نگاهی به فیلم‌های جشنواره فجر امسال با موضوع مشکلات زنان

در کنار تلخ بودن موضوع فیلم‌های جشنواره فجر، داستان بسیاری از آنها به مشکلات زنان می‌پرداخت؛ تا جایی که برخی از خبرنگاران در نشست‌های رسانه‌ای از موضوع این فیلم‌ها به عنوان ضد مرد یاد کرده و نسبت به این روند پرسش داشتند. در ادامه مروری داریم بر فیلم‌های که در فیلم فجر سپری شده، زنان در آنها محور بودند که تعداد چشم‌گیری بود و می‌توان بدون اغراق گفت که بیش از 80 درصد سوژه‌های فیلم‌های جشنواره‌ی سپری شده،تحت تاثیر مشکلات زنان بود.لیلا حاتمی در فیلم «رگ خواب» نقش زنی را بازی می‌کند که بعد از جدایی از همسرش نیازمند حمایت مالی و عاطفی است. او با مردی آشنا می‌شود و فکر می‌کند مرد رویاهایش را یافته است اما همه چیز آن طور که به نظر می‌آمد، پیش نمی‌رود. «رگ خواب» فیلمی به کارگردانی حمید نعمت الله است که توانست نظر اغلب مخاطبان را جلب کند. فیلم «آباجان» به کارگردانی هاتف علیمردانی درباره زن جا افتاده‌ای است که در سال‌های جنگ در شهر زنجان زندگی می‌کند. پسرش «خلیل» در جبهه مفقودالاثر شده اما او امیدوار است که وی باز گردد. فاطمه معتمد آریا نقش اصلی این فیلم است. نیکی کریمی بازیگر نقش اصلی و تهیه کننده فیلم «آذر» است که در آن زن خانواده، سعی دارد، زندگی را حفظ کند. او بعد از آنکه همسرش بنا به دلایلی به زندان می‌رود رستورانی که تازه افتتاح کرده بودند را اداره می‌کند و با موتور پیتزا جابجا می‌کند تا بتواند همسرش را از زندان آزاد کند. محمد حمزه‌ای در مقام کارگردان، اولین تجربه بلند سینمایی‌اش را با این فیلم تجربه می‌کند. هدیه تهرانی در فیلم «اسرافیل» نقش «ماهی» را که سوگوار مرگ پسر جوانش است بازی می‌کند. او با بازگشت مردی که در جوانی رابطه‌ی عاشقانه‌ی کوتاهی با هم داشته‌اند کم کم به زندگی باز می‌گردد.مریلا زارعی نیز در این فیلم که به کارگردانی آیدا پناهنده ساخته شده است، نقش زنی بیوه را بازی می‌کند که با مشکلات عصبی مواجه است.فیلم «انزوا» که مرتضی علی عباس میرزایی کارگردان آن است نیز با داستان یک زن شروع می‌شود، زهره حس می کند در راه منزل کسی او را تعقیب می‌کند، فرار می‌کند و در سانحه تصادف فوت می‌کند. همسر او بعد از شش سال برای اولین بار با ضمانت رئیس زندان به مدت 72 ساعت به مرخصی می‌رود تا زهره را دفن و در مراسمش شرکت کند. در این فیلم بازیگر زن فیلم،فقط در دقایق اولیه حضور دارد اما ماجرا و داستان از این زن شروع می‌شود. «ایتالیا ایتالیا» نیز با روایت یک زن شروع می‌شود که درصدد ساخت فیلمش است، گرچه او با عشق ازدواج می‌کند اما بعد از مدتی وقتی نمی‌تواند رویای‌اش را محقق کند با مشکلاتی روبرو می شود. سارا بهرامی نقش اصلی زن داستان را بازی می‌کند. این فیلم اولین تجربه بلند سینمایی کاوه صباغ زاده است. سحر جعفری جوزانی در فیلم «پشت دیوار سکوت» نقش دختر جوانی به نام ستاره را بازی و تلاش می‌کند به زنانی که از طریق خون‌های آلوده که از فرانسه وارد ایران شده و مبتلا به ایدز شده‌اند کمک و تغییری در زندگی خود و دیگران ایجاد می‌کند. مسعود جعفری جوزانی کارگردان این فیلم است. در فیلم «تابستان داغ» نیز دو مادر نقش پررنگی دارند. پریناز ایزدیار و مینا ساداتی زنانی از طبقات اجتماعی متفاوت هستند. ایزدیار که نقش نسرین را در این فیلم بازی می‌کند وقتی نمی‌تواند دختر شش ساله‌اش را هنگام طلاق از شوهرش بگیرد، زندگی‌اش را جمع و بی‌اطلاع شوهر به گوشه‌ای از شهر پناه می‌برد. ابراهیم ایرج زاد کارگردان این فیلم است. پریناز ایزدیار برای بازی در این فیلم نامزد بهترین بازیگر نقش اول زن شده است.