واکنش تماشاگران آرژانتینی به "سه رخ"
خیابان کوریِنتسCorrientes واقع در مرکز شهر بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین، به رویدادهای فرهنگی (تئاتر، سینما، کنسرت‌های سادۀ دورهمی) و البته پیتزافروشی‌های محلّی‌اش که تا پاسی از شب هنوز پرسروصدا و شلوغند مشهور است. فیلم «سه رخ» ساختۀ جعفرپناهی، نیمۀ اول ژانویه ۲۰۱۹ به نمایش درآمد و تعداد تماشاچیان سانس ۱۰ شب در سینمای کوچک Bama واقع در خیابان کوریِنتس به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسید. فیلم تمام شد و شنیدن واکنش مطلقاً منفیِ دو خانم جوان آرژانتینی که باهم دوست بودند و اتفاقی به تماشای این فیلم آمده بودند، پایان خوشی برای منِ ایرانی نبود.
در نقدِ سه رخ، به قدر کافی نوشته شده و حتی رسانه‌های برون‌مرزیِ فارسی‌زبان مانند صدای آمریکا و دویچه‌وله نیز در بیان ضعف‌های داستان و ساختار فیلم (که بی‌بی‌سی فارسی آن را «شبه‌مستندی غیرطبیعی و باورناپذیر» می‌خواند) سنگ‌تمام گذاشتند؛ لذا در این یادداشت، نگاهی جامع‌تر به زنجیرۀ آثار پناهی و شرایط خاص این کارگردان می‌پردازیم.
اگر مثبت‌اندیش باشیم و نقش‌آفرینیِ خودِ پناهی با نام حقیقی، چهره، تیپ و شخصیت ثابت در داستان‌های «پرده»، «تاکسی» و «سه رخ» را خصیصۀ ویژۀ روایت‌های وی و علاقۀ شخصی‌اش به چنین مدلی از اتوبیوگرافی بدانیم، دیگر نمی‌توان تلاشِ تکرارشوندۀ وی در خودنمایی را در آثارش نادیده گرفت و به طور نمونه، بیش از ۵۰ بار تکرار شدنِ «آقای پناهی» در دیالوگ‌های فیلم سه‌رخ را حمل بر تصادف گذاشت.
پناهی کارگردانی است که تقریباً در همۀ آثارش مهم‌ترین و بزرگترین جا را اول برای مشکلِ کاریِ خودش باز می‌کند و بعد در حاشیه، یک معضل اجتماعی را چاشنی می‌کند تا با ترکیبِ این پیش‌زمینه و پس‌زمینه، پیراهن عثمان را بالا بگیرد و محدودیت را در پرسودترین و گسترده‌ترین معاملۀ ممکن به فرصت تبدیل کند: پناهی چه داده و چه گرفته؟
نگاهی گذرا به لیست بلندبالای شهرهای کوچک و بزرگ، از آسیای شرقی تا آمریکای جنوبی که فیلم سه رخ طی نوامبر، دسامبر ۲۰۱۸ و ژانویه ۲۰۱۹ در آن‌ها اکران شده یا می‌شود، متاسفانه گویای این واقعیتِ تلخ است که یکی از تبعاتِ برخورد با عناصر ناسازگار فرهنگی، قهرمان‌سازی از دست‌اندرکارهایی است که به لحاظ فنّی و زیبایی‌شناختی بجز روی پوستۀ هنر حرکت نکردند ولی صدای طبلِ توخالی‌شان به مددِ یک صندلیِ خالی با برچسب نام در جشنواره فلان و بهمان، صحنۀ هنر بین‌المللی را فتح کرده است. شاخص‌های غیرهنری برخی جشنواره‌های بین‌المللی نیز در پی اعطای جوایز و نشان‌های متعدّد سینمایی در جهان، کارگردانی مانند پناهی را گرفتارِ توهّم خودبزرگ‌بینی کرده است. وگرنه چنانچه پناهی کارگردانی مجوّزدار می‌بود، با کیفیتِ فعلیِ آثارش بعید به نظر می‌رسد که امید و شانسی در گیشۀ سینماهای تهران و شهرستان‌ها می‌داشت. هر ایرانی که به تماشای فیلم سه رخ نشسته، حتماً توی ذوقش خورده، وقتی پناهی در سکانس‌های مختلف نشان می‌دهد در یک روستای کم‌جمعیتِ محروم و دورافتاده در شمال شرق کشور، همه او را می‌شناسند. گیریم که داستان سه‌رخ، در روستای پدری وی رخ داده، «پرده» چه، «تاکسی» چه...؟ وی چنین صحنه‌سازیِ خودستاینده‌ای را تنها می‌توانست به خوردِ تماشاگران ایرانیِ خارج‌نشین و آن دسته از تماشاگران کم‌تجربه و کم‌سوادِ غیرایرانی بدهد.
