حکایت دوستـی ها و همدلـی ها

 افسانه یوسفی محمدی : «مهمان مامان» فیلمی خاطره‌انگیز که سال ۱۳۸۲ ساخته شد و تحسین منتقدان و مخاطبان خاص و عام را برانگیخت در روز ولادت حضرت محمد (ص) در قالب برنامه «گیشه» از شبکه چهار سیما پخش شد.این فیلم سینمایی با وجود اینکه در مناسبت های مختلف بار ها از آنتن سیما پخش شده است، ولی چون صفا و صمیمت در خانواده های ایرانی را به نمایش می گذارد و با نقش آفرینی ماندگار گلاب آدینه (عفت خانم) در نقش مادری فداکار، مخاطب را به دیدن مجدد این اثر سینمایی ترغیب می کند. درباره فیلم: فیلم کمدی-خانوادگی «مهمان مامان» هجدهمین فیلم بلند «داریوش مهرجویی» است که بر اساس کتاب «هوشنگ مرادی کرمانی» و توسط سیما فیلم ساخته شد. استقبال منتقدان و بینندگان از این فیلم به قدری بود که علاوه بر توزیع در ایران در سوئد و استرالیا هم به صورت محدود توزیع شد و در بیست و دومین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کرد. طنز تلخ اجتماعی «مهمان مامان» که با رگه های اجتماعی قوی و شخصیت پردازی عالی روی پرده سینماهارفت، در یک دایره بسته اتفاق می افتد و بیشتر سکانس ها و پلان هایش نیز در یک لوکیشن که خانه قدیمی بزرگی است، فیلمبرداری شده است؛ اما با وجود تیرگی و دغدغه های شخصیت ها می توان صمیمیت، عشق و دوستی را در بین تک تک اعضای این خانه مشاهده کرد. اصلی‌ترین تقابل فیلمنامه بین عفت (گلاب آدینه) و همسرش آقا یدالله (با بازی حسن پورشیرازی) شکل می‌گیرد. در یک طرف میدان، زنی مهربان و آبرودار ایستاده که به حفظ ظواهر و قضاوت دیگران بیش از حد اهمیت می‌دهد. برای او خیلی مهم است که سفره‌ای رنگین و دهان پرکن داشته باشد و مهمان‌ها از خانه‌اش راضی بیرون بروند. رودربایستی بیش از حد، او را به سمت ریاکاری و تظاهر می‌کشاند. مهمان مامان از دوستی‌ها و همدلی‌ها حکایت می‌کند. دور سفره عفت خانم همه‌جورآدمی می‌نشیند. از آقای دکتر سفیدپوش (با بازی امین حیایی) گرفته تا مرد معتاد (پارسا پیروزفر) و جناب سروان و پیرزنی به نام مش مریم (فریده سپاه منصور) و دیگران. مروری بر کارنامه داریوش مهرجویی داریوش مهرجویی نویسنده و کارگردان پیشکسوت سینمای ایران که در کنار هنر سینما، مترجم سرشناسی نیز هست. در طول فعالیت سینمایی خود آثار ماندگاری را از خود به جا گذاشته و توانسته چهره ای متفاوت از سینما را با درون مایه هایی فلسفی به تصویر بکشد. او در هفده آذر ۱۳۱۸ در تهران دنیا آمد؛ در نوجوانی به موسیقی علاقه مند شد و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقی رفت و نزد پدرش که موسیقی کلاسیک را به خوبی می شناخت به نواختن سنتور پرداخت تا اینکه به موسیقی کلاسیک غربی علاقه مند شد و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای آن روی آورد. در هفده سالگی مجذوب سینما شد و برای تعامل بیشتر با سینمای دنیا به آموختن زبان انگلیسی پرداخت و در ۲۰ سالگی ایران را به قصد ادامه تحصیل ترک کرد و به آمریکا رفت و مشغول تحصیل رشته سینما شد، اما خیلی زود آن را رها کرد و در دانشگاه «یو