الناز شاکردوست، ماهایا پطروسیان و پردیس احمدیه در تازه‌ترین اثر فریدون جیرانی «خفه‌گی» ایفای نقش کرده‌اند. در این فیلم الناز شاکردوست نقش پرستار یک بیمارستان روانی را بازی می‌کند که با بیمار پولداری مواجه می‌شود که خانواده‌اش می‌خواهند برای تصاحب ارثیه او را بکشند. پرستار بین بیمار که خودش را به دیوانگی زده است و خانواده او سرگردان می‌شود و سرانجام تصمیم عجیبی می‌گیرد. مریلا زارعی و بهنوش طباطبایی در تازه‌ترین اثر پوران درخشنده نقش دو نسل متفاوت زنان را بازی می‌کنند. گرچه داستان فیلم «زیر سقف دودی» به طلاق عاطفی می‌پردازد اما زنان قربانی اصلی در این فیلم هستند. مازیار میری در تازه ترین اثر خود زنانی را به تصویر کشیده که برای کمک به دیگران و حفظ آبروی زندگی خودشان دچار مشکل می‌شوند. غزل شاکری و پگاه آهنگرانی در فیلم «سارا و آیدا» نقش دو دوست صمیمی را بازی می‌کنند که سعی می‌کنند یکدیگر را تنها نگذارند. در فیلم «سوفی و دیوانه» نیز دخترانی نقش دارند که به دلیل بی سرپرستی یا بد سرپرستی راهی زندان شده‌اند. یکی از آنها در مرخصی یک روزه‌اش مردی را که درصدد خودکشی است از انجام کارش پشیمان می‌کند. مهدی کرم پور کارگردان این فیلم است. «شماره 17 سهیلا» نیز درباره دختری است که در آستانه چهل سالگی قرار گرفته و تصمیم می‌گیرد هر طور شده ازدواج کند. زهرا داودنژاد بعد از سال‌ها دوری از سینما نقش زن اصلی این فیلم را بازی کرده است. محمود غفاری کارگردان این فیلم است. ترلان پروانه در آخرین ساخته علیرضا داوودنژاد به خوبی نقش دختری را بازی می‌کند که در پی یافتن یک ماشین «فِراری» قرمز از خانه به تهران فرار می‌کند تا شاید به آرزوهایش برسد. اسم این بازیگر در بین نامزدهای بهترین بازیگر نقش اول زن خالی بود. در فیلم «کارگر ساده نیازمندیم» نیز دختر 16 ساله‌ای را حضور دارد که در ازای طلب پدرش او را خواستگاری می‌کنند و او از این موضوع عصبانی می‌شود. منوچهر هادی کارگردان و تهیه کننده این فیلم است. فیلم «مادری» درباره قصه زندگی دو خواهر است که در شهر یزد زندگی می‌کنند. یکی عشقش را رها کرده و دیگری عشقش او را رها کرده است. رقیه توکل کارگردان این فیلم است. «نگار» آخرین ساخنه رامبد جوان نیز درباره دختری است که پدرش را ناگهان از دست می‌دهد و همه‌ی شواهد حاکی از خودکشی اوست. نگار باور نمی‌کند و برای کشف مرگ پدرش وارد جریانی می‌شود که او را گرفتار می‌کند. «ویلایی‌ها» دنیای زنانه‌ای از جنگ را نشان می‌دهد، زنانی که انتظار مردان‌شان را می‌کشند تا از جنگ برگردند. این فیلم اولین تجربه بلند سینمایی منیر قیدی است. داستان فیلم «آزاد به قید شرط» به کارگردانی حسین شهابی