ناصر خان بعد از۴۰ سال و ۴۰ روز به خانه سینما آمد

پوری بنایی:امثال ملک مطیعی تاریخ سینمای ایران هستند بانی فیلم،گروه سینمای ایران: هنرمندان سینمای ایران در چهلمین روز از درگذشت زنده‌یاد ناصر ملک‌مطیعی در مراسمی که به همین مناسبت به همت انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی، برگزار شد،شرکت کردند. به گزارش خبرنگار بانی‌فیلم، مراسم یادبود ناصر ملک مطیعی به مناسبت چهلمین روز درگذشت این بازیگر و هنرمند قدیمی عصر سه‌شنبه در ساختمان خیابان بهار خانه سینما برگزار شد. در این مراسم سیروس الوند، جواد طوسی، حبیب اسماعیلی، سیامک شایقی، محمدمتوسلانی، عباس یاری، سیامک اطلسی، چنگیز جلیلوند،پوری بنایی، پوران درخشنده، فریدون جیرانی، بهمن مفید، حسن زاهدی، هوشنگ گلمکانی، همایون اسعدیان، مستانه مهاجر، فریبرز عرب نیا،مهدی میامی، علیرضا غفاری، محمد احمدی">محمد احمدی">محمد احمدی">محمد احمدی،خسرو دهقان،کامران قدکچیان، طهماسب صلح جو،کامران ملکی، اسدا…یکتا، رضا صفایی پور">رضا صفایی پور، عزت ا.. رمضانی فر، سعید پیردوست،علی اکبر ثقفی،مهرداد فرید،رضا درستکار،پرند زاهدی و …. حضور داشتند. امیرعلی ملک مطیعی پسر مرحوم ملک مطیعی در این مراسم از اقدام انجمن منتقدان سینمای ایران در برگزاری چنین مراسم هایی برای پیشکسوتان سینما تقدیر کرد. پوری بنایی در این مراسم گفت:« امروز هنرمندانی هستند که خیلی دور از سینمای ایران نشسته اند و نامی از آنان برده نمی شود.این چهره ها تاریخ سینمای ایران هستند و جایگاه بخصوصی دارند. من از تمام دست اندرکاران سینما و مسئولان می خواهم تا این هنرمندان زنده اند به داد آنان برسند و حالی از آنان بپرسند. ما وقتی بمیریم دیگر این برنامه ها فایده ای ندارد. به نظر من اگر ناصر خان ملک مطیعی بود و می دید که ملت ایران چطور از او تشکر و قدرشناسی کردند و چقدر اقشار مختلف در مراسم تشییع پیکرش حضور گرمی داشتند،حتما اشک شوق می ریخت.من از این مسئله متاثرم که تا هستیم،قدر همدیگر را نمی دانیم و بعد از مرگ مرده پرستی می کنیم». این بازیگر پیشکسوت افزود:«انقدر دلم می خواهد ناصر خان امروز اینجا بود و حرفهایی تا در موردش زده می شود را می شنید تا بداند چه شخصیت والایی در سینمای ما بود. جا دارد من از پرویز پرستویی تشکر کنم که سالهای سال است همیشه از بازیگران قدیمی یاد و سپاسگزاری می کنید و می گویید که بازیگران امروز پا جای پای هنرمندان قبل از انقلاب گذاشته اند و تاریخ سینمای ایران هستند». او در ادامه از پژمان بازغی و همسرش مستانه مهاجر و شهرام ناظری بابت رسیدگی و احوال پرسی از ملک مطیعی در زمان حیاتش تقدیر و ابراز امیدواری کرد از هنرمندان پیش از انقلاب تا زنده اند یاد شود. جواد طوسی: ملک مطیعی توانست طیف های مختلف جامعه را جذب خودش کند رییس انجمن منتقدان هدف از برگزاری این مراسم را ارزش‌گذاری به فعالیت طولانی مدت این بازیگر قدیمی سینمای ایران اعلام کرد و به بانی فیلم گفت: زنده‌یاد ناصر ملک‌مطیعی در طول فعالیت‌ خود در مقام بازیگر، یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان سینمای پیش از انقلاب بود که برگزاری چنین مراسمی می تواند نوعی