برای بهمنی‌های سینمای ایران/ از رضا میرکریمی تا بهمن فرمان آرا

بهمن ماه، سالروز تولد هنرمندانی چون بهمن فرمان‌آرا، یدالله نجفی، نظام‌الدین کیایی، ایرج رامین‌فر، پرویز فنی‌زاده، عباس گنجوی، رضا میرکریمی، حبیب رضایی، علی نصیریان، مصطفی خرقه‌پوش، مجید میرفخرایی و محمدحسین قاسمی بود.

به گزارش سینماسینما، هنرمندانی در عرصه‌های مختلف هنری، از کارگردانی و تهیه کنندگی گرفته تا بازیگری و طراحی لباس و صدابرداری در ماه بهمن متولد شده‌اند و به بهانه‌ی این تولد مروری خواهیم داشت،مختصر بر کارنامه هنری آنها.

بهمن فرمان‌آرا

بهمن فرمان‌آرا از فیلمسازان سینمای ایران، سوم بهمن‌ماه ۱۳۲۹ در شهر اصفهان متولد شد. او فارغ التحصیل مدرسه هنرهای دراماتیک لندن و کارگردانی سینما از دانشکده کالیفرنیای جنوبی است و فعالیت هنری خود را از دهه ۵۰ آغاز کرد.

فرمان‌آرا تاکنون تهیه‌کنندگی ۱۰ فیلم سینمایی، کارگردانی ۹ اثر سینمایی و نویسنده ۷ فیلم سینمایی بوده و در برخی از فیلم‌هاش هم مقابل دوربین رفته است.

وی در کارنامه کاری خود، موفق به دریافت چندین جایزه داخلی و بین‌المللی برای فیلم‌هایی چون «خانه‌ای روی آب» و «بوی کافور عطر یاس» شده است.

از دیگر ساخته‎های او می‌توان به «دل دیوانه»، «دلم می‌خواد»، «خاک‌آشنا»، «یک بوس کوچولو»، «سایه‌های بلند باد»، «شازده احتجاب»(۱۳۵۳) و «خانه قمر خانم»(۱۳۵۱) اشاره کرد.

فرمان آرا که به تازگی مراحل فنی نهمین ساخته‌ سینمایی‌اش «حکایت دریا» را به پایان برده، قصد دارد «داستان جاوید» را بسازد. رمان «داستان جاوید» یکی از معروف‌ترین آثار اسماعیل فصیح در حوزه ادبیات داستانی است و فرمان آرا قصد دارد اوایل سال ۹۷ فیلمبرداری‌ این اثر را برای شبکه نمایش خانگی آغاز کند.

یدالله نجفی

از دیگر هنرمندان متولد این ماه، یدالله نجفی است. او در ۲۶ بهمن ۱۳۳۴ به دنیا آمد و در تاریخ سوم بهمن ماه سال ۱۳۹۴ به دلیل سکته قلبی درگذشت. او که در دوران فعالیت هنری‌اش صدابرداری بیش از ۴۰ فیلم سینمایی را بر عهده داشته در شهر بابلسر به دنیا آمد و فارغ التحصیل رشته صدابرداری از مدرسه عالی تلویزیون و سینما بود.

او برای صدابرداری فیلم‌هایی چون «قاعده تصادف»، «خون بازی»، «زمستان است»، «بید مجنون»، «امتحان» و «باران» موفق به دریافت جوایزی در جشنواره‌های داخلی چون جشنواره فجر و جشن خانه سینما شد.

نجفی در دوران فعالیت هنری خود با فیلمسازانی چون رخشان بنی اعتماد، اصغر فرهادی، ابوالحسن داودی، رسول ملاقلی‌پور و… همکاری کرده است و از جمله فیلم‌هایی که او صدابرداری‌اش را انجام داده می‌توان به فروشنده (۱۳۹۴)،جامه‌دران (۱۳۹۳)،قصه‌ها (۱۳۹۰)،کتاب قانون (۱۳۸۷)، بچه‌های ابدی (۱۳۸۵)،بید مجنون (۱۳۸۳)،جیب‌برها به بهشت نمی‌روند (۱۳۷۰) و … اشاره کرد.

