروغ نگفتم!

او این بار مهمان کافه‌خبر بود. بهانه‌مان حرف‌هایش درباره صادق هدایت بود و ماجراهای هفت و کلا رسید به دیدگاه‌های خودش. تقریبا از همه عالم انتقاد داشت غیر از ترامپ و مسعود فراستی! نوشته بهروز افخمی: درباره صادق هدایت دروغ نگفتم! اولین بار در نقد فارسی. پدیدار شد.

۱۳۹۷/۱۰/۱۶

بهروز افخمی
ناصر تقوایی

از ناصر تقوایی تا کیارستمی و صادق هدایت/ توضیح بهروز افخمی درباره همه حواشی اخیرش

از ناصر تقوایی تا کیارستمی و صادق هدایت/ توضیح بهروز افخمی درباره همه حواشی اخیرش

بهروز افخمی؛ انگار این بشر ساخته شده برای ایجاد جنجال‌. هر حرفی که می‌زند. هر برنامه‌ای که می‌سازد و هر مصاحبه‌ای که می‌کند. او این بار مهمان کافه‌خبر بود. بهانه‌مان حرف‌هایش درباره صادق هدایت بود و ماجراهای هفت و کلا رسید به دیدگاه‌های خودش. تقریبا از همه عالم انتقاد داشت...

۱۳۹۷/۱۰/۱۵


هرچه نظام قوی تر شده، بازنمایی آن در رسانه و هنر سیاه تر بوده است /داستان نویسی در ایران به جای رویاسازی کابوس می سازد

سینماپرس: وحید جلیلی در نشست «گفتمان فرهنگی انقلاب اسلامی» عنوان کرد: داستان نویسی در ایران به جای رویاسازی کابوس می‌سازد و به جای نگاه به جمال زاده سمت صادق هدایت رفتیم. کارکرد سینما در جهان بازنمایی رویاها و قهرمان های تخیلی است و ما نه تنها قهرمان تخیلی نمی سازیم...

۱۳۹۷/۰۹/۰۹

بهروز افخمی

واکنش صادق هدایت به اظهارات بهروز افخمی /کاریکاتور

واکنش صادق هدایت به اظهارات بهروز افخمی /کاریکاتور

واکنش صادق هدایت به اظهارات بهروز افخمی/کاریکاتور شهاب جعفر نژاد در روزنامه هفت صبح  

۱۳۹۷/۰۸/۲۹

بهروز افخمی

نقد یک کارگردان سینما به صادق هدایت و حمله شبه‌روشنفکرها

سینماپرس: در این‌ گزارش با استناد به مکتوبات یکی از نزدیک‌ترین چهره‌ها به شخص هدایت، که یکی از پرمخاطب‌ترین کتاب‌ها را درباره زندگی هدایت (با دیدی مریدوار و کاملا همدلانه) نوشته، صحت و سقم سخنان افخمی درباره هدایت را می‌سنجیم.

۱۳۹۷/۰۸/۲۸


درگیری‌های صادق هدایت با روشنفکران زمانه اش، سرانجام او را به انزوا و سرخوردگی کشاند

درگیری‌های صادق هدایت با روشنفکران زمانه اش، سرانجام او را به انزوا و سرخوردگی کشاند

سخنرانی صدرالدین زاهد با عنوان «تاثیر صادق هدایت بر تئاتر ایران» عصر روز شنبه ۵ آبان باحضور هنرمندان و علاقه مندان تئاتر، در سالن اجتماعات خانه تئاتر برگزار شد. زاهد در این سخنرانی نخست دوره و زمانه‌ زندگی هدایت را بر شمرد و گفت: غم همیشگی صادق هدایت را بیشتر...

۱۳۹۷/۰۸/۰۶


فیلم/ نخستین تیزر «داش آکل» منتشر شد

اولین تیزر رسمی فیلم سینمایی «داش آکل» رونمایی شد. به گزارش سینماسینما، اولین تیزر رسمی فیلم سینمایی «داش آکل» به تهیه کنندگی و کارگردانی محمد عرب‌ که هم‌اکنون در نوبت اکران قرار دارد، رونمایی شد. ساخت این تیزر برعهده روزبه کلباسی بوده است. این فیلم برداشتی آزاد از داستان کوتاه...

۱۳۹۷/۰۲/۳۱

عباس کیارستمی

ناگفته‌های آیدین آغداشلو از رفاقت‌ با کیارستمی

ناگفته‌های آیدین آغداشلو از رفاقت‌ با کیارستمی

آیدین آغداشلو بیان کرد که صادق هدایت دوست نزدیکی داشت به نام حسن قائمیان که پس از درگذشت هدایت بسیار درباره او نوشت و کار کرد. به گزارش سینماسینما، جلسه نقد و بررسی فیلم «ده» ساخته عباس کیارستمی به بهانه اکران این فیلم در اولین جشن فیلم یزد برگزار شد....

۱۳۹۶/۱۲/۰۸


الهام شعبانى به «بوف نه چندان کور» پیوست

الهام شعبانى به «بوف نه چندان کور» پیوست

الهام شعبانى به عنوان طراح تن پوش ها به گروه نمایشى «بوف نه چندان کور» کاری از محمد علی سجادی پیوست .  به گزارش روابط عمومى نمایش «بوف نه چندان کور»، الهام شعبانی در خصوص مواجهه با این اثر به عنوان طراح صحنه گفت: داستان «بوف کور» اثر صادق هدایت...

۱۳۹۶/۰۳/۲۷

علی سرتیپی
هوشنگ گلمکانی

بدرقه پیکر «محسن سیف» به خانه ابدی/ انتقاد از بی توجهی وزیر جدید ارشاد به درگذشت یک منتقد سینما

سینماپرس: مراسم تشییع پیکر محسن سیف منتقد پیشکسوت سینما در حالی برگزار شد که تعدادی از سینماگران نسبت به اینکه وزیر ارشاد برای درگذشت یک چهره ورزشی پیام داده ولی درباره سیف سکوت کرده، انتقاد کردند.

۱۳۹۵/۰۸/۱۶

علی حاتمی
حسن هدایت

فیلمسازان نویسنده ، نویسندگان فیلمساز

هر زمان صحبت از سینمای ایران به میان آید، انگار بنابر یک رسم همیشگی باید در ادامه بحث به ضعف فیلمنامه

۱۳۹۵/۰۸/۰۴

داوود رشیدی
محمود دولت آبادی

عده‌ای سینما را به حرفه «بساز و بفروشی» تبدیل کرده‌اند/ بازی در «قلاده‌های طلا» برایم حاشیه‌ساز شد

عده‌ای سینما را به حرفه «بساز و بفروشی» تبدیل کرده‌اند/ بازی در «قلاده‌های طلا» برایم حاشیه‌ساز شد

سینماپرس: سینمای بعد از انقلاب اسلامی را خراب کردند، در حالی که در اوایل انقلاب سینما به خوبی حرکت می‌کرد، ولی عده‌ای وارد این حوزه شدند و در حقیقت سینما به حرفه "بساز و بفروشی" تبدیل شد و این مهم ادامه پیدا کرد و سینما ما رو به افول رفت.

۱۳۹۵/۰۶/۲۴