حتی خانم بهناز جعفری هم فارغ از کیفیت بازیگری‌شان، در میان زنان و مردان کهنسال یا دختربچه‌های شش هفت سالۀ آن روستای کم‌دسترس به سینما و تلویزیون - احتمالاً آن اندازه که از روایت دوربینِ پناهی، برای دیدن و احوالپرسی با وی هیجانزده یکدیگر را هل می‌دهند، شناخته‌شده نیست!
پناهی حداقل از ده سال پیش، با ذائقه‌ای که اتفاقاً بی‌واسطه با مشکلات اجتماعی کشور برخورد می‌کند، بیگانه است و مخاطب فیلم‌هایش ایرانیان نیستند. سایۀ این تضادِ کاریکاتوریک بر آثار پناهی (گمنام بودن در درون و توهّمِ جذاب و محبوب بودن در بیرون) حس می‌شود، به این دلیل که وی از یک سو کیارستمی را الگوی خود قرار داده و از سوی دیگر فرهادی، کارگردانِ مجوّزدارِ جمهوری اسلامی آرمان محبوبیتِ داخلی و مقبولیتِ جهانی برای وی است. در حالیکه من-من-کردن‌ها نه در منشِ کیارستمی جایگاهی داشت و نه در شخصیت فرهادی دیده می‌شود.
بهرحال زن ستیزی، منع تحصیل زن، ازدواج تحمیلی، خشونت خانگی توسط یک برادر قل‌چماق، عصبیّت و رفتارهای پرخاشگرانه حتی در بین زنان به اصطلاح قهرمان داستان «سه رخ»، تصویری بدوی و ملال‌آور از فرهنگ غنی ایرانی برای دو شهروندِ بوئنوس آیرسی ارائه کرد که هرچند مقبولشان نیفتاد، ولی نگارنده بابت چنین دفاعی از حقوقم به عنوان زن ایرانی شرمنده‌ام و از دو دوست آرژانتینی‌ام عذرخواهی می‌کنم.
* مریم عطار؛ فعال فرهنگی و دانشجوی دکتری زبان تخصصی در دانشگاه برلین
آخرین خبرها
- فرامرز اصلانی درگذشت
- آزادی توماج صالحی با قید وثیقه
- «عقابها» پرمخاطبترین فیلم تاریخ سینمای ایران!
