پلان آخر؛ بیک ایمانوردی، ۱۲۴ فیلم در ۱۸ سال!

بانی فیلم: رضا بیک ایمانوردی در طول ۱۸ سال فعالیتش در سینما در ۱۲۴ فیلم سینمایی بازی کرد که یک رکورد عجیب و غریب محسوب می شود و شاید نمونه آن را در سینمای هندوستان هم نتوان یافت. کارنامه ای که فرصت بازی در انبوهی از نقش های عمدتاً تکراری و بعضاً متفاوت را در اختیار وی قرارداد تا عنوان او در دوران حکمرانی فیلمفارسی به طرزی غیر منطقی «مرد هزار چهره سینمای ایران» شود! شاید از این حیث و در جایگاه کارگردانی تنها بتوان رضا صفایی را با بیک ایمانوردی مقایسه کرد. مقایسه سرانگشتی تعداد فیلمهای بیک ایمانوردی با دیگر هنرپیشگان سینمای پیش از انقلاب از جمله بهمن مفید (۱۱۵ فیلم)، ایرج قادری (۷۱ فیلم)، ناصر ملک مطیعی (۹۶ فیلم)، مرتضی عقیلی (۵۹ فیلم)، محمدعلی فردین (۶۴ فیلم)، بهروز وثوقی (۵۴ فیلم) و… شمار عجیب و غریب فیلم های بیک ایمانوردی را بیشتر نشان می دهد. به قول ایرج قادری، «رضا در سه فیلم همزمان بازی می کرد! مثلاً صبح تا ظهر در اختیار یک گروه بود و ظهر تا عصر گروه دیگر و شبها هم برای یک گروه فیلمبرداری دیگر بازی می کرد! یادم هست در یکی از فیلم هایم صحنه بازی بیک تمام شد و در حال جمع کردن وسایل بودیم که دیدم بیک رفته بالای درخت. به او گفتم رضا بالا چکار می کنی؟ گفت مشغول بازی در صحنه ای از فیلمی دیگر هستم! یعنی حتی گروههای فیلمبرداری را برای راحت تر شدن کارش یکجا جمع می کرد!». این نقل قول شاید تا حدی بتواند راز پرکاری بیک ایمانوردی را افشا کند. بیک از قهرمان ورزش کشتی کچ ایران بود و با همین پیش زمینه وارد سینما شد و حتی گفته می شود او اولین مبدع و طراح صحنه های بدلکاری و زد و خورد در سینمای ایران بود. ماجرای ورودش به سینما هم از زبان ساموئل خاچیکیان فقید شنیدنی است: «آن جوان مرا آقای خاچیک خطاب کرد و به زبان ترکی شروع به حرف زدن کرد که من از همین جسارت او خوشم آمد و دلم نیامد خواهشش را زمین بیندازم و به راننده ام گفتم کارت استودیو را به وی بدهد تا در اولین فرصت در آنجا ملاقاتش کنیم البته گفتم که فعلا در میانه فیلمبرداری فیلم «فریاد نیمه شب» هستیم و امکان اینکه او در آن فیلم بازی کند وجود ندارد . ولی به فکرم رسید برای امتحان هم که شده در یک صحنه کوتاه از او بازی بگیرم . به این ترتیب بیک ایمانوردی به نقش یکی از افراد باند خلافکار ، در حالی که به نشانه همراه داشتن اسلحه دستش را از داخل جیبش بالا گرفته بود ، بدون ادای هیچ دیالوگی تنها چند لحظه در مقابل دوربین فیلم فریاد نیمه شب قرار گرفت و نخستین بازی سینمایی خود را انجام داد .فیلمبرداری آن صحنه تمام شد، آرمان و فردین و دیگران در سالن پایین استودیو میثاقیه نشسته بودند . به آنها گفتم این رضا ، زمانی از همه شما پیشی می گیرد . آنها هم حسودیشان شد و رفتند نزد میثاقیه علیه من حرف زدند و باعث شد میان من و میثاقیه شکر آب شود». البته خاچیکیان اعتقاد داشت بیک به نصایح او عمل نکرد:«به بیک گفتم تو استعداد خوبی در چرخش ابعاد مختلف یک نقش داری و نگذار با کلیشه بازی که خوراک فیلمفارسی سازان است،خراب شود . ولی او نه تنها به حرف من گوش نکرد، بلکه خیلی زود نویسنده و کارگردان و تهیه کننده هم شد در حالی که به زور دو تا دیالوگ را حفظ می کرد . سینمای فیلمفارسی بستر مناسبی برای پرورش کلیشه ها بود». در شهرت و محبوبیت بیک ایمانوردی به جز چاشنی طنزی که همیشه در بازیهایش داشت و قدرت بدنی خاص خودش، گویندگی منوچهر اسماعیلی نیز بشدت موثر بود. دوبلوری که اتفاقاً به او هم لقب مرد هزار صدای دوبله ایران را داده اند و برای گویندگی بیک، با نحوه بامزه ای در کشیدن صدا و کج و معوج ادا کردن کلمات، وجهی فانتزی به هیبت مردانه و حتی خشن بیک بخشیده بود. سعید مطلبی هم حکایت جالبی از بیک ایمانوردی دارد. این نویسنده می گوید بیک ایمانوردی گاهی چنان در روز به دلیل حضور در چند پروژه به صورت همزمان سرش شلوغ می شد که راکورد لباس و بازیهایش به هم می خورد! یک بار در فیلمی سر مشکل مشابهی او با کت سفیدی وارد مغازه ای می شده، ولی صحنه داخلی او کت سیاه به تن داشته. سازندگان که هنگام تدوین به این اشتباه پی برده بودند، دست به دامان منوچهر اسماعیلی می شوند و او با این دیالوگ (نقل به مضمون) که «این چه مملکتیه، کت آدم رو هم عوض می کنن!»،‌ مسئله را رفع و رجوع می کند! بیک ایمانوردی بعد از انقلاب ممنوع الکار شد تا آخرین فیلمش «راهی به سوی خدا» ساخته جلال مهربان در سال ۱۳۵۸ باشد و سرانجام ایران را ترک کرد. همراه با خانواده اش به آلمان و بعد به آمریکا مهاجرت کرد و در آنجا راننده کامیون شد.او سال ۸۲ بعد از یکسال مبارزه با بیماری سرطان ریه، بامداد ۲۲ شهریور ۱۳۸۲ در بیمارستانی در ایالت آریزونای آمریکا درگذشت. او متولد ۲۵ خرداد سال ۱۳۱۵ بود. او هنگام مرگ ۷۶ سال داشت.

نوشته پلان آخر؛ بیک ایمانوردی، ۱۲۴ فیلم در ۱۸ سال! اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.