نگاهی به فیلم طوفان در شهر ما/ به بهانه اکران نسخه مرمت شده در خانه هنرمندان ایران

دومین فیلم ساموئل خاچیکیان و به گفته منتقدان کاملترین اثر او برای اولین بار به نمایش درمی آید.

به گزارش سینماسینما، نسخه مرمت ­شده فیلم “طوفان در شهر ما” دومین ساخته ساموئل خاچیکیان پس از ۶۰ سال برای اولین بار در ایران به نمایش درمی­ آید.

ساموئل خاچیکیان را اولین جنایی ­ساز سینمای ایران می­دانند. اولین فیلم او “چهارراه حوادث” (۱۳۳۳) با موفقیت همراه بود و همین موفقیت باعث شد که خاچیکیان راه خود را با همین سبک ادامه دهد. دومین فیلم او “طوفان در شهر ما” (۱۳۳۶) براساس یکی از داستان­‌ها‌ی خودش که به زبان ارمنی نوشته و چاپ کرده بود در استودیو “آژیر فیلم” ساخته شد.

خاچیکیان ساختن طوفان در شهر ما را شیرین‌ترین خاطره زندگی اش می‌دانست. اعتقاد داشت در این فیلم به خودش و کارش وفادارتر و صادق تر است. طوفان در شهر ما داستان دیوانه‌­ای زنجیری‌ست (آرمان) که از تیمارستان می­‌گریزد و به خانه­ای مخروبه پناه می‌­برد. فیلم در ۲۴ فروردین ۱۳۳۷ در سینماهای: ایران، مولن‌­روژ و دیانا اکران و با استقبال بی­‌نظیر مخاطبان روبرو می‌­شود. فیلم از سال ۱۳۳۷ در پستوی انبارها می‌­ماند تا اینکه در سال ۱۳۹۶ با همکاری فیلم‌خانه ملی ایران در مرکز مرمت فیلم بولونیا به همراه سه فیلم دیگر از خاچیکیان ( دلهره، ضربت و چهارراه حوادث) مرمت می‌­شود. هر ۴ فیلم پس از ۶۰ سال در سی و یکمین دوره جشنواره سینما ریتروواتو در شهر بولونیا ایتالیا به نمایش درآمدند. این جشنواره از سال ۱۹۸۶ کار خود را آغاز کرد و به معتبرترین رویداد برای نمایش فیلم­های کلاسیک و گمنام تاریخ سینما تبدیل شد.

طوفان در شهر ما فارغ از بحث­‌های تکنیکی جذاب، حاوی تصاویر مستندی از روزهای پایانی سال ۱۳۳۶ در تهران است. به همین علت علاوه برسینمادوستان می‌­تواند برای پژوهشگران و مورخان نیز جذاب باشد. جلوه‌­های بصری خاص، طراحی صحنه، نور و گریم در این فیلم کاملا متفاوت با کلیشه‌­های رایج سینما ایران بود.

طوفان در شهر ما

خاچیکیان در مصاحبه‌­اش با عباس بهارلو درباره فیلم می‌­گوید: عده­‌ای از دوستان پیشنهاد کردند که طوفان در شهر ما را برای خودم بسازم و برای این منظور “آژیرفیلم” را تاسیس کنیم. نفری ده بیست هزار تومان وسط گذاشتیم، یک دوربین (کامرافلکس) خریدیم که خیلی قدیمی و مستعمل بود و موتورش اگر ۲۵ ثانیه بیشتر کار می­کرد آتش می­‌گرفت. از ابتدایی‌­ترین دوربین­‌های ساخت فرانسه بود. دفتری هم پشت سینما یونیورسال، در کوچه کلات کرایه کردیم و اسمش را گذاشتیم آژیرفیلم. با امکانات ناچیز همین موسسه ۶ فیلم ساختم.

خاچیکیان: حرفی که در طوفان در شهر ما می­‌خواستم بزنم این بود که ما در اجتماع خودمان فرد دیوانه را روانی و زنجیری می‌­دانیم که احتیاج به معالجه دارد و بایستی تحویل بیمارستان داده شود در صورتیکه در اجتماع دیوانه­‌های زیادی داریم در لباس­‌های مختلف. آزاد هم هستند و چه بسا بعضی از آن­ها خیلی هم محترم اند. اما کسی که گفته می­شود مغز ندارد و گرسنه است اگر کج تکان بخورد یقه او را می‌­چسبند که یا تو دزدی یا کوچه­‌ای هستی. این گوشه‌­ای از دنیای من بود که در طوفان در شهر ما پیاده کردم. طوفان در شهر ما از بعضی لحاظ شیرین­‌ترین خاطره‌­ی زندگی من است. وقتی اسم فیلم را پیش من می‌­آورند انگار لالایی برایم می­‌گویند، یک دنیای آبی رنگ می­بینم چون حس می‌­کنم در این کار خیلی صداقت به کارم داشتم و به خودم وفادار بودم. بعد از این کار بود که تهیه­‌کنندگان مرا به دنبال خود کشیدند و من هم از این شاخه به آن شاخه رفتم. اگر به روال کارم در طوفان در شهر ما وفادار می‌­ماندم شاید برایم بهتر بود.
ما برای ضبط کردن تصویر یک رعد و برق ساعت­‌ها منتظر می­‌ماندیم و ۱۵ بار از رعد و برق فیلم گرفتیم تا اینکه در نهایت موفق به ضبط یک رعد و برق ۷ فریمی شدیم و همان را در فیلم استفاده کردیم.*

نسخه مرمت شده‌­ی “طوفان در شهر ما” به همت سینماتک خانه‌­ی هنرمندان و با همکاری فیلم‌­خانه ملی ایران در تاریخ ۱ بهمن ماه ۱۳۹۷ ساعت ۱۹ در سالن ناصری خانه­‌ی هنرمندان به نمایش گذاشته خواهد شد و پرویز جاهد به نقد و بررسی این فیلم خواهد پرداخت.

منبع متن مصاحبه * کتاب پرونده یک جنایی ساز: ساموئل خاچیکیان، عباس بهارلو، نشر قطره