نیز درباره مردی است که 10 سال زندان بوده و به طور مشروط آزاد می‌شود اما در پشت آن همسر و دخترش را نشان می‌دهد که به دلیل زندانی شدن مرد خانواده سختی‌های بسیاری را تحمل کرده‌اند و مجبور شدند کارهایی را انجام دهند که به آن اعتقاد قلبی نداشته‌اند. «بن‌بست وثوق» روایتگر داستان زندگی انسانی است که سرنوشت، او را به بن بست زندگی نزدیک می‌کند. روایت مهر خواهری و برادری زیر سقف مشکلات زندگی. هانیه توسلی نقش اصلی زن این فیلم را بازی می‌کند. حمید کاویانی کارگردان این فیلم است. «ترومای سرخ» نیز قصه عاشقانه در بستر سفری شهری در تهران است. طی این سفر شاهد تلاش شخصیت اصلی فیلم برای برقراری تعادل بین چهار بُعد شخصیتی زن (معشوقه، مادر، آمازون و مادونا) هستیم. اسماعیل میهن دوست کارگردان این فیلم است. «شنل» به کارگردانی حسین کندری نیز درباره دختری به نام صحرا است که ناگهان خود را در میان ماجرایی می‌بیند که حاصل اشتباهاتش در گذشته است. او باید دست به انتخاب‌هایی سخت بزند. مهتاب کرامتی در فیلم «ماجان» نقش مادری را بازی می‌کند که برای نگهداری از فرزند معلولش با همسرش دچار مشکل می‌شود. رحمان سیفی آزاد در این فیلم اولین تجربه کارگردانی بلند سینمایی خود را پشت سرگذاشته‌اند. «یادم تو را فراموش» نیز یک برداشت آزاد از داستان  شهلا جاهد و ناصر محمدخانی است که میترا حجار و ماه چهره خلیلی در آن بازی کرده‌اند. علی عطشانی کارگردان این فیلم است. اما موضوع پررنگ زنان در آثار جشنواره‌ی فیلم فجر پیش رو، باعث شد که در نشست‌های نقد و بررسی فیلم‌ها هم در این زمینه صحبت شود. معصومه بیات فیلمنامه‌نویس فیلم «رگ خواب» درباره ضدمرد بودن فیلم و اینکه در بیشتر فیلم‌های امسال جشنواره به این موضوع پرداخته شده است،گفت: خدا نکند که این فیلم ضدمرد باشد. دلیل نمی‌شود یک مردی کاری را انجام می‌دهد، همه مردها نیز همین طور باشند. فکر می‌کنید موضوع چیست که فیلم‌هایی با این تِم ساخته می‌شوند؟ لیلا حاتمی بازیگر فیلم «رگ خواب» نیز درباره ضد مرد بودن این فیلم مطرح کرد: فکر می‌کنم مجال ساختن فیلم‌های برعکس چنین موضوعی را نداریم و این دلیل نداشتن اتفاقی برعکس از موضوعی که در فیلم رخ داده نیست. شاید دلیل انتخاب مردها و نشان دادن خیانت آنها نیز همین باشد. محمد حمزه‌ای کارگردان فیلم «آذر» نیز در پاسخ به این پرسش اظهار کرد: رویکرد فمنیستی به تعریف رایج در فیلم نمی‌بینم هر چند که کارکتر در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرد و مجبور می‌شود پا به پای مردان کار کند و به نظر برسد نشانه‌های مردانه دارد. ما چنین نگاهی نداشتیم که مردها را سیاه نشان دهیم. محمود غفاری کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس فیلم «شماره ۱۷ سهیلا» نیز در بخشی از صحبت‌هایش در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره آسیب‌شناسی مسائل زنان در فیلم پرسید، گفت: من مخالف این هستم که یک فیلم‌ساز آسیب‌شناسی کند، به عبارتی من مصلح اجتماع نیستم بنابراین بهترین کاری که می‌توانم انجام بدهم، این است که مسئله را طرح کنم و آن‌ را در بخش سینمایی نشان بدهم.
منبع: ایسنا