برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا»

«حالا می‌فهمم که چرا «جکسن پولاک» یک روز بلند شد و گفت دیگر نمی‌خواهم آن کارهای قبلی را بکنم و بعد بوم نقاشی‌اش را گذاشت کف اتاق و رفت از آن بالا و شَتلق شَتلق قطره‌های رنگ را ریخت روی بوم و بعد اوووه! چیزهای عجیب و خارق‌العاده‌ای از کار درآمد که هم خیلی معنی داشت و هم خیلی درست بود. سینما بدبختانه نمی‌تواند به این مرحله از رهایی برسد چون اسیر روایت و تصویر و دو ساعت زمان است، ولی من آن حس رهایی را درک می‌کنم و الآن دیگر دوست دارم در سینما کارهایی بکنم که خودم خوشم بیاید.»

به گزارش ایسنا، این سخنان داریوش مهرجویی کارگردان سرشناس سینمای ایران است که سال گذشته در شامگاه ۲۲ مهر ماه به همراه همسرش وحیده محمدی‌فر (فیلم‌نامه نویس) در منزل شخصی‌اش در محمدشهر کرج به قتل رسیدند.

حالا امروز ۲۲ مهر ماه، یک سالی می‌شود که خالق «هامون»، «سنتوری»، «مهمان مامان» دیگر در میان ما نیست.

امروز (۲۲ مهر ماه) اعضاء کانون کارگردانان سینمای ایران در فرهنگسرای نیاوران در اولین سالروز قتل داریوش مهرجویی و همسرش گردهم می‌آیند و با نمایش «دایره مینا» یاد او را گرامی می‌دارند.

داریوش مهرجویی در نخستین سال‌های فعالیت خود به پیشنهاد یکی از دوستان پزشکش با بازدید از بخشی محله‌های حاشیه‌ای تهران متوجه وضعیت هولناک تجارت خون شد و تصمیم گرفت مستندی درباره این فجایع بسازد. او که با غلامحسین ساعدی دوستی نزدیکی داشت، این ماجرا را برای دوست خود تعریف کرد و ساعدی هم که همزمان پزشک و نویسنده بود، گفت که اتفاقا قصه‌ای درباره همین موضوع دارد و این چنین بود که فیلم «دایره مینا» با اقتباسی از قصه «آشغالدونی» ساعدی ساخته شد.

عکس جوانی داریوش مهرجویی

در ادامه بخشی از گفت‌وگوی مانی حقیقی (کارگردان سینما) را که در کتاب کارنامه چهل ساله داریوش مهرجویی با این سینماگر، منتشر شده و درباره «دایره مینا» است، با هم می‌خوانیم:

مانی حقیقی: چند وقت پیش که درباره «دایره مینا» صحبت می‌کردیم، گفتید که توقیف این فیلم تاثیر عمیقی روی روح و روان‌تان گذاشته بوده.

وقتی «دایره مینا» را ساختم، می‌دانستم کارنامه حرفه‌ای‌ام شروع شده و دارم افق‌های تازه‌ای را تجربه می‌کنم. توقیفش خیلی برایم گران تمام شد و سه سال چارشاخ مانده بودم که چه کار کنم. متأسفانه این‌ها نمی‌دانند مسئله سانسور تا چه حد می‌تواند از نظر روحی به آدم لطمه بزند و مسیر زندگی و حرفه‌ای‌اش را عوض کند. زمانی هست که می‌نشینی و فکر می‌کنی این مسیر چند ساله و متفاوتی را که آمده‌ای محصول سلیقه یا نظر کسی بوده که پشت میزی نشسته و فکر کرده صلاح در این است که فیلم من را توقیف کند یا جلو نمایشش را بگیرد. آن آقا چرا فکر کرده از من بهتر و بیشتر میفهمد یا دلسوزتر است؟

