به بهانه به میان امدن نام فیلم ، یک قناری یک کلاغ

در شلوغی روزهای جشنواره و تراکم فیلم­­هایی که هریک متن و حاشیه و نشست و سر و صدایی دارند، نام آوردن از فیلم­های راه نیافته نه مقبول است و نه بر فرض انجام، شنیدنی­ست. اما حالا که درباره یکی از این فیلم­ها سخنی به میان آمده و دست بر قضا بازی را مسعود فراستی آغاز کرده و از آن­جا که اصولاً هم نظر بودن با فراستی اتفاقی نادر در زندگی هر سینمایی­نویس است، وظیفه خود می­دانم به عنوان یکی از کسانی که یک قناری، یک کلاغ (اصغر عبداللهی) را پیش از جشنواره دیده این بحث را پی بگیرم. چون تا ان­جا که می­دانم فیلم را چهره­هایی مثل شمیم بهار و آیدین آغداشلو هم دیده­ و دوست داشته­اند ولی خب بعید است دست به قلم ببرند و درباره فیلم چیزی بنویسند. راه نیافتن یک قناری، یک کلاغ به جشنواره اتفاقی غریب بود. فیلم برای کسانی به پایان دوران مرزبندی بین ادبیات و تئاتر و سینما پی برده­اند، یک شاهد مثال است. برای دوست­داران جریانی در ادبیات ما که هوشنگ گلشیری چهره شاخصش است، بازیابی ترجمه آن رویکرد به زبان سینماست. برای لو ندادن فیلم پیشنهاد می­شود به همان خلاصه داستانش نگاه کنید: «مردی در یک لحظه غفلت و غیظ که در زندگی خانوادگی محتمل است، با طپانچه­ای ساچمه­ای که به دیوار و برای تزئین آویخته، چشم همسرش را معیوب می­کند…» فیلم داستان همزیستی زن و مردی زیر یک سقف و در فضایی تهدیدآمیز است. مرد هر لحظه منتظر انتقام زن است و زن رازی است که تا اواخر فیلم برملا نمی­شود. این خط داستانی برای اصغر عبدللهی مسلط به سینما، آشنا به ادبیات، علاقه­مند به آثار ادبی­ای که روایتی ذهنی دارند (و نسب­شان به بوف کور و بعد شازده احتجاب می­رسد) فرصتی مناسب مهیا کرده تا درونیات و نگرانی­ها و تشویش­ها و بی­اعتمادی­هایی را در فضای ذهنی مرد و گاه جاری در زندگی روزمره او با زن روایت و تصویر کند. راستش نگارنده هم مطمئن بود که این فیلم با هر معیاری به جشنواره خواهد آمد. از سینمایی­ترین معیارها تا ملاک­هایی بی­ربط (ولی به استناد سابقه فجر، تعیین­کننده) مثل جایگاه سازنده و پیشینه و حرمت او. ولی به طرزی غریب  اصغر عبدالهی که آخرین حضورش در جشنواره فجر در مقام نویسنده فیلم­نامه خداحافظی طولانی (فرزاد مؤتمن) با دریافت دیپلم افتخار فیلم­نامه همراه بود، از رسیدن به جشنی بازماند که تا کنون شگفتی خاصی به همراه نداشته و همه چیزش مطابق با پیش­بینی کسانی­ست که وقتی پس از اعلام آثار راه یافته، از نبودن تعدادی فیلم انتقاد کردند، پاسخ­ شنیدند که صبر کنید و فیلم­ها را ببینید و بعد قضاوت کنید. خب جشنواره به نیمه رسیده و می­توانیم کمی قضاوت کنیم. می­توانیم بگوییم در شرایطی که بیش­تر فیلم­ها حتی در منتقدان هم شوقی برای نوشتن برنمی­انگیزند، فیلمی پشت در مانده که می­توانست علاوه بر سینمایی­نویسان، اهل ادبیات را هم ترغیب به نوشتن کند. اتفاقی که زیاد نمی­افتد. اگر هدف متولیان فجر این بوده که قبل از رسیدن جشنواره به روز پنجم، سازندگان چند فیلم صدای هوی تماشاگران را بشنوند (و چند فیلم­ساز هم این صدا را نشوند!) و سالن­های نمایش بیش­تر فیلم­ها خیلی زود خالی و تریای برج میلاد در ساعت نمایش این آثار شلوغ شود، می­توان گفت هدف محقق شده است. در غیر این صورت آن­چه پیش چشم ماست، دقیقاً منطبق با تصوری است که پس از دیدن فهرست انتخاب شده در ذهن­مان شکل گرفت؛ خالی از شگفتی و پر از متوسط و زیر متوسط. آن انتقاد با آگاهی از بضاعت سینمای ایران به هیأت انتخاب وارد شد. هیأتی که چند تن از اعضایش علناً زیر بار پذیرش نتیجه تصمیمات خود نمی­روند و شائبه اعمال نظر از خارج از هیأت را قوت می­بخشند. کسی انتظار نداشت اعضای هیأت انتخاب مثل فرامرز قریبیان (عضو هیأت داوران جشنواره سی و دوم) مصاحبه کنند و واقعیت را بگویند که انتخاب ما این­ها نبود. همه فرامرز قریبیان نمی­شوند. اما توقع این بود که حتی با نگاه حسابگرانه با دعوت از نام­هایی مثل اصغر عبدالهی، امید بنکدار و کیوان علی­محمدی و مهدی رحمانی و… روی این وادادگی سرپوش بگذارند و دست کم این­قدر «رو» بازی نکنند!

منبع : سینما سینما – پوریا ذولفقاری

نوشته به بهانه به میان امدن نام فیلم ، یک قناری یک کلاغ اولین بار در فیلم نیوز دیلی پدیدار شد.

]]>