مسافرانی از فرنگ /گزارشیاز حضور بازیگران خارجی در سینمای ایران

ساناز قنبری در جام جم نوشت :
در حالی که هنوز هیاهوی حضور نورگل یشیلچای بازیگر شناخته شده ترکیه ای در فیلم «جن زیبا» نخوابیده، خبر دیگری منتشر شده مبنی بر مذاکره قربان محمدپور کارگردان فیلم سینمایی «سلام بمبئی» با یانگوم برای بازی در یک فیلم.
ظاهرا جریان از این قرار است که لی یونگ آئه که در ایران به یانگوم معروف است برای بازی در فیلم «عاشقی در هانوی» محصول مشترک ایران، کره و ویتنام دعوت شده و به همین خاطر هم در سئول ضیافت شامی ترتیب داده تا درباره این اتفاق صحبت کنند. یانگوم در این ضیافت پذیرای قربان محمدپور و گروه ایرانی این فیلم می شود تا ضمن گفت وگو با کارگردان فیلم شرایط همکاری در این فیلم را بررسی کند و در نهایت از آنجا که یانگوم اکنون مشغول بازی در یک فیلم چینی است گفته امیدوار است شرایط کاری اش طوری پیش برود که بتواند در این پروژه ایرانی همکاری کند!

اولین خارجی ها در فیلم های ایرانی
اگر به عقب برگردیم، می بینیم که سابقه حضور بازیگران و عوامل خارجی در سینمای ایران به پیش از انقلاب برمی گردد. در همان سال ها بود که دو بازیگر شناخته شده جهان برای اولین بار در سینمای ایران جلوی دوربین رفتند. آنتونی کوئین و کریستوفر لی بازیگران شناخته شده جهان بودند که آن زمان برای بازی در فیلم «کاروان ها» به ایران آمدند و با محمدعلی کشاورز همبازی شدند. پس از انقلاب البته تا سال ها این روند متوقف بود هیچ کس چنین پیشنهادهایی را طرح نکرد، اما در دهه ٨٠ فضا برای از سرگیری این ماجرا بازتر شد.
حضور بازیگرانی چون پیر داغر بازیگر مطرح لبنانی و ناتالی متی بازیگر فرانسوی در سریال «مدار صفر درجه»، دارین حمزه بازیگر مطرح سینمای لبنان در فیلم های «کتاب قانون»، «سی وسه روز» و «فرشتگان قصاب»، آلیسا کاچر بازیگر سرشناس کشور روسیه در فیلم «استرداد»، ژولیت بینوش بازیگر مطرح فرانسه در فیلم «کپی برابر اصل»، بره نیس بژو بازیگر معروف فرانسوی در فیلم «گذشته»، پاملا الکیک و پیر داغر در سریال «ساخت ایران» از مهم ترین این حضورهاست. برای چرایی حضور بازیگران خارجی در سینمای ایرانی دلایل متعددی می توان بیان کرد. از جمله این که قصه فیلم چنین ضرورتی (به لحاظ پوشش و چهره بازیگر مانند فیلم «کتاب قانون») را ایجاب کند یا این که بعضی فیلمسازان در تولید فیلم به بازاریابی بین المللی فیلم های شان فکر کنند. در این صورت اگر قصه چنین ضرورتی را ایجاب کند و اگر امکانات مالی تهیه کننده اجازه دهد، تهیه کننده به سمت بازیگرانی می رود که به موفقیت بین المللی آن هم کمک کند، مانند کاری که زنده یاد عباس کیارستمی یا اصغر فرهادی پیش از این انجام داده اند.

اما و اگرهای ماجرا
مسلما در چنین مواردی فیلم های ما به بازیگر خارجی نیاز دارند، اما نه هر بازیگری. کسانی باید برای ایفای نقش به کشور ما بیایند که در کشور خودشان صاحب اسم و رسم باشند و بر اعتبار جهانی سینمای ایران بیفزایند. درست است که امروز دیگر تعاملات بین المللی و تولید فیلم با بازیگرانی از کشورهای دیگر به اتفاق رایجی در سینمای جهان تبدیل شده، اما باید دید حضور بازیگران شناخته شده در اکران داخلی و میزان استقبال مردم نیز موفق است یا خیر؟ باید دید شرایطی که بسیاری از بازیگران کارآمد خودمان بیکارند آیا بازیگران خارجی می توانند کمکی به اقتصاد سینمای ما کنند یا خیر؟
با این توضیح مروری داریم بر آثار سه بازیگر مطرح خارجی که در سال های اخیر در فیلم های ایرانی حضور داشتند.

دیا میرزا (هند)
دیا میرزا بازیگر مطرح بالیوود در فیلم «سلام بمبئی» به کارگردانی قربان محمدپور در نقش مقابل محمدرضا گلزار بازی کرد.
نکته: اکثر سکانس های این فیلم در هند می گذرد و روایت عشق یک پسر ایرانی و دختر هندی است؛ بنابراین ضروری بود که برای نقش دختر از یک بازیگر هندی استفاده شود. دیا میرزا در فیلم های «نمی توانم تو را فراموش کنم» با سلمان خان، «پارینیتا» با آمیتاب باچان، «باجگیری» با پریانکا چوپرا و اجی دیوگن، «بهت نگفتم» با آیشواریا رای و آمیتاب باچان همبازی بوده و همچنین عضو شورای تهیه کنندگان سینمای بالیوود است.

بره نیس بژو (فرانسه)
بره نیس بژو یکی از بهترین بازیگران دنیاست که در فیلم «گذشته» در نقش مقابل علی مصفا بازی کرده است. نکته: در این فیلم بژو در نقش زنی فرانسوی بازی می کند که دچار سردرگمی عاطفی بین همسر سابقش احمد (با بازی علی مصفا)، همسر جدیدش سمیر (با بازی طاهر رحیم) و دخترش گرفتار شده و از قرار معلوم در ابتدا قرار بوده ماریون کوتیار این نقش را بازی کند، اما در نهایت به دلیل مسائلی این نقش به بژو سپرده شد. اتفاقی که البته خیر هم بود و در نهایت بژو موفق شد جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را برای بازی در «گذشته» به دست آورد.

پیر داغر (لبنان)
پیر داغر البته در لبنان هنرپیشه ای معروف و شناخته شده است که هرازگاهی در آثار سوری نیز به ایفای نقش می پردازد. نکته: داغر در فیلم «سی و سه روز» به کارگردانی جمال شورجه و سریال «مدار صفر درجه» ساخته حسن فتحی بازی کرد و بشدت توانست محبوب مخاطبان ایرانی شود. هر چند ظاهر و خلق و خوی پیر داغر در «مدار صفر درجه» و «سی و سه روز» منطبق با کاراکترشان بود، اما بودند بازیگرانی در کشور خودمان که می توانستند از عهده این نقش ها به شایستگی برآیند. بنابراین شاید بتوان گفت بود و نبود داغر در سینمای ایران چندان ضروری نبود.