سی ال» مشغول تحصیل فلسفه شد و در سال ۱۳۴۴ موفق به اخذ مدرک کارشناسی در این رشته شد؛ او بعد از اتمام تحصیلش یک سال سردبیری نشریه «پارس ریویو» در لس آنجلس را به عهده گرفت و بعد از آن به تهران بازگشت. فعالیت سینمایی وی از سال‌های میانی دهه چهل تاکنون به شکلی مستمر و بی‌وقفه ادامه داشته است، به طوری که بعد از نزدیک به ۵دهه فیلمسازی مطرح ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران را ساخته است. او درسال ۱۳۴۷ اولین فیلم خود با نام «الماس ۳۳» را می‌سازد. فیلمی بسیار پرهزینه که به فروش متوسطی دست یافت و نتوانست توجه منتقدان را به خود جلب کند علی رغم شکست فیلم «الماس ۳۳» مهرجویی دو سال بعد و این بار با انتخاب داستانی از غلامحسین ساعدی از مجموعه «عزاداران بیل» تلاش دوباره‌اش را آغاز کرد و توانست همراهی بازیگران شناخته شده آن زمان را برای ساخت فیلم جلب کند، «گاو» با هزینه ای بسیار پایین ساخته شد اما هم از نظر تجاری و هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و جشنواره های متعددی از جمله جشنواره فیلم ونیز، کن، برلین، مسکو، لندن و لس آنجلس این فیلم را به نمایش گذاشتند و درنهایت این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره های بین المللی به ارمغان آورد و فصل جدیدی را در سینمای ایران گشود به طوری که «نوول لیترو» و «رادولمان» دو منتقد بزرگ سینما، مهم ترین واقعه از لحاظ سینمایی در فستیوال ونیز را نمایش یک فیلم ایرانی به نام «گاو» دانستند. «آقای هالو»، «پستچی»، «اجاره نشین ها»، «هامون»، «بانو»و «درخت گلابی» برخی دیگر آثار این فیلم ساز برجشته ایرانی است. مهرجویی یکی از فیلم سازان بزرگ جهان است که در محدوده جغرافیایی ایران ظهور کرده و جایگاه وُ تأثیر فراوان او در ساخت بهترین کمدی‌ها، ملودرام‌ها و تأملات فلسفی سینمای ایران، پدیده‌ای نیست که غبار فراموشی و انکار بر رویش بنشیند. هم نشینی و انس مهرجویی با ادبیات و فرهنگ ایرانی به روشنی در آثار او قابل مشاهده است، از همان سال های اولیه فیلمسازی این کارگردان، فیلمنامه های مهرجویی اقتباسی از مهمترین رمان های معاصر بود و به نوعی می توان مهرجویی را تاثیرگذارترین سینماگر در ارتباط دادن ادبیات و سینما و استاد اقتباس ادبی در سینما دانست. سال‌ها قبل مرحوم شکیبایی اسطوره بازیگری در سینمای ایران درباره مهرجویی گفته: «مهرجویی همیشه انتخاب‌های درستی دارد. اهل رودربایستی هم نیست. مهرجویی همیشه معتقد بوده که باید از کار لذت برد. یعنی در عین حال که بزرگ و جدی است، باید لطافت هم داشته باشد و اگراین اتفاق بیفتد فیلم گرم از آب در می‌آید. در فیلم‌هایش پیچیده‌ترین مسائل فلسفی به‌گونه‌ای مطرح می‌شود که هم آدم معمولی می‌فهمد و هم یک روشنفکر. هر کدام از فیلم‌های مهرجویی را هر بار که می‌بینم چیز تازه‌ای پیدا می‌کنم. در فیلم‌های این کارگردان هر نقش کوچکی اهمیت دارد.خودش معتقد است که این نقش‌ها روح فیلم هستند».

نوشته حکایت دوستـی ها و همدلـی ها اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.