خاطره‌گویی از سریال قدیمی «آئینه»

غلامحسین لطفی ـ کارگردان «آئینه» ـ دوست دارد این سریال نوستالژیک ادامه پیدا کند. او می‌گوید: در آن زمان نپرداختن به موقع دستمزدش توسط تلویزیون و سپردن ساخت ادامه سریال به یک کارگردان دیگر، باعث شده تا فصل سوم را نتواند کارگردانی کند.

به گزارش ایسنا غلامحسین لطفی ـ کارگردان ـ و پوراندخت مهیمن ـ یکی از بازیگران سریال قدیمی آئینه ـ به بیان خاطراتی از این سریال قدیمی و پرمخاطب پرداختند.

سریال «آیینه» نخستین بار در سال ۱۳۶۴ از تلویزیون پخش شددر هر قسمت از این مجموعه تلویزیونی، یکی از مسائل اجتماعی – خانوادگی به تصویر کشیده می‌شد. داستان هر بخش مستقل بود و مضامینی نظیر مادرزن و مادرشوهر، همسایگی، روابط مالک و مستأجر، خرافه‌گرایی، بهانه‌جویی، توقع بی‌جا، دهان‌بینی و بی‌مسئولیتی و … در داستان ها مطرح می‌شد. در پایان هر بخش، روش های ساده و بهتر زیستن، در سکانسی تحتِ عنوانِ «زندگی شیرین می‌شود» ارائه می‌شد. در این سریال بازیگرانی چون گوهر خیر اندیش، جمشید اسماعیل خانی، سیاوش طهمورت، رضا بابک، مرجانه گلچین،  رویا افشار، مهین شهابی و اسماعیل محرابی نقش آفرینی کرده‌اند.

لطفی درباره ایده ساخت سریال «آیینه» عنوان کرد: اوایل انقلاب بود. به تلویزیون رفت و آمد داشتم و قرار بود برای گروه فیلم و سریال کاری انجام دهم. آقایی از گروه معارف، دو طرح به من دادند و گفتند این دو میان پرده ۱۰ دقیقه ای را می‌خواهیم شما بسازید. وقتی در خانه خواندم، دیدیم جای بسط و کار دارد. با آقای ایرج بقایی (نویسنده سریال) طرح را بسط دادیم و نوشتیم. یادم می‌آید سریال «آئینه» به ویژه در سری اول، آنقدر در آن زمان دیده شد که خیابان ها دوشنبه ها خلوت می‌شد و در نماز جمعه برای اولین بار بعد انقلاب از این سریال تعریف شد.

این هنرمند پیشکسوت با نام بردن و تشکر از بازیگران سریال از جمله مرجانه گلچین که برای اولین بار در این سریال مقابل دوربین قرار گرفت، درباره صمیمیت پشت صحنه سریال و رفتارش به عنوان گرداننده کار با دیگر عوامل توضیح داد: من علاوه بر کارگردان تهیه کننده کار هم بودم. رفتارم با همه بسیار دوستانه و در عین حال، موقع کار جدی بود. به خیلی از بچه‌ها گفته بودم وقتی فیلمبرداری ندارید و به مهمانی یا عروسی هم که می روید آژانس بگیرید و قبضش را به من بدهید؛ البته همه این کار را نمی‌کردند. همین کار کوچک در خاطره ها مانده است و هر وقت خانم مهیمن و دیگران صحبت می‌کنند می‌گویند «آئینه» پشت صحنه خوبی داشت. متاسفانه الان پشت صحنه‌ها خیلی بد است. اگر خدا به من عمری داد و سریال یا فیلم دیگری را کارگردانی کردم، می‌گویم موبایل ها را پشت در بگذارید زیرا موبایل ها حس ها را قطع می‌کند.

کارگردان «آئینه» در ادامه با یادی از رضا بابک یکی از بازیگران سریال، عنوان کرد: رضا بابک که الان کسالتی هم دارد جایش خالی است. هنرپیشه بسیار دوست داشتنی و خوبی است. حالا من هیچی، ولی متاسفم که چرا کارگردان های حالا با آدم‌هایی مثل رضا بابک و بقیه کار نمی‌کنند؛ اگر می‌ترسند از آن‌ها ایراد بگیریم، می گویم خیر ماها ایراد نمی‌گیریم.

او که در برنامه «۱۴ اینچ» آی فیلم با اجرای امین زندگانی حاضر شده بود، در پاسخ به اینکه چرا ادامه سریال «آیینه» را خودش نساخته است؟ گفت: بعد از سری دوم با همه عوامل تسویه حساب کردم و من ماندم و تلویزیون. گفتند سری سوم را بسازید، گفتم اول طلب من را برای سری دوم بدهید تا بتوانم سری سوم را بسازم؛ امروز فردا کردند و بعد بلافاصله کار را دادند یکی دیگر بسازد.

لطفی در قسمتی از صحبت‌هایش درباره شبکه آی فیلم عنوان کرد: آی فیلم جزو شبکه‌های پرمخاطب است و از این بابت بسیار خوشحالم. علتش هم این است که هر چه به عقب برمی گردیم سال به سال سریال ها بهتر و بهتر می‌شوند.

این بازیگر و کارگردان پیشکسوت در ادامه به یادآوری چند خاطره از سریال قدیمی «آئینه» پرداخت و گفت: ما صحنه‌ای داشتیم که از دختر آقای محرابی، خانم آشا محرابی دعوت کردیم و نقش دختر خانواده را بازی می‌کردند. در این صحنه آقای محرابی دست می‌گذارد روی شانه دخترش، وقتی سریال پخش شد، ایراد گرفتند که چرا این آقا به این دختر خانم دست زده است. من متنی نوشتم و به گوینده‌ای که برنامه را اعلام می‌کرد دادم تا در زمان پخش توضیح دهند که ایشان پدرشان است.

