چهارمین سیمرغ جشنواره فیلم فجر به فرامرز قریبیان می رسد؟

به گزارش سینماپرس، محمد محققی به بهانه حضور فرامرز قریبیان با فیلم «خروج» در سی و هشتمین جشنواره ملی فیلم فجر یادداشتی نوشته است که به شرح زیر است:

«تجربه جذاب بازیگر کارکشته

فرامرز قریبیان، امسال برای اولین بار جلوی دوربین ابراهیم حاتمی‌کیا رفت. «خروج» تازه‌ترین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیاست که در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش در می‌آید. قریبیان، این‌بار نقش اول فیلم اعتراضی ابراهیم‌ حاتمی‌کیا را بازی کرده است. این همکاری بعد از گذشت ۴۶ سال از بازیگری قریبیان و ۳۳ سال از ساخت اولین فیلم سینمایی ابراهیم حاتمی‌کیا، اتفاق می‌افتد. سال ۱۳۵۲، قریبیان در فیلم سینمایی «خاک»، به کارگردانی مسعود کیمیایی، تجربه حرفه‌ای خود در زمینه بازیگری در سینما را آغاز و ابراهیم حاتمی‌کیا در سال ۱۳۶۵ با فیلم سینمایی «هویت» به شکل حرفه‌ای وارد سینما شد. قریبیان در این مدت توانست سه بار در فیلم‌های «ترن»، «بندر مه‌آلود» و «مرد بارانی» برنده سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر شود و حاتمی‌کیا برای فیلم‌های «آژانس شیشه‌ای»، «به رنگ ارغوان» و «به‌وقت شام» سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر را به دست آورده است. «چهارشنبه خون به پا می‌شود» آخرین فیلمی است که در آبان ماه سال ۱۳۹۴ از فرامرز قریبیان روی پرده سینما رفت. این فیلم با متر و معیار فروش در گیشه، فیلم موفقی نبود. «به‌وقت شام» نیز آخرین فیلم ابراهیم حاتمی‌کیاست که حضور موفقی در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۹۵ داشت و در سال ۱۳۹۶ در سینماهای کشور به نمایش در آمد و در گیشه، فروش موفق ۱۳ میلیارد تومان را به نام خود ثبت کرد.

حضور در فیلم جریان‌ساز گوزن‌ها

فرامرز قریبیان در این ۴۶ سال، کارنامه پرباری در عرصه بازیگری دارد. وی به‌ عنوان بازیگر نقش اول در فیلم‌های زیادی نقش‌آفرینی کرده است و از لحاظ بازی به‌عنوان نقش اول، از دهه ۶۰ می‌توان به‌عنوان پرکارترین دهه زندگی قریبیان در سینما نام برد. او در این دهه در ۱۷ فیلم سینمایی نقش‌آفرینی کرد که در بیشتر این فیلم‌ها در نقش اصلی ظاهر شد و با «ترن» سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر را برد و «سناتور» با بازی او پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۳۶۳ شد. با وجود پرکاری قریبیان در اولین دهه سینمای بعد از انقلاب، بازی او در فیلم «گوزن‌ها» به دلیل تاثیر و جریان‌سازی این فیلم در سینمای ایران، از آثار به یاد ماندنی فرامرز قریبیان در سینماست. همین چند وقت پیش بود که در نظرسنجی ده ساله مجله‌ی فیلم از ۱۴۰ منتقد سینمایی، فیلم «گوزن‌ها» ساخته مسعود کیمیایی به‌عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شد. در نظرسنجی دهه گذشته این مجله نیز «گوزن‌ها» به‌ عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده بود. نقش‌آفرینی‌های این بازیگر نام‌آشنای سینمای ایران در پیش از انقلاب به فیلم تحسین‌شده و جریان‌سازِ «گوزن‌ها» محدود نمی‌شود. قریبیان قبل از فیلم سینمایی «خاک»، در سال ۱۳۴۸ در فیلم «بیگانه بیا» اثر دیگری از مسعود کیمیایی نقش‌ کوتاهی بازی کرده بود. قریبیان بازی در «بیگانه بیا» را همیشه جزء کارهای آماتوری خود در سینما می‌داند. «غزل» فیلم دیگری از کیمیایی است که فرامرز قریبیان پیش از انقلاب در آن بازی کرده است. همکاری این دو دوست و همکلاسی قدیمی بعد از انقلاب هم ادامه داشت و در «رد پای گرگ» همکاری قریبیان و کیمیایی بعد از یک دهه‌ونیم وقفه، در ابتدای دهه ۷۰ رقم خورد. در دهه ۸۰ نیز فیلم «رئیس» آخرین همکاری فرامرز قریبیان و کیمیایی بود.