- وحید تاج: بزرگترین ریسک زندگیام را نزد استاد شجریان انجام دادم
- با ۱۰ ورزشکار جذاب مرد دنیا در سال ۲۰۲۳ آشنا شوید
- حمایت ۲۶ صنف سینمایی برای علی دهکردی/ پاسخ مدیرعامل جدید خانه سینما
- استودیوهای بزرگ فیلمسازی «ایلان ماسک» را تحریم کردند
- همکاری برد پیت و آدام سندلر در کمدی نتفلیکس
- آتیلا پسیانی بلد بود از بیرحمیهای زندگی انتقام بگیرد
- علی دهکردی مدیرعامل خانه سینما شد
- سانسور عجیب در سریال زخم کاری که خبرساز شد
- انتقاد شدید محمود گبرلو از برخورد تلویزیون با اصغر فرهادی
- تجلیل از مدس میکلسن و فوزی بنسعیدی در جشنواره مراکش
- درخواست دختر بیتا فرهی برای تشکیل تیم پزشکی
- چه کسی جک نیکلسون را به سینما برمیگرداند؟
- تشویق طولانی مسعود کیمیایی در «بازنمایش قصه ترانههای ماندگار»/ کیمیایی از غم نبود مهرجویی گفت
- انتقادات تند فهیم به «سرزمین مادری» و کمال تبریزی
- لیدی مکبث در تماشاخانه ایرانشهر
- جشنواره توکیو جایزه آکیرا کوروساوا را به ایناریتو و فوکادا اهدا می‌کند
- شان پن در نقش خودش بازی می‌کند/ حضور در یک سریال جنگی
مرتبط با خبر
خبرهای پربازدید
پاریس مقصد جعفر پناهی
بانی‌فیلم: پس از اعلام رفع ممنوعیت سفر جعفر پناهی به خارج از کشور، امروز این فیلمساز و همسرش به خارج از کشور سفر کردند. برخی از شنیده‌ها حاکی‌ست که پایتخت ...ادامه مطلب
۱۴۰۲/۰۲/۰۶
فیلم پسر جعفر پناهی در جمع آثار بخش پانزده روز کارگردانان کن
بانی‌فیلم: امروز جشنواره کن ۲۰۲۱ آخرین فیلم‌های بخش موازی «پانزده روز کارگردانان» را اعلام کرد. مورتی دبیر کل این بخش که اصلیتی ایتالیایی دارد، لیست بلند بالایی از ۲۳ فیلم ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۳/۱۸
«سال توفان ابدی» فیلم کوتاه جعفر پناهی و شش فیلمساز دیگر در کن ۲۰۲۱
بانی‌فیلم: دیروز در نشست رسانه‌ای مدیران فستیوال کن۲۰۲۱، تمامی فیلم‌های بخش‌های مختلف این فستیوال فرانسوی اعلام شد. در میان این خبرها به مواردی می‌پردازیم که باید در مورد جشنواره معتبر ...ادامه مطلب
۱۴۰۰/۰۳/۱۴
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
معرفی فیلم‌های بخش‌های مختلف جشنواره فیلم کن
فهرست فیلم های حاضر در بخش های مختلف هفتادوچهارمین جشنواره فیلم کن از جمله بخش‌های رقابتی اصلی، نوعی نگاه، نمایش های ویژه اعلام شد. به گزارش سینماسینما ، نشت خبری هفتاد و چهارمین جشنواره فیلم کن در سینما نورماندی خیابان شانزلیزه در مرکز پاریس با حضور رسانه های فرانسوی و...
۱۴۰۰/۰۳/۱۳
فیلم‌های بدون مجوز چگونه به جشنواره فیلم برلین راه یافتند؟
سینماپرس: حالا فیلم سه اپیزودی محمد رسول‌اف در بخش اصلی و فیلم نامو که همه کاره‌اش جعفر پناهی است در بخش فروم برلینانه حضور دارند. حال متولیان امر باید پاسخگو باشند که چگونه فیلم‌ها بدون مجوز در کشور ساخته می شود.
۱۳۹۸/۱۱/۰۸
منتظر بمانید..
یک محکوم دیگر با یک فیلم سیاه در جشنواره‌های خارجی
سینماپرس: پس از جعفر پناهی و محمد رسول اف اینک یک محکوم دیگر دادگاههای ایران به نام مهناز محمدی با فیلمی‌سیاه تحت عنوان «مادر- پسر» با همان سبک و سیاق فیلم «لِرد» رسول اف به برخی جشنواره‌های خارجی راه یافته است.
۱۳۹۸/۰۶/۲۷
چرا فیلم «لرد» و محمد رسول‌اف مساله بی‌بی‌سی و بخشی از سینماگران ایرانی است؟
سینماپرس: وقتی ساختار سینمای یک کشور معیوب باشد، وارد شدن به وادی سینما برای همه، به‌خصوص برای بااستعدادها به این راحتی نیست.
