«افسانه هزار پایان» ادای دین به «هزار دستان» بود

گروه تلویزیون- زینب علیپور: شاید خیلی ها شهاب عباسی را بیشتر به عنوان کارگردان بشناسند تا بازیگر. در صورتی که وی از ابتدا به عنوان بازیگر وارد عرصه هنر و سپس جذب کارگردانی شد. اما به گفته خودش با ساخت مجموعه های «خنده بازار» و «شکرآباد» مسیر زندگی اش به طور کلی تغییر کرد. عباسی این روزها مجموعه «افسانه هزار پایان» را روی آنتن شبکه نسیم دارد. مجموعه ای کمدی- تاریخی که تلفیقی از تاریخ و کمدی فانتزی است. گرچه چنین مجموعه هایی نیاز به زمان دارد تا بتواند جای خود را بینِ مخاطبان باز کند، اما تا به امروز توانسته مورد توجه قرار بگیرد و مخاطبان را با خود همراه کند. از این رو بانی فیلم گفت و گویی پیرامون این مجموعه با شهاب عباسی داشته که در ادامه می خوانید:  همچنان مشغول تصویربرداری سریال هستید؟ – بله، فکر می کنم تا اسفند یا اردیبهشت همچنان درگیر تصویربرداری باشیم.  به پخش نزدیک نیستید و یا مشکلی در این زمینه ندارید؟ – پخش فصل اول مجموعه بزودی به پایان می رسد و از این نظر با مشکلی روبرو نخواهیم بود. از ابتدا هم قرار بر این بود که «افسانه هزار پایان» در دو- سه فصل ساخته شود که فصل اول آن بزودی به پایان می رسد و ادامه آن سال آینده پخش خواهد شد.  تجربه ثابت کرده که فاصله زمانی بین دو فصل یک سریال در پخش، باعث از دست دادن مخاطبانش می شود! – سعی می کنیم این فاصله را به گونه ای پر کنیم که بیننده، سریال را فراموش نکند. گرچه قرار ما این نبود که فصل اول در این زمان روی آنتن برود. اما تصمیم مدیران شبکه بر این شد که کار زودتر پخش شود. اما فصل بندی های ما به گونه ای است جایی که باید داستان تمام شود، تمام می شود و لطمه ای به کار وارد نمی شود. ضمن اینکه ما با چند قسمت خلاصه از فصل اول در «آنچه گذشت» سعی می کنیم بیننده را برای دیدن فصل دوم آماده کنیم تا فصل گذشته را هم فراموش نکند. در ضمن فکر می کنم آن طرف سال هم زمان مناسبی برای پخش سریال باشد، از این جهت که خیلی تولیدات نمایشی و سریال ها آماده نشده اند و ما می توانیم مانور بدهیم.  معمولاً این مشکل در اغلب سریالهای ما وجود دارد که تا مخاطب با شخصیت ها آشنا می شود، کار به پایان می رسد! – تمام که نمی شود، بیننده می داند قصه ادامه دارد. در ضمن اگر پخش سریال ادامه پیدا می کرد، چندان اتفاق خوشایندی نبود. به این دلیل که هفته های پایانی سال، مردم در تکاپوی خرید عید و آماده شدن برای سالی نو هستند و از این نظر بیننده نداشتیم. فکر می کنم کار اگر مورد توجه مخاطب قرار بگیرد، دوست دارد که آن را دنبال کند و از این نظر فاصله افتادن بین پخش دو فصل از کار اتفاق بدی ایجاد نمی کند.  خاطرم هست زمانی که سر صحنه با هم درباره تفاوت و جدید بودن فضای کار و قصه صحبت کردیم، نگران این قضیه بودید که مبادا مخاطب نتواند آنطور که باید با این مجموعه ارتباط برقرار کند. بنابراین حالا که یکی- دو هفته است کار روی آنتن است، چه بازتابی از مخاطبان سریال گرفته اید؟ – مشکل ما زمان است و فکر می کنم زمان کم می آوریم. بخصوص امسال با این حجم از کمدی که با آن روبرو بودیم، وقتی اسم تاریخی هم روی کار می آید، کار را سخت تر و زمان بدتر می کند. من در یک همایشی این موضوع را به آقای علی عسکری گفتم که وقتی ما می خواهیم برای یک سکانس یک درشکه از آن طرف خیابان به این طرف بیاوریم، کات که می دهیم، یک ربع زمان می برد که آن را جابجا کنیم. یعنی یک سری چیزها از دست ما خارج است. بنابراین همیشه وقت کم می آوریم. ضمن اینکه برآورد بودجه این کار به اندازه ای نبود که بتوان با آن صحنه های باشکوه خلق کرد. اما با آنچه که داشتیم، به نظرم کار آبرومندی را ارائه دادیم.  