ادای دین به فعالیت‌های هنری این هنرپیشه باشد. رییس انجمن منتقدان و نویسندگان خانه سینما افزود: اصولاً در هر حوزه سینما، بخصوص بازیگری، یک محبوبیت و اشتهار قابل توجه وجود دارد و آن بُرد ارتباطی فراگیرتری با جامعه و طیف های مختلف متن جامعه دارد. اینجاست که تاریخ ساز شدن خیلی اهمیت پیدا می کند، یعنی چه عواملی می توانند باعث محبوبیت یک بازیگر و به تاریخ ملحق شدنش شوند؟! اینجاست که باید فارغ از نگاه روشنفکرانه و متفکرانه افراد و جایگاه تاریخی و مردمی شان را منطبق با دوران خودشان مورد ارزیابی و بررسی دقیق قرار بدهیم. اما اگر این اتفاق بیفتد، فارغ از کارنامه پُر افت و خیز یک بازیگر، یک واقع بینی انکارناپذیر باید اینجا اصل، مبنا و دستور کار قرار گیرد. در این واقع نگری باید این علل و مبانی جامعه شناختی که منجر به محبوبیت و اشتهار و تاریخ ساز شدن یک بازیگر را مورد ارزیابی قرار دهیم. او افزود: اساساً ظرفیت پذیری مخاطب آن زمانه، میزان جولان دهی سینمای عامه پسند و ابزار و عوامل اجرایی اعم از مضمون، فیلمنامه، دستمایه و سنت ستاره سازی زمینه ساز این انتخاب و محبوبیت مردمی می شود. همه اینها در حوزه جامعه شناسی می تواند به درستی دارای تحلیل و ارزیابی سنجیده قرار گیرد و بر این اساس بازیگرانی مثل زنده یاد ناصر ملک مطیعی، مرحوم فردین و بهروز وثوقی این شرایط نگاری بقای خودشان را می تواند پیدا کند. ما باید با یک نگاه منصفانه و توأم با سعه صدر کارنامه این چهره ها را از جنبه های مختلف مورد ارزیابی و بررسی همه جانبه قرار دهیم. آن نقاط افول، نقاط اوج و در واقع مقاطع درخشانی که بازیگر پیدا می کند را بی طرفانه بسنجیم. در این بررسی باید دید چقدر قابلیت های فردی هنرمند اهمیت پیدا می کند. چقدر خود کارگردان و خلاقیت هایش و تهیه کننده بخش خصوصی بستر مناسبی برای ایجاد سکوی پرتاب یک بازیگر در شکل مثبتش رقم بزند. همه اینها می تواند از جنبه های مختلف یک ارزیابی دقیق و در حین حال منصفانه ای در پی داشته باشد تا خروجی، یک شناسنامه واقع نگرانه از کارنامه یک بازیگر در دوره های مختلف کاری اش باشد. او ادامه داد: این نکته در مورد زنده یاد ناصر ملک مطیعی هم صدق می کند. بازیگری که از اوایل دهه ۳۰ تا سال ۵۷ به طور پیوسته در مقاطع مختلف با تیپ های متفاوت و نقش های وام گرفته شده از حوزه های اجتماعی و یک جامعه سنتی در حال گذار توانست طیف های مختلف جامعه بخصوص طیف های طبقه متوسط و عامه جامعه را جذب خودش کند.این کارکرد نیاز به تحلیل همه جانبه دارد، نه اینکه من در مقام نظریه پرداز سینما و روشنفکر بخواهم به شکل خیلی یک سویه یا متفکرانه خط بطلان بکشم بر کارنامه پُر سایه روشن چنین بازیگری؛ آن هم با واژه های کلیشه شده ای مثل فیلمفارسی یا لُمپنیسم بخواهم در واقع خودم را در یک موقعیت نفی کننده یا تخطئه آمیز قرار دهم. این اساساً نمی تواند یک نگاه روشن بینانه باشد. به هر حال تأمین چنین نگاههایی قدر مسلم می تواند به ضرر نگاه های تئوریک تمام شود و بتواند دستاوردهای فرهنگی در سینمای سرزمین ما داشته باشد. طوسی گفت:همان طور که اشاره کردم، مرحوم ملک مطیعی به طور پیوسته حدود ۵۰ سال حضور جاری در سینمای ایران داشت؛ قدر مسلم باید خیلی واقع بینانه و منصفانه نگاه نقادانه خودمان را متوجه این کارنامه کنیم و روی جنبه های مثبت آن متمرکز شوم. اینجاست که می توانیم نقاط اوجی در همکاری هایی که با زنده یاد علی حاتمی داشته ببینیم.