من با دایره مینا برای اولین بار افسردگی روانی را تجربه کردم، آن هم در حالی که یک نیاز اجتماعی مهم را مطرح کرده بودم. به جای این که بابت این نگاه جامعه شناسانه و دلسوزانه تشویق شویم زرتی زدند توی کله‌مان! این از خصایص عمیق ما مردم جهان سوم است که ربطی هم به حکومت و سیستم کاری ندارد؛ ما مثل کاراکترهای داستایفسکی نمی‌توانیم یک چیز خوب و زیبا و کامل را تحمل کنیم و باید هر چه زودتر نابودش کنیم تا از شرش خلاص شویم. این روحیه کلی را در طول تاریخ دیده‌ایم هر کدام از کارهای من که کمی از سطح آگاهی مردم بالاتر بوده و تولید شناخت و دانایی می‌کرده، جلوش را گرفته‌اند؛ همیشه فیلم‌ها را در کمال وقاحت و بدون شرمندگی به بایگانی سپردند و بعد از دو سال یا پنج سال یا ده سال که فیلم روی پرده آمد، هیچ اتفاقی نیفتاد و آن کسی هم که باعث سانسور فیلم شده بود اصلاً از خودش خجالت نکشید که چرا کارنامه هنری یک گروه را داغان کرده و از نظر روانی به ورشکستگی کشانده. هیچ مرجع قانونی و حقوقی هم نیست که به این مسائل رسیدگی کند.

عکس جوانی داریوش مهرجویی

در زمان توقیف دایره مینا مشخصاً با چه کسانی طرف بودید؟

همه در جریان بودند آقای پهلبد باید اجازه می‌داد که جرات نکرد و فیلم را ارجاع داد به آقای اقبال که رئیس سازمان نظام پزشکی بود. بعد پای بقیه هم وسط کشیده شد و از کاه کوه ساختند. معمولاً این شکلی است که هر کس تخیلات خودش را درباره فیلم مطرح می‌کند و کار بیخودی بالا می‌گیرد. فیلم را همه دیده بودند و کسی نمی‌توانست درباره‌اش تصمیم بگیرد تا جایی که بالاخره فیلم را نشان خود شاه دادند. نکته بامزه این بود که سرمایه‌گذارهای دایره مینا خودشان هر سه از نزدیکان و قماش شاه بودند: پهلبد، قطبی و بوشهری بعد هم که فیلم را نشان دادند، همه ترش کردند، جز عده محدودی که گفتند به‌به، بابا عجب فیلمی! هم به درد مردم می‌خورد، هم فستیوال‌ها ازش خوششان آمد و هم مرکز انتقال خون از ما حسابی استقبال کرد! نتیجه‌اش این شد که فیلم را سه سال توقیف کردند! همه اینها حاصل پارانویایی است که مردم دچارش هستند و آن را به بقیه هم تسری می‌دهند. در مورد فیلم «بانو» هم همین طور شد. شخص آقای فخرالدین انوار شبی که قرار بود فیلم را در جشنواره نمایش بدهند خودش مستقیماً تماس گرفت و گفت به خاطر این که فیلمت را نجات بدهم الآن صلاح نیست نمایشش بدهیم خود این آقا فقط دو سال در آن مقام ماند ولی «بانو» به خاطر نجات دادن این آقا نه سال در بایگانی ماند!

همیشه هم می‌گویند داریم به صلاح خودت این کار را می‌کنیم…

بله دیگر، همه خیر و صلاح فیلم را می‌خواهند و قصدشان نجات دادن ما و آثارمان است! چه نجاتی ؟ فیلم را نه سال انداختید در هلفدونی و بعد حتی بدون یک فریم اصلاحیه اکرانش کردید و آب از آب تکان نخورد! یعنی این نظام در عرض به سال این قدر تغییر کرد که فیلمی که یک دهه قبل تمام ارکان سیستم را می‌لرزاند، حالا باعث هیچ اتفاقی نمی‌شود؟

چه شد که دایره مینا از توقیف درآمد و امکان نمایش پیدا کرد؟

آقای قطبی در تلویزیون بالاخره بعد از سه سال جرات کردند و فیلم در جشن هنر شیراز نمایش عمومی داده شد. بعد هم خورد به سال ۱۳۵۷ و زمزمه‌های ماجرای جیمی کارتر و امکان نمایش عمومی فیلم فراهم شد.

