سینماسینما، محمد تقیزاده
نهمین فیلم اصغر فرهادی در حالی در آبان ماه در ایران اکران شد، که پیشداوریها و حاشیههای فراتر از متن پیرامون جدیدترین اثر وی به اوج خود رسیده بود؛ از سویی دوقطبی مخالف و موافق در ارتباط با مضمون و فرم هنری فیلم شکل گرفت و از طرف دیگر دو طیف سیاسیِ سینمایی در داخل و خارج به تخریب شخص و فیلم فرهادی پرداختند. هدف این نوشته به طور روشن و قاطع پرداختن به حواشی فراتر از متن و جدلهای غیرسینمایی پیرامون شخصیت و اظهارنظر فرهادی نیست و صرفا قرار است از نقطه نظر هنری و فرم و محتوای سینمایی، نقاط قوت و ضعف فیلم قهرمان مورد واکاوی و تحلیل قرار گیرد.
نکته قابل توجه در این تحلیل پرداختن به وزنههای مثبت و منفی فیلم به طور توامان و پرهیز از جانبداری مطلق از فیلم است به طوری که گفته شد در برخی نقدها فیلم قهرمان را در حد یک شاهکار بالا بردند و در برخی تحلیلها نیز انواع و اقسام ایرادات را نثار فیلم کرده و آن را در حد فیلمی متوسط و ضعیف جلوه داده اند. اما آن چه درباره فیلم آخر فرهادی مشخص است، بالاگرفتن نقد و تحلیل فیلم پیرامون آن است به طوری که گویی بار دیگر موضوع نقد فیلم با اکران قهرمان در ایران داغ شد و از ریویونویسهای شبکههای اجتماعی تا منتقدین قدیمی و برجسته داخلی به تحلیل و ابراز نظر پیرامون فیلم پرداختند که بیش از هر چیز نشان از قابل تامل و تحلیل بودن آثار فرهادی فارغ از کیفیت کلی آن در قیاس با دیگر آثار سینمای ایران دارد.
در بخش نخست نقاط قوت این فیلم و دلایل جذب مخاطب و فراگیری تحلیل و تفسیر قهرمان شرح داده شده است:
تعلیق و کشش دراماتیک: شاید جذابترین وجه آثار فرهادی به فیلمنامه پرکشش و پرجزئیات آن برگردد که باعث شده تماشاگر از لحظه نخست تا فینال قصه به طور مستمر و بدون هیچ اختلالی روند داستان را پیگیری کند. نکته قابل توجه این که در دو فیلم فرهادی یعنی فروشنده و قهرمان از مقدمه طولانی فیلم هایی مثل درباره الی… و جدایی نادر از سیمین خبری نیست و فیلمساز کوشیده بدون پرداختن به مقدمات طولانی فیلمهای اولیه خود خیلی زود و صریح خط اصلی داستان را آغاز و سیر قصه گویی خود را پیش بگیرد.
کیفیت اجرایی و فنی: استاندارهای فنی و اجرایی فیلمهای فرهادی از همان ابتدا کیفیت بالایی داشته و در طول ۱۹ سالی که از رقص در غبار در سال ۱۳۸۱ تا قهرمان در ۱۴۰۰ می گذرد شاهد تقویت کیفیت اجرایی و فنی آثار وی بوده ایم. در قهرمان نیز در بخشهای مختلف فنی و اجرایی از تدوین هایده صفییاری و فیلمبرداری علی قاضی تا بازیگردانی و هدایت عوامل مختلف و طراحی میزانسنهای قابل تامل و تحلیل که برخلاف بسیاری از فیلمهای سینمای ایران دارای وجوه زیباییشناسی است، شاهد پیشرفتی قابل توجه و قرارگرفتن در استانداردهای جهانی هستیم به طوری که رقابت فیلم قهرمان با دیگر آثار خارجی زبان اسکار ۲۰۲۲ و موفقیت احتمالی وی امری دست نیافتنی و معجزه به نظر نمی رسد و مخاطبان ایرانی به خوبی از کیفیت و شایستگیهای فنی و اجرایی فیلمساز وطنی آگاهند.
بازیگری و بازیگردانی: وسواس و سختگیری اصغر فرهادی در هدایت بازیگران پروژههای سینماییاش برای دوستداران آثار وی امری پذیرفته شده است به طوری که شاید نخستین بار گلشیفته فراهانی در گفتوگویی جنجالی از سختگیریهای فرهادی برای نقش سپیده در فیلم درباره الی… سخن گفت و در فیلم جدید فرهادی نیز حتی مخالفان این اثر از هنرآفرینی امیرجدیدی در فیلم نتوانستند چشم پوشی کنند و تغییر شمایل یک بازیگر با مشخصات و کاراکتر امیرجدیدی در قهرمان و ساخت شخصیتی باورپذیر و سمپاتیک مهمترین دستاوردهای فرهادی در پروژه قهرمان بوده است.
