هر شخصی، خود داند! | نیمرخ

هر شخصی، خود داند!

محسن دامادی

بنده در زمانِ تاسیسِ بانک فیلمنامه کانون فیلمنامه نویسان که امروز به عنوان بانک فیلمنامه خانه سینما فعالیت می‌کند، تصور نمی‌کردم چه بحران‌هایی (یا به قولِ امروزی چالش‌هایی) در راه است؛ یکی از مهم‌ترین آنها، سرقت‌های آشکار یا شباهت‌های ناگزیر و ناخواسته بینِ دو طرح یا فیلمنامه، یا بین طرح و فیلمنامه و فیلم بود، که موجب شد پیوسته شورای داوری خانه‌ی سینما در این باره، کانون را مرجع رسیدگی کند. تاریخِ ثبت هر طرح، ایده و فیلمنامه یکی از شاخص‌های مهمِ داوری شد، در عینِ حال که این تاریخ، چندان مناط اعتبار نبود، زیرا هر کسی دسترسی عادلانه به ثبتِ فوری کارِ خودش نداشت. این موضوع، یعنی سرقتِ ادبی، یا پیشگامی کسی در نوشتن، یا برداشت کسی از روی دستِ دیگری، یا اینکه کسی طرح و ایدهای را به کسی بگوید، و فردِ دوم آن را متعلق به خود بداند، بعدها فصلی از کتابم چگونه داستان را به فیلمنامه تبدیل کنیم؟ شد. در آن کتاب با آوردن مثالهای زیاد از تاریخ ادبی ایران نوشتم که این ماجرا سرِ دراز دارد. اما این یادداشت بیشتر مدیونِ گفت‌وگو با دوستِ نازنینی است که در باره‌ی دو فیلم «قهرمان» و مستندِ «دو سر برد، دو سر باخت» از من پرسید. گفتم هیچ کدام از فیلم‌ها را ندیدم و به عنوان کسی که بانی تاسیس بانک فیلمنامه و ریاستِ کانون فیلمنامه نویسان بودم، اگر هم می‌دیدم با دیدنِ شباهت‌های احتمالیِ آنها، نمی‌توانستم حکم بدهم یکی از دیگری برداشته یا برنداشته.

به همین دلیل در تمامِ آن سال‌ها، برای بررسی ادعاها و شکایت‌ها هرگز خودم یکی از سه فردی نبودم که برای داوری بین دو اثر انتخاب می‌شد؛ در اینجا نیز مطلقا در جایگاه داوری نیستم که اصولا یک فیلمنامه‌نویس توانا، نیاز داشته باشد برای فیلمنامه‌ی خودش، از دیگری وام بگیرد، یا دیگری ادعای بلاوجه کرده، یا شواهدی دارد که بدونِ تردید از اثرِ او برداشت شده و حقوقِ معنوی و مادی او از بین رفته. این یادداشت محصولِ همان گفت‌وگوی ساده با آن دوستِ نازنین و فرهیخته است، تا اشاره کنم کمتر پیش می‌آید داستان‌ها بازآفرینی نشوند و شباهت‌ها پیش نیاید، به ویژه در تاریخ ادبیاتِ ایران، کمتر حرفِ ناگفته‌ای مانده که گفته نشده باشد، اما اگر شباهت‌های ناگزیر بی‌شمارند، سرقت‌های بی‌شمار، به ویژه در تلویزیون نیز بی‌حسابند. اگر گاهی یکی از آنها بیان و سوژه‌ی اخبار می‌شود، به دلیلِ شهرتِ یکی از دو اثر است، وگرنه بازارِ شباهت و سرقت، مانندِ بازارِ بورس است که گاه رونق دارد و گاه از سکه می‌افتد، تا یا گروهی به نوایی برسند و یا کسانی از هستی ساقط شوند. اگر در بازارِ بورس، کلیدِ خوشبختی یا فلاکت را کسی دیگر روشن میکند، در بازارِ هنر تنها صاحب اثر می‌تواند با خودش، کارش و وجدانش صادق باشد و بگوید یا نگوید که منبعِ نگارشِ او اثری دیگر بوده یا نبوده؟ وگرنه در این روزگارِ سیاه بی‌اخلاقی، راه گریز همواره باز است… شاید بتوانم در اینجا تنها به دو نکته اشاره کنم: نکته‌ی نخست؛ مقامِ فردوسی بزرگ است که در شاهنامه به روشنی آورده که ابومنصور دقیقی پیش از او سرایش شاهنامه را آغاز کرده و کارِ او ادامه‌ی نگارشِ کارِ ناتمامِ آن شاعر است. فردوسی می‌نویسد هزار بیت از شاهنامه، همان است که دقیقی سروده و او بی کم و کاست و بدونِ دستبردی در شاهنامه آورده. چون نیک بنگریم، یکی از دلایلِ بزرگ بودنِ فردوسی همین پاکیِ سخن و اندیشه و امانت‌داری کم نظیرِ اوست. نکته‌ی دوم؛ سخنِ پژوهشگر نامدارِ زبانِ فارسی، دکتر محمد معین خالقِ فرهنگ فارسی است که نقل به مضمون چنین نوشته: خدا نبخشد کسی، چیزی را از جایی بردارد و به نامِ خود عرضه کند. با این نگاه، هر کس خودش می‌ماند و وجدانش، چه خالقِ اثر، چه کسی که ادعایی دارد. بنای کارِ هنری در این سرزمینِ اهورایی چنان است که همه به ویژه هنرمندان، سالها پس از مرگ‌شان موردِ داوری واقعی قرار می‌گیرند تا گفته شود روحِ فلانی شاد که فلان کرد… یا او را در زمره‌ی بدترینِ مردمان بدانند. ممکن است کسی بگوید پس از من، زندگی چه خواب و چه سراب… شاید از این آشکارتر نتوان وعده‌ی خدا را انکار کرد. هر کس خود داند.