نظام الدین کیایی

نظام کیایی صدابردار پیشکسوت سینما در سوم بهمن‌ماه سال ۱۳۲۲ در تهران متولد شد. او به مدت ۱۵ سال ریاست انجمن صدابرداران خانه سینما را به عهده داشته و تاکنون صدابرداری حدود چهل ‌فیلم سینمایی را انجام داده است. او همچنین در فیلم‌های «لانتوری»، «هنگامه»، «پله آخر»، «میخک سفید» و «جاده زرین سمرقند» به ‌عنوان بازیگر ایفای نقش کرده و اجرای صحنه و دکور فیلم «طهران، تهران» نیز به عهده او بوده است.

از جمله فیلم‌هایی که او صدابرداری آنها را بر عهده داشته می‌توان به «عصبانی نیستم»، «جینگو»، «رخ دیوانه»، «روز روشن»، «نارنجی‌پوش»، «خاک و آتش»، «سوت پایان»، «بدرود بغداد»، «چهل سالگی»، «دل‌شکسته»، «زادبوم»، «مصائب چارلی»، «دایناسور»، «تله روباه»، «آفساید»، «رویای خیس»، «شمعی در باد»، «نون و گلدون»، «قصه‌های کیش»، «دونده» و… اشاره کرد.

او برای صدابرداری فیلم سینمایی «نون و گلدون» نیز موفق به دریافت سیمرغ بهترین صدابرداری از جشنواره فیلم فجر شده است.

ایرج رامین‌فر

از دیگر هنرمندان بهمنی میتوان به ایرج رامین فر طراح صحنه و دکور اشاره کرد که در بهمن ۱۳۲۸ در شهر تهران متولد شد و فعالیت هنری خود را در دهه ۴۰ و به عنوان مشاور صحنه و لباس در فیلم «سفر» ساخته بهرام بیضایی آغاز کرد. او مدرک فوق لیسانس «طراحی صحنه و لباس» خود را از دانشگاه ونسن فرانسه گرفته است.

رامین‌فر برای طراحی صحنه و لباس فیلم‌هایی چون استرداد، جرم، وقتی همه خوابیم، پرچم‌های قلعه کاوه، خواب لیلا، پرونده هاوانا، شاهزاده ایرانی، دیوانه ای از قفس پرید، قطعه ناتمام، سگ کشی موفق به دریافت سیمرغ و تندیس از جشنواره‌های فجر و خانه سینما شده است.

او تاکنون طراحی صحنه، دکور و لباس بیش از ۳۰ اثر را بر عهده داشته است و با هنرمندانی چون مسعود کیمیایی، جعفر پناهی، علیرضا رئیسیان، فرهاد توحیدی، سیروس الوند، تهمینه میلانی و… همکاری کرده است. از جمله فیلم‌هایی که رامین فر طراحی صحنه آنها را بر عهده داشته می‌توان به «احتمال باران اسیدی»، «در دنیای تو ساعت چند است؟»، «لاله»، «خسته نباشید!»، «استرداد»، «جرم»، «چهل سالگی»، «آفساید»، «سگ کشی»، «شاید وقتی دیگر» و… اشاره کرد.

آخرین فعالیت او در طراحی صحنه و لباس در فیلم سینمایی «احتمال باران اسیدی» (۱۳۹۳) به کارگردانی بهتاش صناعی‌ها بوده که درباره آن در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرده بود: در فضایی که اکثرا فیلم‌ها سطحی ساخته می‌شود، این فیلم جایگاه خاصی در ذهن من دارد و به عنوان طراح صحنه آن باید بگویم با وجود تمام سختی‌هایی که برای ساخت این فیلم کشیدیم، جزو کارهایی است که بسیار دوستش می‌دارم و این به دلیل موضوع فیلم، ‌نوع نگاه کارگردان و فضایی است که در فیلم خلق شده است.

پرویز فنی زاده

پرویز فنی‌زاده بازیگر تئاتر وسینما و پدر دنیا فنی‌زاده_عروسک گردان کلاه قرمزی_ ۷ بهمن ۱۳۱۶ در تهران متولد شد و در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۵۸ در ۴۲ سالگی از دنیا رفت.

