اسپانسرهای گمنام و خواب مدیریت فرهنگی کشور!/ وقتی پول های مشکوک و بادآورده سینما را احاطه کرده است

محمدعلی سلیمانی/ چندی پیش نوزدهمین دوره از جشن سینمایی، تلویزیونی دنیای تصویر یا همان جشن حافظ، به دبیری امید معلم و با حضور هنرمندان و جمعی از مردم در سالن همایش های برج میلاد برگزار شد. این جشن با وجود سه سال از درگذشت  مرحوم علی معلم، در حالی برگزار شد که هیچ یک از مدیران سینمایی وقت و گذشته سازمان سینمایی در این جشن حضور نداشتند و صدای بلند دست اندرکاران جشنواره حکایت از برگزاری این مراسم به صورت کاملا خصوصی و با حمایت اسپانسرهای مختلف دارد. این در حالی است که به دلیل عدم شفاف سازی مالی و ابهام ویژه در چگونگی تامین هزینه های جشن حافظ، اظهار نظر دقیق و قطعی در حوزه مالی این محفل سینمایی و تلویزیونی امکان پذیر نمی باشد.

برخلاف رویه اتخاذ و اجرایی شده سازمان سینمایی در انجام شفاف سازی مالی در بخش های زیر مجموعه ای آن و به تبع ان مشخص  بودن هزینه کردهای صورت گرفته برای جشنواره های مختلف، فارغ از نحوه و محل صرف بودجه عمل شایسته ای می باشد و بهتر بود مسئولین برگزاری این جشن ظاهرا خصوصی نیز با مشخص نمودن نحوه تامین و مصرف هزینه این برنامه در راستای تنویر افکار عمومی  عمل می نمودند؛ چرا که ممکن است سکوت در قبال حواشی مالی این جشنواره منجر به تقویت ذهنیت رایج در باب حضور پول های مشکوک در عرصه سینمای ایران و تقویت حضور محفلی مافیای قدرت و همچنین افزایش کارکرد پولشویی در اینگونه از جشنواره گردیده و نام نیکوی علی معلم را با سوء استفاده های احتمالی همراه سازد.

سوای نظر از ظواهر برگزاری جشن حافظ و کارکرد همه ساله این جشن در تشدید حاکمیت و گسترش عمل سلبریتی ها در فضای  ولنگاری فرهنگی؛ آنچه که اهمیت دارد داعیه پرداختن این جشن به سینماگران فارغ از مرزبندی ها  و قواعد حکومتی و همچنین ادعای حذف فاکتورهای جناحی و رویکردی در تحلیل آثار مختلف سینمایی و تلویزیونی را دارد. یکی از نکات جالب توجه و خارج از عرف این برنامه حضورمشترک برگزار کنندگان آن در فهرست داوران می باشد به طوری که بر اساس اطلاعیه اعلام شده در روز مراسم، امید معلم و آذر معماریان از اعضای هیئت داوران نیز محسوب می شوند. این اشتراک قابل توجه در داوری و حضور موثر برگزار کنندگان در حالی است که عموم سینماگران از اندک دخالت های دبیران در جشنواره های به اصطلاح دولتی معترض می باشند!

سوالی که در مواجهه با جشنواره ها یا جشن هایی مثل جشن حافظ وجود دارد این است که این جشن ها یا جشنواره ها بر اساس چه رویکرد و منطقی در سالیان مختلف به شیوه های مشابه برگزار می شوند و اساسا هدف هر یک از آن ها با صرف هزینه های گزاف چیست؟ جشنواره هایی که عموما جایزه هایی یکسان با اندک تغییراتی به برگزیدگان خود اهدا می کنند و در مواردی تمام لیست دریافت کنندگان جایزه در جشنواره های مختلف کپی و تکرار می شود!

در مجموع این شکل جایزه دهی یکسان جشنواره های داخلی کاملا با نمونه های موجود در کشورهای دیگر تفاوت دارد؛ به گونه ای که معمولا در همه جای دنیا، در کنار جشنواره هایی که به بررسی کلی و همه جانبه آثار مختلف می پردازند؛ جشنواره های تخصصی نیز وجود دارند که منحصرا به یک شاخه خاص فنی و هنری در فیلم های سینمایی تمرکز نموده و فقط در یک زمینه و در یک رشته خاص، فیلم ها را مورد داوری قرار می دهند. برای مثال جشنواره ای تحت عنوان کمرا ایمیج (CAMERIMAGE) هر ساله در کشور لهستان برگزار می شود که جشنواره ای تخصصی در رشته فیلمبرداری و بسیار ویژه از برای فیلمبرداران دنیا است و در این جشنواره تخصصی، فیلمبرداری فیلم ها اساسا فارغ از شیوه های داستانگویی یا کارگردانی و بازیگری مورد داوری قرار می گیرند و ملاک اصلی گزینش و انتخاب آثار در آن، تصویر و نحوه فیلمبرداری آن ها می باشد. جشنواره ای که به نوبه خود منجر به رشد و پیشرفت فیلمبرداری خواهد شد و فیلمسازان را به ساخت فیلم هایی با تصاویر با کیفیت و هنری ترغیب خواهد کرد. اتفاقی که می تواند در صنعت سینمای ایران نیز به وقوع افتد و با شکل گیری جشنواره های تخصصی تحت عنوان فیلمنامه نویسی، طراحی صحنه، جلوه های ویژه و ... واقعیت پذیرفته و این جشنواره ها بتوانند کمکی به رفع مشکلات موجود در صنعت سینمای ایران نمایند و به تدیریج روال تبدیل شدن به مرجع بین المللی را طی نماید. اما مع الاسف عمده بودجه فرهنگی و اغلب هزینه های سرسام آور در کشور ما صرف جشنواره های بی خاصیتی همچون فجر ملی و یا جهانی شده و جشن واره هایی همچون جشن حافظ، جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی و جشن خانه سینما و ... نیز عملا به محافلی خصوصی از برای مشروعیت بخشیدن به حضور پول های مشکوک و موجه سازی حضور سرمایه گذاران و تقدیس چهره های معلوم الحال در فضای رسانه ای کشور می شود و این جشنواره ها در موعد ساله، با وجود تفاوت در عنوان آثار، اقدام به اهدای جوایز خود به طیفی خاص از صاحبان قدرت در سینمای ایران می نمایند.