بخصوص در بخش جلوه های ویژه که کارهای ما اصلاً قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست. – بله دقیقاً. به هر صورت آقای سحرخیز از تجربه شان در این بخش استفاده کردند و با امکانات موجود تمام تلاش خود را کردند. اما به هر حال این شرایط روی کار تأثیر می گذارد. ضمن اینکه برآوردی که ما بستیم، برآورد یک کار آپارتمانی بود. اما ما با همین بودجه سعی کردیم کار متفاوت بسازیم. از طرفی ما موظف بودیم ۱۳ دقیقه در روز بگیریم که کار خیلی سختی بود. در صورتی که اغلب کارهای تاریخی که موفق بودند، در روز کمتر از دو دقیقه می گرفتند. به عنوان مثال سریال «مختارنامه» که اصلاً قصد مقایسه ندارم، چون بستر کار ما با آن سریال کاملاً متفاوت است. منظورم به لحاظ ساختاری است. همان هنروری که برای آن سریال گریم می شد و لباس می پوشید، برای ما هم گریم شد و لباس پوشید. اما اگر آنجا ۱۰۰۰ هزار نفر هنرور داشت، ما ۳۰۰ نفر داشتیم. اگر آنجا ۱۰۰ اسب وجود داشتف ما ۲۰ تا داشتیم. این را می خواهم بگویم که همان روند تولید پیش می رفت، با این تفاوت که ما باید در روز ۱۳ دقیقه می گرفتیم. اما آنها ۲ دقیقه، بودجه ها هم که اصلاً قابل مقایسه نبود. البته نمی خواهم وارد این مسائل شوم چون کاری بود که پذیرفتم و دوست داشتم کار کنم. اما این کار فقط با تلاش گروهی میسر بود که همه تلاششان را کردند.  تهیه کننده کار هم خودتان هستید؟ – بله خوشبختانه یا متأسفانه که البته خیلی فشار کاری در این سریال داشتم. ضمن اینکه همزمان با تولید، در حال پخش هستیم و فشار کاری من خیلی زیادتر می شود. اما امیدوارم نتیجه خوبی حاصل شود و مردم کار را دوست داشته باشند. البته که فکر می کنم با توجه به داشته هایمان خروجی قابل دفاعی داریم.  تا اینجا که کار دچار ممیزی نشده است؟ – خیلی کم بوده است، آن هم در برخی دیالوگ ها که بچه ها بداهه می گفتند و یا در متن بود. اما باید از آقای امجدی تشکر کنم که خیلی به ما لطف و اعتماد داشتند. چون به هر حال خیلی کار سختی بود.  اتفاقاً دوست داشتم از سختی های کار و لوکیشن ها هم بگویید. اینکه سریالی که الان روی آنتن است، چه سختی هایی را پشت سر گذاشت تا به پخش رسید؟ – ما در بیابان در فصل گرما کار کردیم که مربوط به قسمت های اول بود. خیلی شرایط سختی داشتیم. گرما و سرما یک طرف، روزی ۱۳ دقیقه گرفتن یک طرف، خیلی به ما سخت گذشت. مشکل حمل و نقل و مشکلاتی که شاید به چشم نیاید را ما پشت سر گذاشتیم. به عنوان مثال اسب هایی که برای کار آورده بودند، اصلاً با ما راه نمی آمدند. اتفاقاً در پشت صحنه کار این موارد را لحاظ کرده ایم. در جلوه های میدانی هم یک سری کابل کشی داشتیم. به هر حال تجربه سختی بود.  معمولاً اغلب کارگردانها سعی می کنند کارهای آپارتمانی و کم دردسر بسازند. شما خیلی کار سختی را انتخاب کرده بودید؟ – بله اما خوشحالم که این اتفاق افتاد. با همه شرایط و مشکلاتی که در کار وجود داشت، اما تک تک بچه ها سعی کردندد کار آبرومندی را بسازند. ضمن اینکه بازیگرانی که در این کار حضور داشتند، اغلب تجربه کمدی نداشتند و یا کمتر در این زمینه کار کرده بودند.  اتفاقاً می خواستم در این زمینه بپرسم که چطور شد این بازیگران را برای سریال انتخاب کردید؟ بخصوص علی اوسیوند، رحیم نوروزی و… . – چون نمی خواستم کمدی باشد که کست آن ترکیبی از بازیگرانی باشد که معمولاً کار طنز بازی می کنند. وقتی با رحیم نوروزی تماس گرفتم گفت چرا من؟! برای خودش هم جای تعجب داشت که چرا او را برای این کار انتخاب کردم. اما من گفتم شخصیت مرادبیک را آنطور که دوست داری بازی کن و تقابل حسام و مرا که در فصل های بعدی هم ادامه دارد، خیلی خوب و دلنشین شد و خوشبختانه مردم دوست داشتند. تقابل این دو پارادوکسی را بوجود می آورد که خیلی کار را جذاب کرده بود.  از انتخاب هایتان راضی بودید؟ – بله به شدت خیلی از انتخاب هایی که کردم راضی بودم. به نظرم خیلی خوب بازی کردند. خوشبختانه در فضای مجازی هم بازخوردها خوب بود و راضی هستم. البته عده ای هم هستند که کارشان این است بیایند و ناسزا بگویند.  به هر حال سلیقه مخاطبان به نسبت قبل تغییر کرده و خیلی راحت بیننده یک سریال نمی شوند و همین کار را برای کارگردان مشکل می کند. – بله مخاطبی که «بازی تاج و تخت» را می بیند، بعد یک کار تاریخی و کمدی مثل «افسانه هزار پایان» را می بیند، ناخودآگاه هر دو کار را مقایسه می کند. چون ما نسبت به هالیوود، در بخش تکنیکال ضعف هایی داریم که باعث می شود این قضاوت به چشم بیاید. اما بسیاری از مخاطبان هم با اشراف به این موضوع و علم به اینکه برآورد بودجه همین است و شرایط اینگونه است، ما را تشویق هم کردند. ضمن اینکه مجموعه ما ۵۲ قسمت است و معمولاً ۲۰ قسمت اول معرفی شخصیت هاست و از قسمت ۲۰ به بعد گل می کند. فکر می کنم در همه جای دنیا همین است.  خودتان قصد ندارید در فصل های بعدی مقابل دوربین بروید؟ – نه. البته چند بار گریم شدم اما نشد.  پشیمان شدید؟ – نه، پشیمان نشدم. من بازیگرم و با بازیگری وارد این حرفه شدم و همچنان دوست دارم که در کنار کارگردانی، بازیگری هم بکنم. اما به خاطر حجم کار و تمرکزی که باید روی کار می گذاشتم، این اتفاق نیفتاد. اتفاقاً برای نقش مارشال تست لباس هم دادم و قرار بود بازی کنم. البته هنوز وارد قصه نشده است. اما محمد نادری این کاراکتر را بازی می کند. چون این امکان وجود نداشت.  بخصوص اینکه اغلب سکانس ها خارجی است. – بله خیلی سخت بود. بخصوص این برف سنگینی که آمد، یک روز کار ما را تعطیل کرد. روز بعد با لودر برف را جمع کردیم. کار بسیار دشواری بود و مطمئن باشید بعد از این دوست دارم یک کار آپارتمانی شیک بسازم. (باخنده)  به هر حال اولین تجربه شما در ساخت یک سریال عظیم محسوب می شد؟ – اتفاقاً من پیش از این هم گفتم. قبل از «خنده بازار» من می خواستم یک کار سینمایی بسازم. قبل از آن هم ۶ تا تله فیلم ساخته بودم و بارها از تلویزیون پخش شد و می توانم بگویم جزء اولین کسانی هستم که تله فیلم ساختم. بنابراین اگر «خنده بازار» را ساخته بودم، الان سینمایی را ساخته بودم و از این رو با این نوع کارگردانی غریبه نبودم. در این کار هم تمام تلاشم را کردم با وجود اینکه با یک دوربین کار کردم، اما اینگونه نبود که بازیگران ثابت بایستند و من بگیرم. اگر دقت کرده باشید، در برخی سکانس ها دکوپاژ دیده می شود. البته اعتراف می کنم بخاطر شرایط تولید نتوانستم در همه سکانس ها رعایت کنم. اما سعی کردم حداقل به کار آب نبندم. چون اگر این کار را می کردم، وجدان درد می گرفتم.  کار سینمایی که گفتید چرا ساخته نشد؟ – «خنده بازار» پنج سال پشت سر هم ساخته شد و درگیر مجموعه هایی که ساختم شدم. اما قطعاً فیلم سینمایی هم خواهم ساخت.  