او ابتدا مصحح روزنامه اطلاعات بود و بعد به تئاتر علاقمند شد و به کلاس‌های حمید سمندریان رفت. او علاوه بر تئاتر در سینما هم فعال بود و در فیلم‌هایی چون «خشت و آینه» (۱۳۴۴) ساخته ابراهیم گلستان برای اولین بار جلو دوربین فیلمبرداری رفت. فنی‌زاده پس از بازی کوتاه دیگری در فیلم «گاو» داریوش مهرجویی(۱۳۴۸) در فیلم «رگبار» بهرام بیضائی(۱۳۵۰) و سپس «تنگسیر» امیر نادری(۱۳۵۲) به ایفای نقش پرداخت.

این هنرمند در فیلم «اعدامی» ساخته محمد باقر خسروی(۱۳۶) نیز بازی کرد که در اثر فوت‌اش رضا کرم رضایی نقش او را در این فیلم بر عهده گرفت و ادامه داد. پرویز فنی‌زاده هم چنین در دو مجموعه تلویزیونی دایی جان ناپلئون (ناصر تقوایی، ۱۳۵۴) به نقش«مش قاسم» و سلطان صاحبقران (علی حاتمی، ۱۳۵۵) در نقش « ملیجک » نیز بازی کرد. دنیا فنی زاده دختر او، که با عروسک گردانی شخصیت کلاه قرمزی شهرت پیدا کرد، فعالیت در سینما و تلوزیون را مانند پدرش ادامه داد و او هم در جوانی به علت سرطان درگذشت.

عباس گنجوی

عباس گنجوی تدوینگر سینمایی بهمن ماه سال ۱۳۲۰ متولد شد و از دهه‌ی ۴۰ شمسی فعالیت خود را ابتدا در زمینه دوبله و صدا و سپس با حضور در تلویزیون ملی ایران فعالیت و شاخه‌ی تدوین را انتخاب کرد.

او در طول سال‌ها فعالیت در سینما با تدوین بیش از ۵۰ فیلم با نسل‌های مختلفی از فیلم‌سازان همکاری کرده و آثاری همچون «شازده احتجاب»، «دایی جان ناپلئون»، «صادق کرده»، «یک بوس کوچولو»، «خانه‌ای روی آب»، «گل‌های داوودی»، «کیمیا» و «روسری آبی» از شاخصترین کارهای او در زمینه تدوین محسوب می‌شود.

از زندگی و فعالیت‌های او نیز یک مستند تهیه شده است و همچنین در سال ۸۶ در مراسم بزرگداشتی که برای سال‌ها فعالیت او در حوزه تدوین برگزار شد، بیان کرد: من کم کم وارد بخشی از سینما شدم، در سینما پناه آوردم و خلوتی برای خودم پیدا کردم و این خلوت یک اتاق نیمه تاریک با پنجره‌ی نیمه روشن بود. من در این پنجره نیمه‌ روشن خیلی می‌توانم حرف بزنم، درواقع همه‌ی حرف‌هایم را با آنها می‌زنم.

در کارنامه هنری او که تاکنون تدوین نزدیک به ۶۰ فیلم را برعهده داشته است، دریافت چند جایزه از جشن خانه سینما و جشنواره فیلم فجر برای تدوین فیلم‌های «خاک آشنا»، «خانه‌ای روی آب»، «تاتوره» و «گل‌های داودی» دیده می‌شود.

رضا میرکریمی

رضا میرکریمی از دیگر هنرمندان متولد بهمن سینمای ایران، هشت بهمن ماه سال ۱۳۴۵ در زنجان به دنیا آمد. او از کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران است که تاکنون کارگردانی ۸ فیلم سینمایی، نویسندگی ۶ فیلم و تهیه کننده ۹ فیلم سینمایی بوده و دبیری چندین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر را نیز برعهده داشت و در حد فاصل سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ مدیرعامل خانه سینما بود.