۱۳۹۸/۰۵/۲۳
درکدام کشور دنیا سینما و سینماگر از قانون بالاتر است؟
سینماپرس: دروغ‌های اخیر رسول‌اُف صرف برای خودنمایی سیاسی بیشتر مطرح شده است. رسول اف با ذکر یک مورد جعلی بیان کرد که در بازجویی اخیرش که به خاطر آن به یک سال حبس محکوم شده، بازجویانش از سازمان اوج بودند.
۱۳۹۸/۰۵/۱۸
فیلم/ پیام ویدئویی جعفر پناهی پس از کسب جایزه از جشنواره سائوپائولو
پیام ویدئویی جعفر پناهی برای چهل و دومین جشنواره فیلم سائوپائولو برزیل را ببینید. پناهی جایزه لئون کاکوف بنیان گذار این جشنواره را در چهل و دومین دوره برگزاری آن دریافت کرد. به گزارش سینماسینما، در مراسم افتتاحیه چهل و دومین جشنواره فیلم سائوپائولو برزیل اعلام شد جایزه امسال لئون...
۱۳۹۷/۰۷/۲۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
عکس/ ابراهیم حاتمی‌کیا و جعفر پناهی سال‌ها پیش در کنار هم
عکسی از دو کارگردان سینمای ایران را که مربوط به سال‌های بسیار دور است، ببینید؛ ابراهیم حاتمی‌کیا و جعفر پناهی در این تصویر حضور دارند. به گزارش سینماسینما، تصویری از ابراهیم حاتمی‌کیا و جعفر پناهی، کارگردانان سرشناس سینمای ایران را در دومین جشن دنیای تصویر که به اواخر دهه ۷۰...
۱۳۹۷/۰۷/۱۰
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
عکس / حاتمی‌کیا و جعفر پناهی در کنار هم
تصویر زیر، ابراهیم حاتمی‌کیا و جعفر پناهی دو کارگردان سرشناس سینمای ایران را در کنار یکدیگر نشان می‌دهد.
۱۳۹۷/۰۷/۱۰
«سه رخ» جعفر پناهی مارس ۲۰۱۹ در امریکا اکران می‌شود
حق پخش فیلم «سه رخ» ساخته جدید جعفر پناهی در سینماهای امریکا به کمپانی «کینو لوربر» رسید. این درام ایرانی نخستین بار در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن ۲۰۱۸ روی پرده رفت و در غیاب پناهی جایزه بهترین فیلمنامه را به خود اختصاص داد. کینو لوربر «سه رخ» را از...
۱۳۹۷/۰۵/۲۷
برندگان "کن" میهمان جشنواره فیلم "نیویورک" می‌شوند
فهرست فیلم‌های حاضر در جشنواره نیویورک با آثاری از «ژان لوک گدار»، برادران «کوئن» و آخرین ساخته جعفر پناهی کامل شد.
۱۳۹۷/۰۵/۱۷
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
جشن تولد مسعود کیمیایی با حضور بهمن مفید و جعفر پناهی
بهمن مفید، جعفر پناهی، تهمینه میلانی، پوران درخشنده، آیدین آغداشلو از جمله چهره‌های شاخصی بودند که در جشن تولد مسعود کیمیایی کارگردان سینمای ایران حضور داشتند. به گزارش سینماسینما، پولاد کیمیایی تصویری از جشن تولد مسعود کیمیایی را در اینستاگرام به اشتراک گذاشت و نوشت: «تولد پدر هفت مرداد ٩٧...
۱۳۹۷/۰۵/۰۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
اختصاصی سینماسینما/ کارلووی‌واری در تسخیر فیلم‌های ایرانی / از «امیر» تا «همه می‌دانند» و «سه رخ»
فیلمسازان ایرانی با اثار متنوع در جشنواره جهانی امسال کارلووی‌واری حضوردارند. سینماسینما، محمد حقیقت: پنجاه وسومین دورجشنواره جهانی کارلووی‌واری از ۲۹ ژوین تا ۷ ژوییه با داشتن بخش های مختلف از جمله بخش مسابقه برپا خواهد شد. این جشنواره امسال میزبان تعدادی از فیلمسازان ایرانی با ژانرهای مختلف است که...
