طراحی صحنه و نقش آن در تلویزیون

*رضا حسن خانی طراح صحنه خالق اصلی فضای بصری فیلم یا نمایش و مسئول و ناظر ساخت و اجرای دکور و همچنین تهیه لباس بر اساس طرح های از پیش تهیه شده است. با توجه به گسترش روز افزون تولید فیلم های تلویزیونی(تله فیلم) به موازات فیلم های سینمایی و نقش مهم طراحی صحنه و دکور در موفقیت و یا عدم موفقیت بیان هنری گویا در هر دو رسانه گفته آمده، شایسته است که دانسته شود آیا کیفیت و شاخصه های فن طراحی صحنه در فیلم تلویزیونی، هم وزن و هم شکل با مولفه های طراحی صحنه در فیلم سینمایی است و یا اینکه از مناظر گوناگون، دچار تفاوت و تمایز است. در کشور ما معمولا در بسیاری از فیلم ها و نمایش ها، طراح صحنه مسئولیت طراحی و تهیه لباس بازیگران را نیز برعهده دارد و از او با عنوان طراح صحنه و لباس یاد می شود. در طراحی لباس ها نیز او با کمک متن و مشورت با کارگردان، گریمور و برخی دیگر از عوامل فیلم، مناسب ترین مدل ها، طرح ها و حتی پارچه ها را برای لباس های بازیگران انتخاب کرده و آنها را تهیه می کند. از آنجا که نگاتیو سینمایی و پردازشگر الکترونیکی تلویزیونی در ضبط رنگ مایه صحنه و دکور ، متفاوت عمل می نمایند و با در نظر داشتن کوچکی ابعاد گیرنده تلویزیونی نسبت به پرده سینمایی، نمی توان اطمینان داشت هر صحنه ای که در سینما به درستی دیده و درک می شود، در تلویزیون نیز به همان کیفیت، قابل فهم باشد. یافته های آسیب شناسانه پژوهش ها نشان می دهد که به علت استفاده بیشترِ تلویزیون از قاب های متوسط و مهم تر از آن، بودجه محدود فیلم تلویزیونی نسبت به فیلم سینمایی، نیاز کمتری به ساخت صحنه کامل و دکورهای پرخرج و حجیم در تلویزیون وجود دارد که این خود، جزو ویژگی های ذاتی طراحی صحنه تلویزیونی در مقایسه با صحنه های پرشکوه سینمایی است. نتیجه آن که فرم و تکنیک های میزانسن و ترکیب بندی تلویزیونی، از میزانسن و ترکیب بندی سینمایی متفاوت است و چون طراحی صحنه، ارتباط مستقیم با این دو پارامتر دارد، می توان دریافت که طراحی صحنه فیلم تلویزیونی، تکنیک ها و قواعدی متفاوت از طراحی صحنه فیلم سینمایی خواهد داشت. * استاد دانشگاه

نوشته طراحی صحنه و نقش آن در تلویزیون اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.