او افزود: هر هفته که سریال «آئینه» پخش می‌شد، برای من یک گونی نامه می‌آمد از داستان‌هایی که مردم پیشنهاد می دادند که ساخته شود. همه را نمی‌توانستم بخوانم اما برخی را می‌خواندم، ۸۰ درصد مشکلاتی بود که ما نمی‌توانستیم در تلویزیون نشان دهیم.

بعد از اینکه سریال «آئینه» پخش و دیده شد، در مصاحبه ها می‌گفتند شما که ازدواج نکردید، چطور انقدر دقیق مشکلات خانوادگی را دیده‌اید؟؛ یک ضرب المثل قدیمی هست که می‌گوید نخوردیم نون گندم دیدیم دست مردم. خواهر دارم، برادر دارم و آن‌ها ازدواج کرده‌اند.

لطفی درباره تیتراژ سریال هم گفت: تیتراژ سریال خیلی معروف شد. کار خودم بود یک مخمل دو متری پیدا کردم به آن موج دادم یک عینک پایین پارچه قرار دادم،  یک آیینه و دو حلقه ازدواج و یک گل هم گذاشتم. هفته‌ها دنبال موسیقی بودم و راستش بودجه‌ای برای ساخت موسیقی سریال نداشتیم. در نتیجه مجبور شدم که انتخاب کنم. نزدیک دو ماه موسیقی‌های مختلف را گوش دادم تا به چیزی که الان هست رسیدم. موسیقی آقای محمد شمس. الان صدای موزیک را که بشنوید متوجه می‌شوید سریال «آئینه» دارد پخش می‌شود.

کارگردان سریال آئینه عنوان کرد: چند دفعه تصمیم گرفته شد که سریال «آئینه» را ادامه دهیم و از من طرح جدیدی خواستند. گفتم طرح جدیدی ندارد. محوریت سریال همان داستان‌های خانوادگی است اما با موضوعات جدید و آدم‌های تازه.

او در ادامه صحبت هایش بار دیگر به دهه ۶۰ بازگشت و یادآور شد: ۱۳ قسمت از سریال را در یک خانه فیلمبرداری کردیم. یک طراح دکور به نام آقای محمود صدرزاده داشتیم، بعد از شش قسمت گفتند من دیگر نمی‌توانم کار کنم تمام زوایای خانه را دیده‌ام. آن موقع دوربین ها بزرگ بود و جابه جایی سخت بود در نهایت ایشان با کمک خانم المیرا صباحی که طراح لباس بودند، کار را انجام دادند.

لطفی با اشاره به اینکه چندین قسمت از سریال «آئینه» را در یک خانه با دکورهای متفاوت ساخته است، درباره انجام همزمان چند کار در این سریال، عنوان کرد: الان چندین نفر به کارگردان ها کمک می‌کنند. اما من، هم طراح صحنه بودم، هم طراح لباس بودم، هم نویسنده بودم، هم میزانسن می‌دادم و هم بازیگران را انتخاب می کردم. چون زمینه تئاتر داشتم این‌ها را خوب می‌شناختم و این تجربه کمک کرد تا سریال قابل تاملی مثل «آئینه» بسازم؛ البته درباره «آئینه» مطلقا ادعای هنری ندارم، زیرا می‌شد از آن بهتر ساخت. ای کاش «آیینه» ادامه پیدا می‌کرد و من ثابت می‌کردم که مردم این سریال را بیشتر از همه سریال‌ها دوست دارند.

او در پایان صحبت‌هایش گفت: برای همه آرزوی سلامتی دارم تا در سلامتی کامل هر سریالی که دوست داشتند را ببینند.

پوراندخت مهیمن نیز درباره بازی در سریال قدیمی «آئینه» عنوان کرد: ما در فضایی دوستانه کار کردیم که متاسفانه سالیان سال است این فضا را کمتر می‌بینم. ما یک خانواده بودیم در کنار هم؛ خانم خیراندیش، آقای اسماعیل خانی، آقای طهمورث، آقای بابک و خانم گلچین که اولین کارش بود و خوب هم درخشید.

مهیمن افزود: من خیلی به بازیگری علاقه‌مند بودم. در زندگی دیگران خیلی دقت می‌کردم و به رفتارهایشان توجه می‌کردم و این به ایفای نقش‌هایم کمک می‌کرد. در پشت صحنه‌ی سریال «آئینه» فضای خوب و آرامی داشتیم تا روی نقش‌هایمان کار کنیم. هر قسمت که کار می‌شد از آن استقبال می‌شد. ما در این سریال مشکلات مردم را به تصویر می‌کشیدیم.

او با یادآوری خاطره‌ای از این سریال عنوان کرد: من در یک قسمت از سریال «آئینه» دختر خانه بودم. یک لباس آبی مخمل پوشیده بودم و از آن دخترهایی بودم که در خانه مانده بودم. بعد از سریال همه می‌گفتند به تو نمی‌آمد که دختر ترشیده باشی. من می‌گفتم آقای لطفی این دختر با این لباس هایی که به من پوشاندید نمی‌تواند یک دختر ترشیده باشد. ایشان گفتند نه بگذارید ببینند گاهی دخترهایی که ظاهر بدی ندارند هم به خاطر مسایلی در خانه می‌مانند. در سریال «آئینه» نقش‌های متفاوتی را بازی می‌کردم و جایی نماند که بگویم کاش این نقش را بازی می‌کردم.

مهیمن در پایان گفت: تا نفس می‌کشم دوست دارم بازی کنم زیرا جزئی از وجود من است. آرزو دارم سریال های خوبی ساخته شود.