از جمله فیلم‌هایی که او کارگردانی آنها را بر عهده داشته می‌توان به: دختر – ۱۳۹۴، امروز – ۱۳۹۲، یه حبه قند – ۱۳۸۹، به همین سادگی – ۱۳۸۶، خیلی دور، خیلی نزدیک – ۱۳۸۳، اینجا چراغی روشن است – ۱۳۸۰، زیر نور ماه – ۱۳۷۹، کودک و سرباز – ۱۳۷۸ اشاره کرد. فیلم سینمایی «یه حبه قند» او نیز نماینده رسمی ایران برای بخش بهترین فیلم خارجی‌ زبان در مراسم اسکار هشتاد و پنجم بود.

او برای فیلم سینمایی «دختر»، «خسته نباشید»، «به همین سادگی»، «خیلی دور خیلی نزدیک» و «اینجا چراغی روشن است» موفق به دریافت سیمرغ از جشنواره فجر و تندیس جشن خانه سینما شد. همچنین فیلم «دختر» ساخته او نیز تاکنون در چندین کشور اروپایی و آمریکایی روی پرده سینما رفته و در ۳۷ جشنواره بین‌المللی حضور یافته که در مجموع ۱۴ جایزه کسب کرده و در این میان ۶ جایزه آن به عنوان بهترین بازیگر مرد به فرهاد اصلانی اختصاص یافته است.

او دو سریال تلویزیونی ماجراهای آفتاب و عزیز خانم و بچه‌های مدرسه همت را در سال ۱۳۷۵ -۷۶ برای کودکان و نوجوانان ساخت. میرکریمی اولین کار بلند سینمایی خود در سال ۱۳۷۸ با ساخت «کودک و سرباز» آغاز کرد، فیلمی که برای آن جایزه هیات داروان جشنواره آسیا پاسیفیک را توانست کسب کند.

حبیب رضایی

حبیب رضایی از بازیگران سینمایی ایران است که در ۱۲ بهمن ماه ۱۳۴۸ در تهران به دنیا آمد. اولین تجربه حضور او جلو دوربین در سریال «خانه سبز» و در قسمت مهمان سبز آغاز شد و سپس در فیلم «آژانس شیشه ای» در نقش عباس به ایفای نقش پرداخت که به خاطر بازی در آن نیز موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل مرد از جشنواره فیلم فجر شد.

او همزمان با تشکیل گروه تئاتر «پرچین» به عضویت این گروه در آمد و تدریس در دانشگاه سوره و آموزشگاههای سینمایی نیز جزو فعالیت‌های او به شمار می آیند.

این مدرس دانشگاه‌ و بازیگر، بازی در فیلم‌های «آژانس شیشه‌ای»،«شوخی»،«همیشه پای یک زن در میان است»،«بمانی»،«بی‌پولی»،«من مادر هستم»و… را در پرونده کاری خود دارد در تئاتر نیز با بازی در نمایش‌های «بانو آئوتی»، «مصاحبه»، «نیلوفر آبی»، «مجلس نامه»، «شب سیزدهم»، «خروس»، «پل»، «شهادت خوانی قدمشاد مطرب در تهران» را در کارنامه کاری خود تجربه کرده است. او تاکنون بازیگردان ۸ فیلم سینمایی و همچنین انتخاب بازیگران ۱۰ فیلم را نیز بر عهده داشته است.

آخرین بازی او در فیلم سینمایی «بمب یک عاشقانه» ساخته پیمان معادی بوده است که در سی وششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

علی نصیریان

علی نصیریان بازیگر سینما و تئاتر و تلویزیون، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون در ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۱۳ در تهران متولد شد. او فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب و از حدود سال‌های ۱۳۳۹ با کارگردانی و بازیگری در تله تئاتر آغاز کرد.

نصیریان با وجود آنکه به گفته خودش به پول نیاز داشته علاقه‌ای به حضور در فیلم‌های تجاری نداشته و حتی برای بازی در فیلم «گاو» ساخته داریوش مهرجویی هم هیچ دستمزدی دریافت نکرده است.

آخرین فعالیت تلویزیونی او هم بازی در نقش بزرگ آقا در سریال شهرزاد بود که در شبکه نمایش خانگی عرضه می‌شود.

