محمدرضا مصباح: «یدو» فیلم مردم و خانواده است

سوره سینما – «یدو» در واقع تلفظ اسم یدالله و شخصیت نوجوان فیلم و اثری در حوزه سینمای دفاع مقدس است که بی‌ربط به سینمای نوجوان نیست. «یدو» فیلمی شخصیت‌محور با روایتی از دوران دفاع مقدس است که داستانی لطیف را در پیش می‌گیرد و می‌تواند ژانر مستقلی باشد. فیلم سینمایی «یدو» دومین فیلم بلند مهدی جعفری در مقام کارگردانی پس از فیلم تحسین شده «۲۳ نفر» است. جعفری در این فیلم قصه مقاومت در آبادان را به تصویر کشیده است. این فیلم با مشارکت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد سینمایی فارابی ساخته شده و ستاره پسیانی و میلاد صویلاوی بازیگران اصلی آن هستند که نگاهی متفاوت به حوزه دفاع مقدس دارد و فیلم‌برداری آن در شهر آبادان انجام شده است.

محمدرضا مصباح به عنوان تهیه‌کننده این فیلم در جشنواره سال گذشته فیلم‌های «پوست» و «سینما شهر قصه» را داشت و به عنوان کارگردان فیلم کوتاه «کوچه» با مضمون دفاع مقدس که اثرش در جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفته است. به بهانه اکران «یدو» در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر با تهیه‌کننده این فیلم گفت‌وگو کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

دلیل ساخت فیلم‌نامه یدو چه بود و چطور به همکاری مشترک با مهدی جعفری در مقام کارگردان این فیلم سینمایی رسیدید؟

آقای جعفری از دوستان قدیمی من است و پیشتر با هم کار کرده بودیم اما اینکه فرصت همکاری مشترک در مقام تهیه‌کننده و کارگردان را داشته باشیم برایمان پیش نیامده بود. وقتی فیلم‌نامه به دست من رسید، دیدم که قصه بسیار جذاب است و این طور شد که با هم کار کردیم. این فیلم هم مانند کار قبلی مهدی جعفری، فیلمی لطیف و جذاب است و امیدوارم در این ادای دین به سینمای دفاع مقدس، کار را به ‌خوبی پیش ببریم. عوامل سازنده فیلم هم از افراد حرفه‌ای و درجه یک سینما هستند.

فیلم «یدو» نسبت به کارهای قبلی شما، کاری متفاوت است و پیش از این در کارنامه کاریتان فیلم بلند داستانی در حوزه دفاع مقدس نداشته‌اید؟

البته پیش از «یدو» یک فیلم دفاع مقدسی به نام «کوچه» را کارگردانی کرده بودم ولی به عنوان تهیه‌کننده، به صورت مستقیم به این موضوع نپرداخته بودم اگرچه در فیلم «سینما شهر قصه» که در جشنواره فیلم فجر سال گذشته اکران شد به موضوع دفاع مقدس اشاره می‌شود ولی فیلم «یدو» به طور خاص به موضوع مقاومت و دفاع مقدس می‌پردازد.

از دشواری‌های تولید فیلم جنگی برایمان بگویید.

بزرگ‌ترین مشکل کار کردن در حوزه دفاع مقدس این است که وقتی بار معنایی و مسئولیت چنین ژانر و فضایی را به دوش می‌کشید باید طوری عمل کنید که شئون و جایگاه آن ژانر حفظ شود. اگر قرار است ورود جدی به حوزه دفاع مقدس داشته باشیم باید فیلمی بسازیم که به این حوزه اضافه کند. اگر بنا باشد فیلمی ضعیف درباره جنگ و دفاع مقدس ساخته شود همان بهتر که به این حوزه ورود نشود. آنچه مد نظر من و گروه سازنده بود اینکه فیلمی در شأن و شایسته مقاومت مردم و رزمندگان در دوران دفاع مقدس ساخته شود. وقتی فیلم‌نامه «یدو» را خواندم دیدم که نوع نگاه و زاویه دید آن به مقوله جنگ و دفاع مقدس با محوریت مقاومت خانواده‌ها در برابر تجاوز دشمن خارجی، نگاه شریف و مقدسی است که کمتر به آن پرداخته شده، به همین دلیل فیلم‌نامه برایم جذاب بود اما از سوی دیگر مسئولیت سنگینی را در حوزه محتوایی بر دوش داشتم که کار را برای من و گروه سازنده سخت می‌کرد. ضمن اینکه ما در شرایط سخت کرونایی فیلم را ساختیم آن هم در تابستان خوزستان که دمای هوا

۵۰ درجه بالای صفر بود و رطوبت هوا بالای ۹۰ درصد. تابستان امسال هم وضعیت کرونا در بیشتر شهرهای ایران از جمله خوزستان، قرمز بود ولی در شرایط سخت آب و هوایی و اوج بیماری با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی توانستیم فیلم‌برداری را انجام دهیم.

شخصیت اصلی فیلم «یدو» یک نوجوان است. در سینمای ایران کمتر به مسئله مواجهه یک نوجوان با مسئله جنگ پرداخته شده است، ضمن اینکه حضور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دهه ۶۰ برای تولید فیلم بسیار پررنگ بود و در این سال‌ها به محاق رفته بود و ساخت «یدو» اتفاق مبارکی را از هر دو وجه رقم زد.