قهرمان فیلم‌های جنگی

بعد از انقلاب و محکم شدن جای پای قریبیان در سینمای ایران به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای و موثر، فعالیت‌هایش در سینما نیز جدی‌تر شد. بررسی کارنامه او در دهه ۶۰، علاوه بر تعداد بازی‌های قریبیان به‌عنوان نقش اول، فراز دیگری از کارنامه کاری او را به ما نشان می‌دهد؛ قریبیان در این دهه به نقش‌آفرینی در فیلم‌های حوزه سینمای جنگ و دفاع مقدس پرداخت. از شاخص‌ترین بازی‌های او در آثاری با این مضمون را می‌توان فیلم «کانی مانگا» دانست. «کانی مانگا» کاملا از فضای سینمای روشنفکری و سینمای قبل از انقلاب دور و یک فیلم متعهد به ارزش‌های هشت سال دفاع مقدس است. در این فیلم یک گروه تکاور، برای دستگیری یک خلبان عراقی که هواپیمایش در شرق مریوان سقوط کرده مامور و در این راه با کردهای ضدانقلاب درگیر می‌شوند. فیلم «کانی مانگا» دومین فیلم مرحوم سیف‌الله داد بود. «پایگاه جهنمی» ساخته اکبر صادقی نیز از دیگر فیلم‌های سینمایی حوزه دفاع مقدس است که قریبیان در آن بازی کرده است. این فیلم روایت ساخت پایگاهی قدرتمند از سوی دشمن در میان نیروهای خودی است. خبر ساخت این پایگاه به ستاد عملیاتی نیروی دریایی می‌رسد و یک تیم چهار نفری از گردان تکاوران نیروی دریایی انتخاب می‌شوند تا با نفوذ به خاک دشمن این پایگاه جهنمی را منهدم کنند. «کانی مانگا» و «پایگاه جهنمی» از فیلم‌های مهم دفاع قدسی در دهه ۶۰ بودند که «کانی مانگا» توانست مخاطبان را با خود همراه و گیشه قابل توجهی هم برای خود دست‌وپا کند. قریبیان این ژانر سینمایی را در دهه ۷۰ با فیلم‌هایی مثل «منطقه‌ ممنوعه»، «یک قدم تا مرگ»، «ارابه مرگ» و… ادامه داد.

بازیگری برای تمام نقش‌ها و ژانرها

برای اینکه به یک چشم‌انداز موسع از همکاری‌های قریبیان با کارگردانان مختلف سینمای ایران برسیم، باید به همکاری او با بهمن فرمان‌آرا نیز اشاره کنیم. قریبیان در سال ۱۳۵۷ در فیلم «سایه‌های بلند باد» جلوی دوربین بهمن فرمان‌آرا رفت. در فیلم «رویای خیس» همکاری با پوران درخشنده را هم تجربه کرد. او در ابتدای دهه ۷۰ موفقیت خود با امیر قویدل در فیلم سینمایی «ترن» را تکرار و توانست دوباره سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد سینمای ایران را به کارگردانی قویدل در فیلم «بندر مه‌آلود» به دست آورد. «رد پای گرگ» به کارگردانی مسعود کیمیایی نیز به همراه «بندر مه‌آلود» در یازدهمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، اما قریبیان به دلیل ایفای نقش در «بندر مه‌آلود» این جایزه را برد. او در این دهه در ۲۶ فیلم به ایفای نقش پرداخت و در انتهای دهه ۷۰ نیز به خاطر بازی در فیلم «مرد بارانی» ساخته ابوالحسن داودی برای سومین بار جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد. قریبیان با بازی در فیلم «سفیر» در نقش قیس بن مسهر که حامل نامه‌ی امام حسین(ع) است، گونه‌ی تاریخی را نیز در کارنامه خود تجربه کرده است. او در فیلم سینمایی «دو نفر و نصفی» به کارگردانی یدالله صمدی، برای اولین بار ژانر کمدی را تجربه و در فیلم «اشک و لبخند» ساخته شاپور قریب این تجربه را تکرار کرد. قریبیان در دهه ۸۰ و در سال ۱۳۸۱ در فیلم سینمایی «رقص در غبار» اولین فیلم بلند اصغر فرهادی ایفای نقش کرد. او این تجربه را یک سال بعد نیز تکرار و با بازی در فیلم «شهر زیبا»، دومین همکاری قریبیان و فرهادی رقم خورد. او در این دهه در یازده فیلم به ایفای نقش پرداخت.

«خروج» و چهارمین سیمرغ فجر برای قریبیان؟

کارنامه کاری قریبیان در دهه ۹۰ را باید با فیلم «گناهکاران» آغاز کرد. گناهکاران ساخته خود فرامرز قریبیان است و در کارنامه کاری‌اش ساخت سه فیلم بلند سینمایی دیگر به نام‌های «جدال در تاسوکی»، «قانون» و «چشم‌هایش» به چشم می‌خورد که هیچ‌کدام نتوانستند بازیگری او را زیر سایه ببرند و قریبیان همیشه به‌عنوان یک بازیگر درجه‌یک سینما شناخته می‌شود که علاقه‌مندان و منتقدان سینما، همیشه تجربه‌های او در عرصه ساخت فیلم را به‌پای کنجکاوی‌اش در حوزه کارگردانی گذاشتند و از آن عبور کردند.

قریبیان در دهه ۹۰ کم‌کارترین دوران بازیگری خود را تجربه می‌کند و علاوه بر «گناهکاران»، فقط در فیلم «چهارشنبه خون به پا می‌شود» ایفای نقش کرده است و امسال نیز برای اولین بار جلوی دوربین ابراهیم‌ حاتمی‌کیا رفت. بازی در فیلم‌های کارگردان‌های شناخته شده و صاحب‌اندیشه سینمای ایران مثل مسعود کیمیایی، بهمن فرمان‌آرا، سیف‌الله داد، اصغر فرهادی و… فرامرز قریبیان را از تبدیل شدن به یک بازیگر کلیشه‌ای که همیشه در حال تکرار خودش است، دور کرده است. این رویه سبب شده تا فرامرز قریبیان همیشه برای مخاطب خود حرف تازه داشته باشد و مخاطب خود را در مواجهه با کلیشه ذهنی‌اش غافلگیر کند.

با توجه به تصاویر و خلاصه قصه منتشر شده از فیلم سینمایی «خروج» به نظر می‌رسد از همین حالا می‌توان نقش او در این فیلم را یکی از متفاوت‌ترین نقش‌های کارنامه کاری‌اش به شمار آورد. نقشی که بعید نیست در نهایت منجر به دریافت چهارمین سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد برای این بازیگر توانمند سینمای ایران شود.»