نصیریان تاکنون در حدود ۳۷ اثر سینمایی ایفای نقش کرده و بیش از ده نمایشنامه نوشته که هر کدام بارها روی صحنه رفته است. بازیگر فیلم‌های «بوی پیراهن یوسف»، «ناخدا خورشید»، «گاو»، «دیوانه‌ای از قفس پرید»، «پستچی سه بار در نمی‌زند» و … در همکاری دیگری با پرویز شیخ‌طادی در فیلم «امپراطور جهنم» بازی کرده که در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و پیش از این هم در «شکارچی شنبه» این کارگردان بازی کرده بود. او سه سال قبل فیلم «ایران برگر» مسعود جعفری جوزانی">مسعود جعفری جوزانی را در جشنواره داشت.

او تابستان امسال شب‌های زیادی را در سالن اصلی تئاترشهر با نمایش «اعتراف» به کارگردانی شهاب حسینی روی صحنه رفت.

نصیریان در گفت‌وگویی درباره خیابان لاله‌زار و گذشته تئاتر تهران اظهار کرده بود که بهترین سینماها و تمام تئاترها در خیابان لاله زار بود و فقط چندپارچه فروش در آن خیابان بود و یک مغازه بزرگی مثل شاپینگ سنترهای امروزی به اسم پیرایش و یک کافه لاله زار بود که هنرمندان در آنجا می‌نشستند و یک قهوه ای می‌خوردند و ۲تا از بهترین سینماها، رکس و ایرانکه با استانداردهای بین‌المللی ساخته شده بود روبه‌روی هم بودند و تئاترهایی مثل تهران، باربد، گیتی، شهرزاد و پارس در لاله زار بود و هر کدام کار خودشان را می‌کردند. مثلا جامعه باربد کارهای تاریخی می‌ساخت. تئاتر تهران کمدی‌های اقتباسی از آثار فرنگی اجرا می‌کردند یا در تئاتر فردوسی که آقای نوشین پایه‌گذاری کرده بود آقای محتشم و خانم ژاله علو نمایش‌های خیلی سنگین و جالب و زیبایی اجرا می‌کردند. مرکز فرهنگ و هنر آن دوران خیابان لاله زار بود. یک چیزی شبیه برادوی در اندازه کوچک‌تر. موسس جامعه باربد اسماعیل مهرتاش بود که موزیسین بود و تار می‌زد و دستگاه‌های موسیقی می‌ساخت و استاد موسیقی بود. من ۴ سال زیر دست او موسیقی ایرانی یاد گرفتم. آقای ناصحی سلفژ درس می‌داد. آقای مهرتاش عاشق نمایش‌های ایرانی بود و تمام نمایش‌هایی که در آنجا اجرا می‌شد ایرانی بود.

محمد علی کشاورز، بازیگر پیشکسوت که برای تماشای نمایش «اعتراف» به تئاتر شهر رفته بود، خطاب به علی نصیریان گفت: من در تمام طول عمرم از علی نصیریان بسیار آموختم اما اول از همه مواردی که از این هنرمند و همسر مهربانش یاد گرفتم صداقت و انسانیت بود که هیچ گاه آن را فراموش نمی‌کنم.

مصطفی خرقه پوش

مصطفی خرقه پوش تدوینگر فیلم‌های سینمایی از دیگر بهمن‌ماهی های سینمای ایران است. او در سال ۱۳۳۷ در تهران متولد شد و فارغ التحصیل رشته تدوین از مدرسه عالی تلویزیون و سینما است.

خرقه‌پوش فعالیت سینمایی خود را نیز در مقام تدوینگر از سال ۱۳۷۰ با فیلم “راز چشمه سرخ” به کارگردانی علی سجادی حسینی آغاز کرد.

او که تاکنون در کارنامه هنری‌اش تدوین بیش از ۴۰ فیلم سینمایی را بر عهده داشته است، در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر نیز تدوین دو فیلم سینمایی «کامیون» ساخته کابوزیا پرتوی و «جاده قدیم» به کارگردانی منیژه حکمت را انجام داده و برای تدوین «کامیون» نیز نامزد دریافت جایزه بهترین تدوین در جشنواره فیلم فجر شد. او تدوینگر جدیدترین ساخته رسول صدرعاملی به نام «سال دوم دانشکده من» نیز است.