عکس جوانی داریوش مهرجویی

و گویا فروش خیلی خوبی هم داشت.

ماه‌های اول انقلاب که سینماهای درجه یک هم فیلم را نشان می‌دادند، غلغله بود و حسابی شلوغ شد.

این استقبال آن قدر اغنا کننده بود که بتوانید توقیف سه ساله فیلم را فراموش کنید؟

نه، نه اصلاً، فیلم بعد از سه چهارسال دیگر معنای خودش را از دست می‌دهد. در این فاصله آن قدر چیزها از دست رفت و مسیر حرفه‌ای من به سمت و سوی دیگری رفت و کارنامه‌ام خراب شد که…. آدم باید بداند می‌خواهد چه کند. در حالت عادی ما چهارتا فیلم دیگر در همین مایه‌ها ردیف می کردیم و جلو می‌رفتیم. این جا باید مدام مراقب این باشی که آدمیزادی که پشت فلان میز نشسته دارد درباره مسیر حرفه‌ای و هنری تو نظر می‌دهد و از دل یک تصویر یا رنگ در قاب فیلمت معناهایی را بیرون می‌کشد که هیچ وقت به مخیله آن چهل نفری که مشغول ساخت فیلم بودند خطور هم نکرده بوده.

سوای کارنامه و مسیر حرفه‌ای تأثیری که توقیف با سانسور فیلم روی روحیه شخصی و زندگی خصوصی فیلم‌ساز می‌گذارد هیچ جور قابل جبران نیست. این افسردگی که گریبان‌گیر فیلم‌ساز می‌شود مثلاً برای شما که این روزها، سی سال بعد از توقیف« دایره مینا» باز هم با «سنتوری» دچار همین مسائل شده‌اید، چه تأثیری در کار و زندگی روزمره‌تان می‌گذارد؟

زندگی شخصی‌ات رنگ می‌بازد و همه چیز قلابی به نظر می‌رسد. آن شور و ولوله حیات را از دست می‌دهی این همه کار را به سرانجام رساندی و حالا منتظری بابتش تشویق و خسته نباشید بشنوی ولی برعکس، ابتدا سکوت می‌کنند و بعد به بهانه‌های واهی مثل مصلحت و نجات فیلم و اینها وارد می‌شوند. انگار ناگهان یک عده بیایند با ادعای مصلحت و نجات بخواهند بچه آدم را ازش بگیرند و ببرند جایی که نمیدانی کجاست و کی بر می‌گردد و آیا اصلا برگشتی در کار هست؟ آدم باید خیلی از خود راضی و خودخواه و مستبد باشد که بتواند چنین کاری بکند.

در بخشی دیگری از کتاب کارنامه چهل ساله مهرجویی، مانی حقیقی درباره فیلم «سنتوری» نقطه‌نظری را مطرح می‌کند و داریوش مهرجویی جملات مهمی را مطرح می‌کند که می‌تواند پایان بندی مناسبی برای این مطلب باشد:

مانی حقیقی: من نگفتم (سنتوری ) شلخته است،من فقط نقل قول کردم!