همین طور است. «یدو» فیلم مردم و خانواده است. «یدو» فیلم جوانان و نوجوانان کشورمان است و مخاطبان زیادی از این طیف سنی می‌توانند با قهرمان این فیلم همذات‌پنداری کرده و شرایط را در آن مقطع زمانی به خوبی درک کنند. به خاطر مغفول ماندن این فضا و این نگاه به مقاومت، می‌طلبید که پس از سال‌ها، چنین فیلمی ساخته شود و با همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد فارابی این اتفاق افتاد.

موضوع «یدو» یعنی مواجهه کودکان و نوجوانان با مقوله جنگ، ظرفیت‌های دراماتیکی بالایی دارد، چقدر از این ظرفیت‌ها در فیلم بهره بردید؟

من خیلی نمی‌توانم از فیلم تعریف کنم و مردم و منتقدان پس از تماشای آن باید نظر بدهند ولی ما سعی کردیم بیشترین بهره را از ظرفیت‌های موضوعی فیلم ببریم. امیدوارم مخاطبان از دیدن این فیلم لذت ببرند و حرفی که می‌خواستیم بزنیم را به گوش آن‌ها برسانیم. موضوع فیلم درباره ورود ناخواسته اعضای یک خانواده و کودکان و نوجوانان در شرایط جنگ است که مقاومتی مقدس را پدید می‌آورد. در این فیلم صبر و مقاومت مادری را می‌بینیم که می‌خواهد به تنهایی چراغ یک شهر جنگ‌زده را روشن نگه دارد. او نمی‌خواهد شهر را ترک کند بلکه در برابر تمام سختی‌های جنگ ایستادگی و مقاومت می‌کند، این نگاه به مسئله دفاع مقدس، نگاهی شریف است. شاید در فیلم «یدو» جنگ به معنای شلیک پیاپی گلوله و تیر و ترکش را شاهد نباشیم اما یک مقاومت و دفاع جانانه را در برابر متجاوزان می‌بینیم.

پیش‌بینی می‌کنید که این فیلم از امیدهای جشنواره امسال در کسب سیمرغ باشد؟

امیدواریم که این فیلم در بین مردم، منتقدان و داوران جشنواره دیده شود چون قصه آن احساسات بیننده را برمی‌انگیزاند. عوامل سازنده در سخت‌ترین شرایط فیلم را ساختند و حضوری آرمان‌گرایانه و دغدغه‌مند برای به پایان رساندن کار داشتند. امیدواریم که خروجی این فیلم که گروهی حرفه‌ای داشته، قابل دفاع باشد. بازیگران فیلم هم از جان مایه گذاشتند. ستاره پسیانی، نقش اول زن فیلم را بر عهده دارد که بازی درخشانی را از ایشان شاهدیم. بازیگران نوجوان فیلم هم نقش‌آفرینی استثنایی دارند. به نظر می‌رسد که این فیلم قابلیت دیده شدن در جشنواره فیلم فجر امسال را دارد. البته ما تابع سلیقه و نظر هیئت داوران جشنواره هستیم. ضمن اینکه بالا آمدن فیلم در فهرست ۱۶ فیلم فهرست اکران هم برای ما خشنودکننده بود اما فکر می‌کنیم این فیلم قابلیت این را دارد که پدیده جشنواره امسال شود.

این فیلم چند بازیگر نوجوان را هم به سینمای ایران معرفی می‌کند؟

همین طور است. نوجوانان این فیلم اولین بازی‌هایشان را در سینما تجربه کردند و بسیار هم درخشان ظاهر شدند. اگرچه کار آقای جعفری و بازیگردان‌های فیلم هم دشوار بود اما بازیگران نوجوان فیلم استعدادهای درجه یکی بودند که خدا را به خاطر یافتن این بچه‌ها شاکریم. امیدوارم که بازی این نوجوان‌ها دیده شود و پس از این فیلم در سینمای ایران رها نشوند چون استعدادهای ارزشمندی هستند.

وضعیت کرونا هم برگزاری جشنواره فیلم فجر امسال را با شرایط ویژه‌ای روبه‌رو کرد، فکر می‌کردید که در این شرایط جشنواره فیلم فجر امسال برگزار شود؟

به نظرم همان طور که کرونا تجربه جدید و عجیبی را پیش روی سینمای ایران و سینمای جهان گذاشت می‌تواند تجربه جدیدی را پیش روی برگزارکنندگان این جشنواره‌ها بگذارد، اینکه در شرایط بحرانی، جشنواره‌های اینچنینی چطور برگزار شوند. به نظرم رشادت و شجاعت متولیان جشنواره در برگزاری این دوره از جشنواره فیلم فجر با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی، اقدامی ارزشمند است. امسال هم کیفیت و کمیت آثار رسیده به جشنواره، بسیار خوب بود به ویژه فیلم‌اولی‌ها از نظر تعداد فیلم اتفاق ویژه‌ای را در جشنواره امسال رقم زدند که امیدوارم از نظر کیفی هم آثار خوبی را شاهد باشیم. یکی از امیدواری‌های فیلمسازان در جشنواره امسال، فراهم آمدن شرایطی است که با حفظ سلامت و پروتکل‌های بهداشتی، مردم بتوانند فیلم‌ها را تماشا کنند.

منبع: قدس آنلاین

نوشته محمدرضا مصباح: «یدو» فیلم مردم و خانواده است اولین بار در سوره سینما پدیدار شد.