ترسیم شخصیتهای بومی و ظهور سینمای ملی: بدون شک وجوه بومی و ایرانی در آثار فرهادی و دراماتیزهکردن آن در داستان فیلمها یکی از مهمترین ویژگیهای منحصر به فرد فرهادی در سینمای ایران بوده است. اشارات مختلف به جزئیات فرهنگی و بومی مردم ایران و توجه به برخی اعتقادات مذهبی و سنتی مثل نمازخواندن نامزد الی، قسم خوردن راضیه در جدایی و رعایت برخی شئونات سنتی در قهرمان از جمله مواردی است که سبب شده جامعه ایرانی و سینمای ملی در آثار فرهادی قابل مشاهده باشد. در قهرمان نیز پس از دو تجربه ناموفق گذشته و همه می دانند در خارج از کشور که بیشتر توان و ظرفیت فکری فرهادی به هماهنگی و ارتباط با محیط فرنگی گذشت، شاهد بازگشتی باشکوه به ایران و شهری در شیراز با جزئیات لهجه، هنجارها و کنشهای فردی و اجتماعی شخصیتها در دل درام پرکشش فیلم هستیم که از این جهت نیز قهرمان را فیلمی متمایز در کارنامه فرهادی قرار می دهد.
در کنار نقاط قوت و اشاره به تعلیق و کشش دراماتیک قهرمان، برخی ایرادات فرمی و ساختاری نیز باعث شد که قهرمان از جنبههای مختلف فیلمی بی عیب و ایراد و فاقد نقص به نظر نرسد که در بخش دوم به آنها میپردازیم:
فیلمنامه مهندسی شده: شاید اصلیترین نقطه ضعف فیلم قهرمان به برگ برنده فیلمهای فرهادی یعنی فیلمنامه آن مربوط شود، بخصوص در دو فیلم فروشنده و قهرمان که شاهد نوعی مهندسی و طراحی در ساختار داستان و چیدمان تصنعی در درام هستیم. برای نمونه در فیلم فروشنده پیرمرد با بازی خوب فرید سجاد حسینی پس از ترک خانه رعنا و عماد دفترچه بیمه، سوئیچ و ملزوماتی را در خانه جا میگذارد که بیش از آنکه در واقعگرایی و باورپذیری داستان موثر باشد در پیشبرد اهداف و طراحیهای فیلمساز برای کشش دراماتیک اثر قابل استفاده بوده و از این کاشتهای مهندسی شده در ساختار دو فیلم آخر فرهادی به کرات دیده میشود. در قهرمان نیز ماجرای پیداکردن و تحویل کیف پول آنچنان پیچیده و طولانی طراحی شده که تماشاگر عادی هم به راحتی می تواند به این میزان بلاهت شخصیتها یا تعمد فیلمساز در کشدادن ماجرای فیلم پی برده و دچار نوعی سرخوردگی و آزردگی از کمتوجهی به شعور مخاطب شود.
محتوازدگی و مضمونگرایی: موضوع تاثیر شبکههای اجتماعی در زندگی امروز مردم ایران و ذوقزدگیها و فرشته و شیطان جلوهدادن آدمها در کمترین زمان در میان جامعه ایرانی آشکارترین مضمون، پیام یا محتوای فیلم است که فرهادی در فیلمنامه قهرمان گاهی به شکل غلیظ، پرتاکید و ساختگی به نمایش گذاشته است، به طوری که برخی کاربران فضای مجازی محتوای فیلم فرهادی را با آثار سطحی و غلوآمیز رسانه ملی در فیلمها و مجموعههای تلویزیونی مقایسه کردهاند و نوعی محتوازدگی و توجه بیش از حد به مضامین ذکر شده در درام قهرمان قابل درک و مشاهده است.
