یک سامورایی/ نگاهی به مستند «سمفونی حمید»

سینماسینما، محسن سلیمانی فاخر

مستند «سمفونی حمید» ساخته جعفر صادقی، روایتگر زندگی حمید علیدوستی، فوتبالیستی که نیچه می خواند، موسیقی باخ گوش می دهد، فیلم های برسون، برگمان و وندرس را می بیند، در تنهایی سفر می کند و به زعم «امیر حاج رضایی» شخصیت او  مثل کاراکترهای آثار تونی ریچاردسون و تنهایی اش شبیه تنهانی دونده استقامت و یک سامورایی است.

فیلمساز سعی کرده با رویکردی متفاوت وجوه متکثر و پنهان زندگی علیدوستی را نشان دهد. شخصیتی که در کتاب خوانی هایش فهمیده است که با هر شدتی که زمین بخورد با همان شدت باید برخیزد. فوتبالیستی که به زعم دوستانش «فوتبالیستی نابغه» و «انسانی نادر»است.

بازیکنی که به عقیده عادل فردوسی پور فوتبالیستی نخبه و الیت است که با کتاب و فیلم و موسیقی و ترجمه خوی تنهایی گرفته، تنهایی‌ای که به قول خودش با بی کسی فرق دارد. بازیکنی که به ادعای خودش کارت زرد نگرفته، از پنالتی گرفتن مهاجم در موقعیت تک به تک بیزار است و حتی یک روز در تمرین غیبت نداشته است و مصدومی که  منتظر برانکارد برای خروج از زمین است حال او را برهم می زند.

فیلمساز با پارادوکس نشان دادن شخصیتی که روزی نقش پدری را ایفا می کند که باعث شهرت دخترش بوده و امروز در عزلت خویش «به نام پدر ترانه» شناخته می شود. اکنون در ذهن دخترش این چنین تعبیر می شود که «به ندرت آدمی را دیدم که اینقدر درستکار باشد». پدر سوپراستاری که از اینکه پدر ترانه هست خوشحال است اما شادی‌اش ربطی به شهرت ترانه ندارد.

فیلم در لابه‌لای چهره استخوانی مردی که در تنهایی خود غرق در کتاب‌هایی است که از کودکی با آنها مانوس بوده، روایت می‌شود. موسیقی‌هایی که شنیده و سینمایی که با آن زندگی کرده. کسی که شاملو، حافظ، مولوی و میلان کوندرا خوانده و میان کلمه‌ها و کتاب‌ها پاسخ سوال‌ها و هیاهوهایش را از زندگی تا مرگ پیدا کرده تابه حیرانی رسیده که قابل‌ گفتن با کلمه‌ها و تعویض با مفهوم دیگری نیست.

«پیمان معادی» در سکانس هایی از سواد موسیقایی علیدوستی با حیرت سخن می گوید، کسی که شخصیتی متفاوت و نادر از عمومیت فوتبالیستها و ورزشکاران نشان می دهد، سینه فیلی که در مقابل توقیف شدن آرشیو فیلم هایش، تلخ ترین موقعیت جسمی و روحی را در ذهن دوستانش ثبت می کند که با گذشت زمان غرق در کلمه‌هایی نگفتنی از حادثه تلخ از دست دادن فرزند می شود.

گل سازی و بازی با توپ، نگرفتن کارت زرد در کل دوران بازیگری (غیر موثق)، عدم تمایل به پیوستن به تیم های استقلال و پرسپولیس، گرایش به ادبیات، موسیقی و سینما، حذف از تیم ملی به دلیل «طرح ۲۷ ساله‌ها» فوت پسر و جدایی از همسر و… اصلی‌ترین ابعاد رخ داده در زندگی علیدوستی اند که در مستند سمفونی حمید به آن اشاره شده است.

ممارست و جنگیدن برای فوتبالیستی که اکنون  روحیه اش با عرصه میدان فوتبال امروز سازگار نیست در اینداثر قابل توجه است. «همیشه تمرین می‌کردم؛ خیلی زیاد، توی تنهایی خودم هم خیلی ممارست داشتم. شاید اگر میزان دوندگی من را حساب کنید، ببینید دور کره زمین را دویده‌ام، به خاطر هدفی که داشتم و این خودش باعث می‌شد که نگاه من تغییر کند.»

در «سمفونی حمید» فیلمساز با بهره‌گیری از آرشیو تصویری متنوعی توانسته اسناد جدید و مخاطب پسندی را از زندگی شخصی و حرفه‌ای علیدوستی ارائه دهد.حضور چهره‌هایی از فوتبال از جمله علی ‌پروین، پژمان‌ جمشیدی، عادل ‌فردوسی‌پور، نعیم صفری، احمد سنجری، بهتاش فریبا، بهمن فروتن، مهدی دادرس، امیر حاج رضایی، مرتضی فنونی زاده، ناصر محمدخانی و… هر کدام در واکاوی بُعدی از شخصیت کاری و حرفه ای علیدوستی نقش مهمی دارند.

از سویی به نمایش درآوردن این حجم از تصاویر آرشیوی از دوران فوتبالی علیدوستی منجر به محدودیت‌هایی در پرداخت شخصیت فردی و غیرفوتبالی اش شده است. همچنین تایم بالای اثر و ریتم نامتوازن با محتوا از ضعف های فیلم است.

منبع: سایت جامعه سینما