غیر از کارهایی که خودتان ساخته اید، کمتر به عنوان بازیگر حضور دارید. دلیل خاصی دارد؟ – نمی دانم چه اتفاقی افتاد اما خیلی پیشنهاد بازیگری ندارم و این خیلی بد است. البته کسی مقصر نیست. شاید کارگردان ها فکر می کنند بازیگری را که خودش تجربه کارگردانی دارد، دعوت به همکاری کنند، ممکن است ایده و نظر و پیشنهاد بدهد و به همین دلیل پیشنهاد نمی کنند. چون این اولین تصوری است که از بازیگری که تجربه کارگردانی دارد، در ذهنشان وجود دارد. در صورتی که اصلاً اینطور نیست و در کارهایی هم که بازی کردم، هیچ ایده و نظری ندارم و کاملاً مطیع کارگردان بودم. به هر حال من بازیگری را خیلی دوست دارم و از پیشنهادهای خوب استقبال می کنم و همواره وسوسه بازیگری در وجودم هست.  گویا فضای شبکه نسیم هم آنقدر باز هست که ترجیح دارید با این شبکه بیشتر همکاری کنید؟ – شبکه نسیم هم اتفاقاً سختگیری های خودش را دارد و اصلاً به نسبت شبکه های سراسری فضای بازتری ندارد اما فضای صمیمانه تری دارد.  برنامه های «دورهمی» و «خندوانه» این تصور را ایجاد می کند که فضای کار در این شبکه بازتر از شبکه های سراسری است! – مهران مدیری که به هر صورت یک جایگاهی دارد که جریان ساز است. فکر می کنم کسی دلش نمی آید جلوی انتقادات مهران مدیری بایستد. البته خیلی عالی پیش می رود. رامبد جوان هم همین طور. «خندوانه» به واسطه حضور قدرتمندی و اسپانسرهایی که داشتند، برنامه موفقی بود و بحث آنها هم جداست. یعنی دایره ممیزی های این دو برنامه گسترده تر از سایر کارهاست و اصلاً بحث این دو برنامه جداست. البته مدیرپخش شبکه خیلی به ما در این کار کمک می کنند. به هر حال خطوط قرمز و یک سری مسائل در همه شبکه ها هست. اما همانطور که گفتم فضای کار در این شبکه صمیمانه تر است. من این را همه جا گفته ام که شبکه نسیم با ۲۰ کارمند همان کاری را می کند که شبکه های دیگر با ۶۰ کارمند انجام می دهند. یک عده جوان بی ادعا اما بسیار کارآمد در این شبکه فعالیت می کنند و در رأس آنها مدیران کاربلد هستند. از این رو من در شبکه نسیم خیلی راحتم و مثل خانواده هستیم. البته دوست دارم در شبکه های دیگر هم کار کنم.  و در آخر اگر نکته ای هست که دوست دارید درباره این سریال بیان کنید، خوشحال می شویم که بشنویم. – من با این کار سعی کردم از زیر سایه آیتم بازی خارج شوم. یعنی موجی و تفکری به راه افتاده بود و هنوز هم هست که می گفتند شهاب عباسی فقط می تواند آیتم بسازد. بنابراین لازم بود که با ساخت این مجموعه هم خودم را محک بزنم و هم ثابت کنم که فقط آیتم ساز نیستم. همین تفکر بود که به من انگیزه داد که با این وجود و شرایط، این کار را بسازم و دیگر اینکه مدیران شبکه به من بیشتر اعتماد کنند که البته احساس می کنم این اتفاق افتاد. به هر حال در آن موقع شبکه از من آیتم می خواست و من هم می ساختم. الان هم سریال خواسته و من هم می سازم.  و اینکه تیتراژ «افسانه هزار پایان» به نوعی تداعی کننده «هزار دستان» است. این کار از روی عمد بود یا اتفاقی شکل گرفت؟ – خواستیم با این کار ادای دین کنیم. به هر حال این همه مدت در شهرک سینمایی کار می کنیم که اگر زنده یاد علی حاتمی نبود، اصلاً وجود خارجی نداشته. به هر حال یک نوع دلبستگی و وابستگی به «هزار دستان» بود. عنوان سریال هم عَمدی بود که به نوعی تداعی کننده باشد که در تیتراژ هم سعی کردیم این اتفاق بیفتد.

نوشته «افسانه هزار پایان» ادای دین به «هزار دستان» بود اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.