خرقه پوش در دوران فعالیت‌اش با کارگردانانی چون مرضیه برومند، مسعود کیمیایی، حسن فتحی، احمدرضا درویش، رخشان بنی اعتماد، بهرام بهرامیان،محمد بزرگ‌نیا، احمدرضا معتمدی و… کار کرده و تدوین فیلم‌هایی چون «لیلا» و «درخت گلابی» داریوش مهرجویی، «زیر پوست شهر» رخشان بنی‌اعتماد، برادرم خسرو (۱۳۹۴)، شهر موش‌ها ۲ (۱۳۹۳)، متروپل (۱۳۹۲)، برلین ۷ـ (۱۳۹۰)، پریناز (۱۳۸۹)، جرم (۱۳۸۹)، راه آبی ابریشم (۱۳۸۹)، ورود آقایان ممنوع (۱۳۸۹)، زندان زنان (۱۳۷۹)، زیر پوست شهر (۱۳۷۹)، سفر سرخ (۱۳۷۹)، دیوانه ای از قفس پرید (۱۳۸۱) و … را نیز انجام داده است.

او در دوران فعالیت‌اش موفق به دریافت تندیس زرین بهترین تدوین از نهمین دوره جشن خانه سینما برای فیلم «دوئل» و همچنین برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین از بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر برای همین فیلم شد. او برای تدوین فیلم سینمایی «خوب بد جلف» نیز کاندیدا بهترین تدوین در هفدهمین جشن «حافظ» نیز بود.

مجید میرفخرایی

مجید میرفخرایی فارغ التحصیل طراحی صحنه از دانشکده هنرهای دراماتیک و آکادمی سلطنتی لندن و از طراحان لباس سینمایی که تا کنون طراحی صحنه و لباس بیش از ۲۰ فیلم سینمایی را برعهده داشته از بهمن ماهی‌های سینمای ایران است. او در سال ۱۳۲۹ در تهران متولد شد و از سال ۱۳۶۴ با دستیاری طراح صحنه در فیلم «زنگها» به کارگردانی محمدرضا هنرمند فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد.

او برای طراحی هنری فیلم سینمایی «رستاخیز»، صحنه‌آرایی فیلم سینمایی «روز واقعه» و طراحی صحنه «آخرین پرواز» برگزیده دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر بوده است. این هنرمند طراحی صحنه و لباس فیلم‌هایی چون کفش‌هایم کو ( ۱۳۹۴ ) کیومرث پوراحمد، رستاخیر (۱۳۹۲) احمدرضا درویش، گاهی به آسمان نگاه کن و فرش باد (۱۳۸۱) کمال تبریزی و اخراجی‌ها، رسوایی، سلام بمبئی، ازدواج به سبک ایرانی را نیز بر عهده داشته است.

محمدحسین قاسمی

محمدحسین قاسمی تهیه کننده سینمایی از دیگر هنرمندان بهمن ماهی سینمای ایران است.

او تاکنون تهیه کنندگی فیلم‌های سینمایی مصادره (۱۳۹۶)، آبجی (۱۳۹۴)، ناسور (۱۳۹۴) ، نفس (۱۳۹۴) و شیار ۱۴۳ (۱۳۹۲) را بر عهده داشته است و همسر نرگس آبیار کارگردان سینمای ایران است که در دو فیلم «نفس» و «شیار ۱۴۳» همکاری داشته‌اند و فیلم سینمایی «نفس» کارگردانی نرگس آبیار و تهیه کنندگی او به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شد.

او که تهیه کننده‌ای است که با تهیه فیلم سینمایی “مصادره” اولین تجربه کارگردانی مهران احمدی که قالبی کمدی دارد در سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر حاضر شد، ژانری که تاکنون آن را در مقام تهیه‌کننده تجربه نکرده بود.

منبع: ایسنا