آرتیست بودن را به تکراری شدن ترجیح می دهم!

بانی فیلم-گروه تلویزیون – فاطمه شهدوست: «انقلاب زیبا»، «نفس»، «میلیاردر»، «قلب یخی» و … از جمله سریال هایی هستند که علیرضا کمالی نژاد با بازی خاص خود در آن ها ایفای نقش کرده است. وی سال های سال است که در قالب های گوناگونی در دنیای تصویر حضور داشته و ژانرهای متنوعی را تجربه کرده است. او امسال با فیلم های خانه کاغذی و سد معبر در جشنواره فیلم فجر حاضر شد. از دیگر کارهای سینمایی او نیز می توان به در سکوت، هاری، عقاب صحرا، دست های خالی، پایان راه، سفر و … اشاره کرد. کمالی نژاد تا کنون با حضور در فیلم ها و سریال هایی چون «شوق پرواز»، «نردبام آسمان»، «ملک سلیمان» و … کم و بیش کارهای تاریخی را در کارنامه کاری خود دارد.وی این شب ها نیز بار دیگر به سراغ تاریخ معاصر رفته است و با ایفای نقش یک چیریک به نام روزبه، در سریال «نفس» حضور دارد. او در کار جلیل سامان در کنار بازیگران دیگری چون ژاله صامتی، مسعود رایگان، فاطمه گودرزی، بهناز جعفری، داریوش فرهنگ و… رخدادهای پیش از انقلاب روایت می کند. حضور مجدد این بازیگر بعد از مدتی در قاب تلویزیون، بهانه ای شد تا گفت و گویی با وی داشته باشیم که در ادامه آن را می خوانید:

 با چند و چون شکل گیری همکاریتان با سریال «نفس» آغاز کنیم… – طبق عرف همیشگی که وجود دارد،،آقاى علیرضا صالحى دستیار اول کارگردان با من تماس گرفتند و قرار هاى اولیه گذاشته شد. بعد از آن بود که این همکاری شکل گرفت.  شما پیش از سریال نفس تجربه حضور در کارهای تاریخی از جمله تاریخ معاصر را داشته اید، کمی از تفاوت هایی که این کار با دیگر تجربه هایتان دارد، بگویید. – بله،کار تاریخى در کارنامه من کم نیست، اما نفس اولین کار تاریخ معاصر من محسوب میشود. به طور کلی کارهاى تاریخى سختى و حساسیت هاى خاص خود را دارد، این حساسیت در تاریخ معاصر دو چندان می شود، چرا که هم عصران و آدم هایی که در آن زمان بوده اند، در این مقطع نیز حضور دارند و راوى شفاهى دوران خود هستند. این مسئله موجب می شود تا کار برای سازنده دشوار شود، چرا که عده کثیرى آن دوره زمانى را زندگى کرده اند.سریال نفس هم از این قاعده مستثنا نیست و البته آقاى جلیل سامان با دقت فراوان و ریزبینى هاى مختص به خود از این اتفاق با سر بلندى عبور کرده اند. با نگاهی به کارهای قبلی ایشان و همین سریال این موضوع قابل استنباط است. از سوی دیگر گستردگى و اهمیت این حسایت ها و دقت ها بازیگر را نیز درگیر می کند و ما هم به گونه ای در این سختی شریک می شویم. این سختى کار براى من نیز از زمانی شروع می شود که باید نقشى را بازى کنم که پدران و مادرانمان آن را دیده اند، زندگى کرده اند و اختلافاتى با مختصات و دایره رفتارى و کلامى انسان امروزى با توجه به فرهنگ، صنعت و …. در آن وجود دارد. در این جا باید با هوشمندی پیش رفت و دقت کرد.  کمی هم از جذابیت ها و ویژگی هایی که کاراکتر روزبه برای شما داشت و باعث شد تا آن را بپذیرید بگویید. – مرور و مطالعه تاریخ از علایق شخصى من است. جذابیت شخصیت روزبه نیز براى من از آنجا آغاز شد که بارها و بارها در تحقیق و تفحصم به این شخصیت یا مشابه اش بر خورد کرده بودم. طبیعتاً این حس شناخت و یا آشنایى که از قبل با چنین کاراکتری داشتم، در جذابیت نقش روزبه برایم تأثیرگذار بود.  شما در جایی از گریم های متفاوتی گفته بودید که روی این کاراکتر در مقاطع مختلف روند داستان اعمال می شود، از این تغییرات و قصه ای که پیش رویتان است صحبت کنید. – بله، کاراکتر روزبه در سریال نفس گریم های متفاوتی را تجربه میکند، اما در خصوص جزئیات آن بهتر است اجازه دهیم که سریال پخش شود و به جاى روایت کلامى من، تماشاچى با روایت تصویر در جریان آن قرار بگیرد.  