همچنین نقش مکمل شاخص کارنامه بازیگری زنده یاد ملک مطیعی در فیلم «قیصر» که اساساً انگار یک نوع پاسخگویی قبل تر از خودش بوده و به طور غیرمستقیم انگار کارگردان فیلم مسعود کیمیایی دارد مرگ چنین تیپ سازی را اینجا متذکر می شود. همه اینها به هر حال نقاط درخشان کارنامه بازیگری زنده یاد ناصر ملک مطیعی محسوب می شوند. دقیق شدن در این فیلم ها و مکث کردن روی قابلیت های فردی بر شناخت شخصیت و تیپ شناسی بازیگری ناصر ملک مطیعی و از یک جنبه دیگر آثاری که در محدوده تیپ سازی قرار می گیرد، تاثیرگذار است. همه اینها تیپ سازی های مشابه خودش را رقم زده که الگوی یک جامعه اخلاقی سنت مداری هست که برای حفظ ارزشهای در یک جامعه در حال گذار پیشنهاد می کند. همان طور که اشاره کردم باید مورد یک تحلیل جامعه شناسانه قرار گیرد و آن عوامل، انقطاع بیرحمانه ای را در کارنامه بعد از انقلاب مرحوم ملک مطیعی پایه ریزی کند که علامت سوال پررنگی را در ذهن مخاطب و تحلیل گر سینمایی ثبت و ضبط می کند که چرا این گُسست وجود داشته ؟! محمد متوسلانی: کاش قدردانی از هنرمندان در زمان حیاتشان باشد محمد متوسلانی درباره جایگاه زنده یاد ناصر ملک مطیعی و لزوم پاسداشت هنرمندان پیشکسوت، به بانی فیلم گفت:برگزرای این دست مراسم ها کار درستی است و باید به نحوی قدردانی شود. این قدردانی ها طبیعی است و در واقع به نوعی معرفی و اشاعه کارها و فعالیت های هنرمندان در جامعه خواهد شد. قضاوت در مورد کار و بررسی جایگاه هنرمندانی که ما را ترک می کنند، اگر در یک زمان مناسب صورت بگیرد،قابل تقدیر است. ما معمولاً قضاوت هایمان شتابزده است و متاثر از با احساسات و جریانات روز انجام می شود.مگر اینکه در زمانی فارغ از همه این احساسات گرایی ها و جریانات و اشتباهات سیاسی صورت گیرد. کارهای هنرمند در روالی بی طرفانه و منصفانه بررسی شود و در آن موقع طبیعی است خیلی راحت تر و بهتر به نتیجه خواهیم رسید. او ادامه داد:با نفس این کار بسیار خوب موافقم، ولی تنها مسئله ای که با آن دارم،این است که قضاوت ها درمورد هنرمند نباید به مثابه حکم قطعی باشد. ولی ای کاش قدردانی از هنرمندان در زمان حیاتشان باشدت اخودشان هم لذت ببرند و روحیه بگیرند. سعید راد: جایگاه واقعی پیشکسوتان بعد از مرگشان مشخص می شود سعید راد معتقد است: هروقت یک پیشکسوت از دنیا می رود تازه متوجه می شویم که این هنرمند چه جایگاهی داشته است. سعید راد درباره جایگاه زنده یاد ناصر ملک مطیعی و لزوم پاسداشت هنرمندان پیشکسوت، به بانی فیلم گفت: فقط می خواهم بگویم هر کسی این کار را انجام می دهد،اگر چه شایسته سپاسگزاری است،ولی همیشه دیر یادمان می افتد سراغ پیشکسوتان برویم. ما هروقت تا یک پیشکسوت از دنیا می رود تازه متوجه می شویم که این هنرمند چه جایگاهی داشته است.

نوشته ناصر خان بعد از۴۰ سال و ۴۰ روز به خانه سینما آمد اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.