۱۳۹۷/۰۳/۲۹
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فیلم / واکنش چهره های سرشناس سینما و تلویزیون در تماشای بازی ایران مراکش
جمعی از چهره های سرشناس سینما و تلویزیون بازی ایران مراکش را کنار هم تماشا کردند. در کلیپ زیر واکنش این چهره ها به این بازی را مشاهده می کنید.
۱۳۹۷/۰۳/۲۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
اختصاصی سینماسینما/ استقبال خوب فرانسوی‌ها از فیلم‌های فرهادی، پناهی و کاهانی
این روزها فیلم‌های «۳رخ» ساخته جعفر پناهی، «همه می‌دانند» ساخته اصغر فرهادی و «استراحت مطلق» ساخته عبدالرضا کاهانی در سینماهای فرانسه در حال اکران هستند. به گزارش سینماسینما، فیلم «۳رخ» ساخته جعفرپناهی با تبلیغات بسیار گسترده درخیابان‌ها و متروهای شهر پاریس از چهارشنبه ۱۶ خرداد (۶ ژون) به پرده سینماها...
۱۳۹۷/۰۳/۱۸
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
روزنامه جوان :بهروز وثوقی اگر وطن‌پرست بود تا حالا برگشته بود!
فرزین ماندگار درروزنامه جوان نوشت : دو هفته پیش نامه زده بودند به رئیس‌جمهور برای رفتن جعفر پناهی به جشنواره کن و حالا نامه زده‌اند تا بهروز وثوقی بیاید به ایران. نامه‌نگاری‌های اخیر برخی چهره‌های فرهنگی و هنری به رئیس‌جمهور نشان از سطح دغدغه این قشر دارد؛ اینکه یک نفر...
۱۳۹۷/۰۳/۱۲
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
پیام جعفر پناهی از بیمارستان درباره مراسم تشییع ناصر ملک‌مطیعی
جعفر پناهی که امروز در بیمارستان بستری شده است، تاکید کرد هیچ خبری شایسته نیست که مراسم تشییع ناصر ملک‌مطیعی را تحت شعاع قرار دهد. به گزارش سینماسینما، جعفر پناهی، کارگردان فیلم «سه رخ» و برنده بهترین نویسنده فیلمنامه از جشنواره کن، در پستی اینستاگرامی، بستری شدن خود در بیمارستان...
۱۳۹۷/۰۳/۰۶
تیغ تیز روزنامه فرانسوی بر سر «سه رخ» پناهی
میراحسان: رفتار پناهی در مطرح کردن کیارستمی و سابقه دوستی اش در کن بدترین سوءاستفاده از گذشته یک دوستی بود بانی فیلم،گروه سینمای ایران: «سه رخ» جعفر پناهی هر چند امسال در بخش دریافت جوایز در هفتاد و یکمین دوره جشنواره فیلم کن موفق بود و هر چند به...
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
جعفر پناهی: نه مشکل قلبی دارم، نه بیماری حاد!
صبح امروز یکی از خبرگزاری‌ها از بستری شدن جعفر پناهی در یکی از بیمارستان‌های تهران خبر داد. با انتشار گسترده این خبر، جعفر پناهی در صفحه اینستاگرام خود از مساعد بودن نسبی اوضاع جسمانی‌اش خبر داد و اعلام کرد که نه مشکل قلبی دارد و نه بیماری حاد!
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
نمایش ۵ فیلم ایرانی در جشنواره سیدنی/ از عباس کیارستمی تا مانی حقیقی
جشنواره بین‌المللی فیلم «سیدنی» استرالیا امسال میزبان نمایش چندین اثر از فیلمسازان ایرانی از جمله آخرین ساخته عباس کیارستمی است. به گزارش سینماسینما، فیلم تجربی «۲۴ فریم» آخرین ساخته عباس کیارستمی، «سه رخ» به کارگردانی جعفر پناهی، «خوک» به کارگرادانی مانی حقیقی، «بدون تاریخ بدون امضاء» از وحید جلیلوند و...