اتکا به موفقیت آثار قبلی: قهرمان از وجوه مختلف به دو فیلم جدایی نادر از سیمین و فروشنده شبیه است و در بسیاری از گعدههای تحلیل فیلم کنشهای رحیم در قهرمان با رفتارهای حجت در جدایی قیاس شده است. از سوی دیگر فیلمنامه مهندسی شده و طراحی کاشت و برداشتهای تعمدی و تصنعی قهرمان اگرچه به اندازه فروشنده نبود، اما بیش از هر فیلم دیگری ساختار طراحی شده آن را یادآور میشود. البته استفاده از الگوهای امتحان پس داده و موفق آثار قبلی به خودی خود امری ناپسند و غیرحرفهای محسوب نمیشود و شمار زیادی از فیلمسازان شهیر تاریخ سینما نیز در فرم و محتوا موفقیت و تبحر آثار موفق خود را تکرار کرده اند اما به نظر میرسد فرهادی در قهرمان و پس از عدم توفیق فیلمهای گذشته و همه می دانند، نوعی بازگشت به دوران طلایی خود در آثاری چون جدایی، درباره الی و چهارشنبه سوری داشته است.
ضعف بازیگری و شخصیتپردازی هنرپیشههای غیراصلی: حضور نه چندان قدرتمند سارینا فرهادی با وجود اینکه شخصیت دراماتیک و مهمی در داستان قهرمان داشت از جمله ایرادات کستینگ فیلم آخر فرهادی است. سارینا در سکانسهای حضور یافته نتوانسته درونیات، پیچیدگیها و جزئیات کاراکتر نازنین را منتقل کند و تنها تصویر یک دختر خشمگین و پرعقده از وی برای مخاطبان به تصویر کشیده که با کلیت و اجرای دقیق گروه بازیگری در تضاد کامل است.
منتظر بمانید..
سینماسینما، حسین آریانی «چهارشنبهسوری» سومین فیلم اصغر فرهادی که بخش اول از سه گانه اش (در کنار فیلم های درباره الی و جدایی نادر از سیمین) درباره قضاوت، دروغ و پنهان کاری است، دربردارنده ی نخستین زمینه سازی ها و کوشش ها برای شکل گیری مولفه های اصلی آنچه ما...
دیروز
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما: کیوان کثیریان در مجله واو نوشت: سینمای ایران پس از انقلاب، بازیگران پرتعدادی را به خود ندیده که بتوانند سالیان دراز خود را در سطح اول سینما حفظ کنند. شهاب حسینی یکی از این چهرههای کم شمار است. او گرچه کمی دیر- در ۲۸ سالگی- بازی جلوی دوربین سینما...
۱۴۰۳/۰۲/۱۴
منتظر بمانید..
شصت و سومین جشنواره بینالمللی فیلم «کارتاخنا» در کشور کلمبیا برنامه بزرگداشت اصغر فرهادی را با نمایش دو اثر از این فیلمساز ایرانی برگزار خواهد کرد. به گزارش سینماسینما، این رویداد سینمایی از تاریخ ۱۶ تا ۲۱ آوریل (۲۸ فروردین تا دوم اردیبهشت) در شهر کارتاخنای کلمبیا برگزار میشود و...
۱۴۰۳/۰۱/۲۹
منتظر بمانید..
فرهادی به دعوت موسسه فیلم و تلویزیون «ساتیاجیت رای» در یک کنفرانس درباره مرمت و آرشیو آثار سینمایی در هند حضور مییابد. به گزارش سینماسینما، کنفرانس بین المللی «Arcurea» از ۱۶ تا ۲۲ مارس (۲۶ اسفند تا سوم فروردین) و از سوی موسسه فیلم و تلویزیون ساتیاجیت رای هند برگزاری...
۱۴۰۲/۱۲/۲۴
حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» بر اساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که به اتفاق تمامی ادعاهای شاکی را بی اساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم...
۱۴۰۲/۱۲/۲۳
منتظر بمانید..
مدیر فستیوال فیلم بلگراد در مراسم بزرگداشت اصغر فرهادی، او را منبع الهام فیلمسازان جوان کشورش معرفی کرد. به گزارش سینماسینما، فستیوال فیلم بلگراد هر سال برای یکی از تاثیرگذارترین سینماگران جهان بزرگداشتی برگزار می کند و این جشنواره امسال جایزه دستاورد سینمایی (Victor Award) را به اصغر فرهادی در...
۱۴۰۲/۱۲/۱۲
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت کرد. به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان ...ادامه مطلب نوشته بلگراد جایزه ویژه فرهادی را داد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۲/۱۲
منتظر بمانید..
جایزه ویکتور بلگراد برای مشارکت برجسته در هنر سینما در پنجاه و دومین جشنواره بینالمللی فیلم بلگراد (FEST) به اصغر فرهادی کارگردان ایرانی اهدا میشود. به گزارش مهر به نقل ...ادامه مطلب نوشته جشنواره بلگراد دهم اسفند جایزه ویکتور را به فرهادی میدهد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۳۰
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت میکند. به گزارش ایسنا، جشنواره بین المللی فیلم بلگراد ...ادامه مطلب نوشته بزرگداشت اصغر فرهادی در بلگراد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۲/۱۱/۲۴
منتظر بمانید..
اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت میکند. به گزارش سینماسینما، جشنواره بینالمللی فیلم بلگراد هر سال در مراسم بزرگداشتی، جایزهای با عنوان «Victor Award» را به یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان معاصر جهان اهدا میکند که...
۱۴۰۲/۱۱/۲۳
امیر جدیدی در فیلم بیوگرافی «منصور» در نقش منصور بهرامی تنیسور مشهور ایرانی ایفای نقش میکند. به گزارش سینماسینما، کمپانی فرانس تیوی حق پخش جهانی فیلم بیوگرافی «منصور» به کارگردانی «رومالد بولانژه» را در اختیار گرفته که روایتی از زندگی منصور بهرامی تنیسور مشهور از ایرانی و مهاجرت او به...
۱۴۰۳/۰۲/۱۰
امیر جدیدی در فیلم بیوگرافی «منصور» در نقش منصور بهرامی تنیسور مشهور ایرانی ایفای نقش میکند. به گزارش ایسنا، کمپانی فرانس تیوی حق پخش جهانی فیلم بیوگرافی «منصور» به کارگردانی ...ادامه مطلب نوشته امیر جدیدی بازیگر نقش تنیسور ایرانی در فیلم فرانسوی شد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.
۱۴۰۳/۰۲/۱۰
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
امیر جدیدی در گفتگویی با هالیوود ریپورتر درباره شرایط انتخاب به عنوان بازیگر نقش رحیم در فیلم سینمایی «قهرمان» صحبت کرد. به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی در ابتدا قصد داشت ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۱۰/۲۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
مجله نیویورکتایمز در مطلبی با عنوان «انجام کار درست، با دلیلی اشتباه» به بررسی فیلمسینمایی «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی پرداخته است. به گزارش سینماسینما، ای.او.اسکات در مطلیی که در نیویورکتایمز منتشر شد، نوشته است: آخرین فیلم اصغر فرهادی، «قهرمان»، این جمله را از نمایشنامه «قتل در کلیسای جامع» نوشته تی....
۱۴۰۰/۱۰/۲۱
امیر جدیدی در گفتگویی با هالیوود ریپورتر درباره شرایط انتخاب به عنوان بازیگر نقش رحیم در فیلم سینمایی «قهرمان» صحبت کرد.
۱۴۰۰/۱۰/۲۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
نشریه «رپ» امیر جدیدی را شایسته توجه اسکار دانست. به گزارش سینماسینما، همزمان با آغاز اکران «قهرمان» در کشورهای فرانسه و آمریکا، نشریه «ورایتی» در جدیدترین پیشبینی خود، «قهرمان» را در لیست پنج فیلم شانس اسکار در رشته بهترین فیلم بینالمللی قرار داد. در این لیست که جدیدترین فهرست پیشبینیهای...
۱۴۰۰/۱۰/۱۷
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
اکران خیریه «قهرمان» با هدف آزاد کردن زندانیان مالی برگزار شد. به گزارش سینماسینما اکران خیریه «قهرمان» با حضور امیر جدیدى و محسن تنابنده ، برای آزاد کردن زندانیان مالی، دوشنبه شب (ششم دی ماه) در پردیس سینمایی شمیران برگزار شد. طی این مراسم از محل فروش فیلم، با کمک...
۱۴۰۰/۱۰/۰۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
سینماسینما، محمد شریعت پناه با نقش بستن عنوان «قهرمان» بر روی پرده نقره ای انتظار داریم شاهد تماشای فیلمی باشیم از چیرگی درستی بر کژی، استیلای پاکی بر پلشتی، غلبه قانون بر قانون شکنی، سیطره عدالت بر بی عدالتی اما کارگردان در سکانس ابتدایی فیلم با آشناییزدایی از مفهوم قهرمان...
۱۴۰۰/۱۰/۰۴
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
روز چهارشنبه، سوم آذر ماه، اکران خیریه «قهرمان» در شهر شیراز با حضور امیر جدیدی، سحر گلدوست و بازیگران شیرازی این فیلم سینمایی برگزار شد. به گزارش سینماسینما، صد در صد درآمد حاصل از فروش بلیتها و همچنین همت عالی تماشاگران و مخاطبان این فیلم سینمایی در هنر شهر آفتاب...
۱۴۰۰/۰۹/۰۶
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
اکران مردمی فیلم قهرمان به کارگردانی اصغر فرهادی، شامگاه امروز ۱ آذرماه در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
۱۴۰۰/۰۹/۰۲