مهرجویی: من هم چون این نقل قول را از تو شنیدم، از خودت نقل قول می‌کنم که تدوین فیلم شلخته است! البته واژه شلختگی را به معنای خوبش هم می‌شود به کار برد. کارهای تروفو و گدار و باقی موج نویی‌ها اغلب خیلی شلخته است. به هر حال زمانی می‌رسد که دیگر حوصله آن کارهای غیرشلخته را نداری و دوست داری این بخش تصویری را کنار بزنی و به ذات قضیه برسی، قبلاً هم گفتم درست مثل نقاشی است. حالا می‌فهمم که چرا جکسن پولاک یک روز بلند شد و گفت دیگر نمی‌خواهم آن کارهای قبلی را بکنم و بعد بوم نقاشی‌اش را گذاشت کف اتاق و رفت از آن بالا و شتلق شتلق قطره‌های رنگ را ریخت روی بوم و بعد او ووه چیزهای عجیب و خارق‌العاده‌ای از کار درآمد که هم خیلی معنی داشت و هم خیلی درست بود. سینما بدبختانه نمی‌تواند به این مرحله از رهایی برسد چون اسیر روایت و تصویر و دو ساعت زمان است، ولی من آن حس رهایی را درک میکنم و الآن دیگر دوست دارم در سینما کارهایی بکنم که خودم خوشم بیاید.»

عکس کودکی داریوش مهرجویی

عکس های پیوست خبر از کتاب کارنامه چهل ساله مهرجویی

نوشته برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا» اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

منبع: بانی فیلم

آدرس کوتاه: https://www.rokh.in/news/122154

دیدگاه

آخرین خبرها

مرتبط با خبر

داریوش مهرجویی

خبرهای پربازدید

کانادا به «گلاب» ویزا نداد!

کنسرت مشترک امیرعباس گلاب و سیامک عباسی به دلیل صادر نشدن ویزای گلاب توسط دولت کانادا لغو شد. به گزارش ...ادامه مطلب نوشته کانادا به «گلاب» ویزا نداد! اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

گزارشی از افتخارآفرینی و قهرمانی نوجوانان فولادی در لیگ برتر فوتسال کشور

به بهانه تغییر رییس سازمان سینمایی/ باید مدیران را پاسخگو کنیم

سینماسینما، کیوان کثیریان ما اهل رسانه- به‌طور مشخص حالا رسانه‌های فرهنگی و سینمایی- چرا مدیران را پاسخگو نمی‌کنیم؟ چه در دوران مسئولیت و چه بعدش. چرا مدیرانی را که دورانشان تمام شده ول می‌کنیم بروند پی زندگی‌شان؟ چرا یقه‌شان را نمی‌گیریم که آقاجان بیا درباره اقداماتی که کردی و تبعاتش پاسخ بده. حالا چه عملکرد […]

۱۰ حقیقت باورنکردنی درباره گرگ ایرانی | تاپ ۱۰

گل دیدنی الکساندر میتروویچ مقابل سوئیس (صربستان ۲-۰ سوئیس)

بهروزشعیبی: فرهادی و مهرجویی سینمای اجتماعی را به یک قشر خاص محدود نکردند

فیلم سینمایی «آغوش باز» در باشگاه «سینما اندیشه» فرهنگسرای اندیشه اکران و با حضور بهروز شعیبی کارگردان فیلم، مهرزاد دانش و محسن سلیمانی فاخر، منتقدان سینما، نقد و بررسی شد. به گزارش سینماسینما، بهروز شعیبی در ابتدا در پاسخ به اینکه چرا به این نوع سینما روی آوردید، گفت: چیزی که باعث شد به ژانر […]

سه پوستر فیلم «شهر خاموش» را حذف کردند/ تلاش برخی فیلمسازان برای حذف سینمای ایران از جشنواره‌های جهانی

کارگردان فیلم «شهر خاموش» با بیان اینکه به امید تغییر پای رای خود به دکتر پزشکیان ایستادم گفت: سه پوستر این فیلم به دلیل تصویر باران کوثری حذف و همچنین حضور این اثر در جشنواره‌های خارجی نیز به دلیل تلاش برخی فیلمسازان خارج نشین لغو شد. به گزارش سینماسینما، نقد و بررسی فیلم «شهر خاموش» […]

غیبت تونی کروس در مراسم خداحافظی از تیم ملی آلمان

خبری از بازگشت به آلیانز آره‌نا نخواهد بود.

برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا»

«حالا می‌فهمم که چرا «جکسن پولاک» یک روز بلند شد و گفت دیگر نمی‌خواهم آن کارهای قبلی را بکنم و ...ادامه مطلب نوشته برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا» اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

تیم ملی با سردار آزمون و مهدی طارمی ضعیفترین خط حمله را دارد!

به مرور نیم صفحه نخست روزنامه های ورزشی امروز می پردازیم.

منتظر بمانید..

برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا»

آخرین خبرها

مرتبط با خبر

داریوش مهرجویی

خبرهای پربازدید

کانادا به «گلاب» ویزا نداد!

گزارشی از افتخارآفرینی و قهرمانی نوجوانان فولادی در لیگ برتر فوتسال کشور

به بهانه تغییر رییس سازمان سینمایی/ باید مدیران را پاسخگو کنیم

۱۰ حقیقت باورنکردنی درباره گرگ ایرانی | تاپ ۱۰

گل دیدنی الکساندر میتروویچ مقابل سوئیس (صربستان ۲-۰ سوئیس)

بهروزشعیبی: فرهادی و مهرجویی سینمای اجتماعی را به یک قشر خاص محدود نکردند

سه پوستر فیلم «شهر خاموش» را حذف کردند/ تلاش برخی فیلمسازان برای حذف سینمای ایران از جشنواره‌های جهانی

غیبت تونی کروس در مراسم خداحافظی از تیم ملی آلمان

برای داریوش مهرجویی و «دایره مینا»

تیم ملی با سردار آزمون و مهدی طارمی ضعیفترین خط حمله را دارد!

کیانوش عیاری

kianoosh ayyari

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

پایان کار جشنواره فیلم کوروش با معرفی برگزیدگان

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

معرفی برگزیدگان جشنواره کوروش؛ «کاناپه» عیاری فیلم برتر شد

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

برگزاری مراسم اولین سالگرد کوچ ناگهانی داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر در نیاوران

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

مراسم سالگرد قتل داریوش مهرجویی و همسرش برگزار شد؛ دادخواهی دوباره در سالگرد «شب هولناک سینمای ایران»

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

سالگرد قتل مهرجویی و همسرش؛ دادخواهی دوباره در سالگرد «شب هولناک سینمای ایران»

حامد بهداد

Hamed behdad

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

بزرگداشت داریوش مهرجویی در جشنواره کوروش

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

کانون کارگردانان سینما برگزار می‌کند؛ مراسم اولین سالگرد قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

نمایش «بانو» در جشنواره فیلم‌های ایرانی کوروش/ برگزاری یادبود داریوش مهرجویی در تورنتو

علی حاتمی

ali hatami

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

سینمای ملی ایران را تعریف کنید و شکل آن را بکشید

کیومرث پوراحمد

Kiumars Pourahmad

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

اختتامیه «پاسداشت فرهنگی روز ملی سینما» همراه با یادبود پوراحمد و مهرجویی

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

ساموئل خاچیکیان

samoa khachikian

تحولات سیاسی و جریان موسوم به موج نو در سینمای ملی/ به‌مناسبت روز ملی سینما

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

برگزاری مجدد دادگاه متهمان قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

رونمایی از «همسایه‌ها»، فیلمنامه گمشده داریوش مهرجویی

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

رونمایی از پوستر پاسداشت فرهنگی “روز ملی سینما” / گزارش تصویری

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

معرفی فیلم‌های راه یافته به مرحله دوم جایزه ایسفا

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

وکیل متهم ردیف اول: شاید هیچ وقت ابهاماتِ پرونده قتلِ مهرجویی و همسرش حل نشود

داریوش مهرجویی

Dariush Mehrjui

دیوان عالی کشور ایرادات پرونده را پذیرفت/ احتمال وجود شخص یا چاقوی دیگر در پرونده قتل مهرجویی و همسرش

محمود کلاری

mahmoud kalari

مسعود جعفری جوزانی

masavd jafari