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
جعفر پناهی : نه مشکل قلب دارم و نه بیمارى حاد
جعفر پناهی در اینستاگرام خود نوشت :سلام دوستان ، سپاس از لطف همه شما . حالم خوب است . مسئله خاصى نیست . نه مشکل قلب دارم و نه بیمارى حاد . در حد توفیق اجبارى براى استراحت و فکر کردن به فیلم بعدى . همین #جعفرپناهى #سینما #سینماى_ایران
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
جعفر پناهی در بیمارستان بستری شد
جعفر پناهی در بیمارستان بستری شد. به گزارش بانی فیلم،جعفر پناهی کارگردان مطرح ایرانی و از برندگان امسال جشنواره فیلم کن در بیمارستان بستری شد. علت بستری شدن جعفر پناهی در بیمارستان، درد در ناحیه قفسه سینه و افت فشار بوده اس. نوشته جعفر پناهی در بیمارستان بستری شد اولین...
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
عبور از آفساید/یادداشتی درباره جعفر پناهی
حسن لطفی در اعتماد نوشت : حالا دیگر با قطعیت تمام می‌توان جعفر پناهی را نماد برجسته هنرمندانی دانست که شرایط و زمانه را به راحتی تسلیم خود می‌کنند. البته این را به خاطر موفقیت اخیر فیلم سه رخ نمی‌گویم که جایزه‌ای از جشنواره معتبر کن برده است. هرچند که...
۱۳۹۷/۰۳/۰۵
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
واکنش کیانوش عیاری به جایزه جعفر پناهی :قطعا این جایزه برای سینمای ایران مهم است
کیانوش عیاری، کارگردان مطرح سینما درباره کسب جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن توسط جعفر پناهی گفت: «کسب نخل طلای جشنواره کن اتفاق بسیار خوبی برای سینمای ایران است. هر جایزه ای برای هر فیلم ایرانی که باشد حائز اهمیت است. فرقی نمی کند که این افتخار نصیب چه کسی یا...
۱۳۹۷/۰۳/۰۲
طرح جالب ماهنامه طنز و کاریکاتور خط خطی درباره موفقیت پناهی در کن
📽جعفر پناهی با “سه‌رخ”جایزه فیلمنامه جشنواره جهانی فیلم کن را برای ایران به ارمغان آورد #ماهنامه_طنز_کارتون_خطخطی کارتونیست : حسین صافی @khatkhatimagazine
۱۳۹۷/۰۳/۰۱
منتظر بمانید..
منتظر بمانید..
فیلم/ جایزه جعفر پناهی از فرانسه به تهران رسید
جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن از سوی عوامل فیلم «۳ رخ» به جعفر پناهی تقدیم شد. به گزارش سینماسینما، عوامل فیلم «سه رخ» دقایقی قبل با استقبال جعفر پناهی، پژمان بازغی و خانواده هایشان به ایران بازگشتند و جایزه جعفر پناهی را به او اهدا کردند. جعفر پناهی که امسال...
۱۳۹۷/۰۲/۳۱
جایزه فیلمنامه جشنواره کن در راه ایران/ دل‌نوشته مستانه مهاجر درباره فیلم جعفر پناهی
براساس متنی که مستانه مهاجر تدوینگر فیلم سینمایی «۳ رخ» در اینستاگرام منتشر کرده، نویسنده فیلمنامه تازه‌ترین ساخته جعفر پناهی خود پناهی است و دیالوگ‌های بومی را نادر ساعی‌ور نوشته است. به گزارش سینماسینما، در شب مراسم اختتامیه هفتاد و یکمین دوره جشنواره فیلم کن جایزه بهترین فیلمنامه به ساخته...
۱۳۹۷/۰۲/۳۱