رفتن جلو دوربین جلیل سامان با توجه به وسواسش در فضاسازی، اجرای نقش و طراحی کاراکتر مرتبط به یک زمان دیگر، چگونه بود؟ – کار با جلیل سامان براى من لذت بخش بود،این را به دور از تملق و تزویر رایج و مرسوم، در این روزهاى حرفه و جامعه ام مى گویم. وقتى به عنوان بازیگر با جلیل سامان کار میکنى،با کارگردانى رو به رو هستى که تکلیفش با خودش روشن است و میداند که چه مى خواهد، ارتباط آقاى سامان با بازیگرانش در بدترین شرایط کارى و روحى در چارچوب محبت و احترام پیش می رود و من در طول همکارى ام با ایشان خارج از این قاعده برخوردى ندیدم. البته برخورد محبت آمیز و محترم او هیچ نقش و تأثیرى بر سخت گیرى و دقت نظرشان ندارد، چرا که در حین کار، هم بازیگر میداند که کارگردان چه میخواهد و هم کارگردان میداند که توقع و خواسته اش از عوامل چیست. در مجموع اگر بخواهم در چند کلام ایشان را توصیف کنم باید بگویم: محترم، مهربان، رقیق القلب، کار بلد، تکلیف روشن، سختگیر، ریزبین، نکته بین همراه با وجدان کارى و… .  با نگاهی به کارنامه کاری شما، انواع کارهای تاریخی از ملک سلیمان گرفته تا کارهای معاصرتری چون شوق پرواز و … به چشم می خورد، این فضا برای شما چه جذابیتی دارد که آن را می پذیرید؟ تاریخ را دوست دارید یا انتخاب ها به جهت کیفیت نقش موجود، اتفاقی رخ داده اند؟ – در اینکه تاریخ را دوست دارم هیچ شکى نیست. اما فکر میکنم دلیلش تلفیق تمام این فاکتورها است. زندگى کردن در فضا، معمارى، البسه و موارد دیگری که مختص و مربوط به چند هزار سال پیش یا چندصد و یا چند ده سال پیش مى باشد، براى من لذت بخش است. من احساس مى کنم این امکان و تونل زمان براى هرکسى وجود ندارد، این موضوع لذت شخصى من محسوب می شود. اما به عنوان بازیگر نیز کارى که براى خودم چالش برانگیز باشد را دوست دارم و کار تاریخى این خصلت را دارد. مضاف بر این، فیلمنامه، کارگردان، تهیه کننده، مدیرفیلمبردارى، طراح صحنه و لباس، طراح گریم، صدابردار و… به یک اندازه در شکل گیرى یک کار قابل قبول و با کیفیت.براى من اهمیت دارند.  صحبت از کیفیت شد، چقدر این موضوع برایتان اهمیت دارد؟ و در پیشنهادات موجود تا چه اندازه به کیفیت داستان، نقش و کلیت کار توجه می کنید؟ – مطمئناً نه براى من بلکه براى هر بازیگر این عوامل در اولویت قرار دارند. اما میزان این تقدم به سلیقه شخصى بازیگر و دایره مطالعات و جهان بینى اش بستگى دارد.  شما جزو بازیگران گزیده کار محسوب می شوید، که به ویژه در مقطعی در تلویزیون کم کارتر شده بودید، اول از این گزیده کاری و بعد هم از وقفه کاری بگویید که مدتی در تلویزیون داشتید. – من استدام و استمرار کارى ام را در پُر کارى نمى بینم. من براى خود شناسى و ساختن روح به زمان، به تنهایى و دور بودن از هیاهوى جذاب و پُر زرق و برق دنیای بازیگرى و خواندن، دیدن و تماشا کردن، احتیاج دارم، چرا که دوست ندارم به اُپراتور سینما و تلویزیون تبدیل شوم و ترجیح من آرتیست بودن و زاویه دید متفاوت داشتن است. بعد از سریال انقلاب زیبا پیشنهادهاى زیادى در تلویزیون داشتم که بعضاً کارهاى خوبى بودند، اما دور بودن از کورس رقابت و به هر قیمت بودن را ترجیح دادم. چرا که عقیده من بر این است که کار بازیگر مقابل دوربین نیست، کار بازیگر در تنهایى و خود سازى او شکل میگیرد و مقابل دوربین و یا روى صحنه ما شاهد نتیجه این خود سازى هستیم.  به سریال نفس برگردیم، پخش این سریال در ماه رمضان با وجود داستان ویژه ای که دارد، اتفاقی است که بالطبع روی میزان مخاطبان آن تاثیر می گذارد، شما فکر می کنید این تأثیرگذاری به چه شکل است؟ یعنی تا چه حد می تواند مخاطب خود را جذب کند؟ – به نظرم زمانى که مخاطب احساس کند به شأن،شعور و سلیقه اش توسط یک اثر احترام گذاشته مى شود،در هر زمانى که باشد از آن کار استقبال مى کند. تمام همکارانم در سریال نفس نهایت سعى و تلاش خود را کردند تا این احترام جارى و برقرار باشد. به همین جهت می توان انتظار نسبتأ خوبی از اینکار داشت.  قرار گرفتن یک ماجرای عشقی، درست در بحبوحه رخدادهای نظامی و سیاسی ماجرایی است که کم وبیش به آن پرداخته شده است، به نظر شما وجه تمایز این ماجرا با دیگر پرداخت های این چنینی در چیست؟ – سریال «نفس» تکمیل کننده سه گانه عشق و انقلاب جلیل سامان است و به نظرم باید در بستر و مقام مقایسه دو کار قبلى ایشان قرار گیرد نه آثار دیگری از این دست. چرا که تنوع و متمایز بودن را از نگاه خالق این آثار باید ببینیم و محک بزنیم و فکر می کنم بهترین زمان جهت این قیاس و محک، پایان پخش سریال نفس است تا با نگاهى جامع و کامل به این مهم پرداخت شود.  در سریال «نفس» تلاش بسیاری برای فضا سازی کار صورت گرفته است، به نظر شما این طراحی در حوزه لوکیشن، گریم، لباس و… تا چه حد توانسته موفقیت آمیز باشد. – فکر می کنم یکى از دلایل استقبال و باور پذیرى سریال نفس در نظر مخاطب صرف وقت و دقت فراوان در این موارد است. در عرایضم متذکر شدم که در تمام زمینه ها همکارانم جهد فراوان کردند که ذره اى به شعور، شناخت، دقت و سلیقه مخاطب لطمه وارد نشود و به زعم بنده معدل خوبى نصیب سریال نفس و سازندگانش شده است.  به غیر از این سریال مشغول کار دیگری هستید؟ یا پیشنهادی بوده که در حال تصمیم گیری برای آن باشید؟ – چند فیلم سینمایى در نوبت اکران دارم که از جمله می توان به «سد معبر» (محسن قرائى)، «در سکوت» (ژرژ هاشمزاده) «هارى» (امیر احمد انصارى)، «خانه کاغذى» (مهدى صباغ زاده) و «عقاب صحرا» (مهرداد خوشبخت) اشاره کرد. پیشنهاد کار هم هست اما منوط به گفت و گو و ایجاد شرایط مناسب.  چقدر به فکر عدم تکرار در نقش هایتان هستید؟ برای جلوگیری از این اتفاق چه اقدامی کرده اید؟ – خیلى زیاد. اما محدودیت ها و شرایط اجرایى حاکم بر امور نمایشى اجازه فتح باب تنوع، ایجاد رنگ آمیزى و پویایى مطلق را نمى دهد و نویسندگان ما مجبور به ایجاد ظریف تفاوت و تنوع در آثارشان هستند. همین امر باعث مى شود که تنوع در نقش ها به همان اندازه اندک و ظریف شود.  شما کم و بیش حضورتان را در سینما حفظ کرده اید، کمی از تصمیمتان برای میزان ادامه فعالیت هایتان در این حوزه بگویید. – سینما همان جادویى است که در کودکى و نوجوانى من و تمام همکارانم را در هر سطحى مسحور کرده و اکثریت مان را به کسب تحصیل و تجربه جهت ورود به این عرصه ترغیب کرده است. من هم در این مسیر سعى می کنم تا کارم را با توجه به توانایى و بضاعتم به درستى انجام دهم و از رویاپردازى و حرف از پیش گفته دورى کنم.  ترجیح تان کدام است؟ سینما یا تلویزیون؟ – معتقدم که در هر مدیوم و عرصه اى که اثر قابل دفاع و قوى از لحاظ ساختار و اجرا ساخته شود براى مخاطب و عوامل جذاب است. یک سریال خوب از یک فیلم سینمایى ضعیف بهتر است، اما در سینما یک فیلم متوسط از یک سریال متوسط بهتر است!  در تئاتر چطور؟ -در تئاتر هم با آقاى افشین هاشمى گپ و گفتى داشتم، اما باید دید که برنامه کارى چه شرایطى را در آینده رقم می زند.

نوشته آرتیست بودن را به تکراری شدن ترجیح می دهم! اولین بار در بانی‌فیلم پدیدار شد.