منبع: بانی فیلم
آدرس کوتاه: http://www.rokh.in/news/91693
دیدگاه

آخرین خبرها
خبرهای پربازدید

محسن دامادی

انتشار «سیاوش در آغوش آتش» چهاردهمین کتاب از داستان‌های شاهنامه

کتاب چهاردهم از داستان‌های شاهنامه، با نامِ «سیاوش در آغوش آتش» منتشر شد. به کزارش بانی‌فیلم، چهاردهمین کتاب از مجموعه داستان‌های شاهنامه نوشته محسن دامادی همزمان با روز چهارشنبه‌سوری منتشر ...ادامه مطلب نوشته انتشار «سیاوش در آغوش آتش» چهاردهمین کتاب از داستان‌های شاهنامه اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۲/۲۲

محسن دامادی

مرگِ سینمایی!

کتاب مرگ سینمایی نوشته محسن دامادی از سوی انتشارات نگاه منتشر شد. به گزارش بانی‌فیلم، کتاب مرگ سینمایی شامل چهار داستانِ نیمه بلندِ است که از زبانِ چهار نوجوان در ...ادامه مطلب

۱۴۰۲/۰۴/۱۹

محسن دامادی

انتشار جلد چهارم مجموعه‌داستان‌­های شاهنامه به قلم محسن دامادی

جلد چهارم «مجموعه‌داستان‌های شاهنامه» نوشته محسن دامادی توسط انتشارات کتابسرای نیک منتشر و راهی بازار نشر شد. به گزارش مهر، چهارمین‌جلد «مجموعه‌داستان‌های شاهنامه» نوشته محسن دامادی، با نام «قیام کاوه، ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۸/۰۶

محسن دامادی

چاپ و انتشار جلد دوم و سوم مجموعه‌ داستان‌های شاهنامه

چاپ و انتشار جلد دوم و سوم مجموعه‌ داستان‌های شاهنامه

مجلدات دوم و سوم مجموعه داستان‌های شاهنامه نوشته محسن دامادی توسط انتشارات کتابسرای نیک منتشر و راهی بازار نشر شدند. به گزارش روابط عمومی انتشارات کتابسرای نیک، مجلدات دوم و ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۶/۰۱

محسن دامادی

تحسین یک فیلمساز از کتاب «هفت خان رستم»

تحسین یک فیلمساز از کتاب «هفت خان رستم»

«هفت خان رستم» جلد نخست از مجموعه داستان‌های شاهنامه با نگارش محسن دامادی از کارگردانان و نویسندگان سینمای کشورمان همچنان مورد توجه خوانندگان این رمان قرار دارد. محمدرضا هنرمند فیلمساز ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۵/۲۵

محسن دامادی

روایتی جذاب از«هفت خوان رستم» محسن دامادی

جبار آذین کتاب «هفت خوان رستم» جلد نخست از مجموعه داستان های شاهنامه با نگارش ارزشمند محسن دامادی، کارگردان و فیلمنامه نویس سینما و تلویزیون و نویسنده آثار ادبی و ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۴/۰۹

محسن دامادی

اندر حکایتِ وامِ دولت؛ به نامِ کی؟ به کامِ کی؟

یادداشت / محسن دامادی من به طور جدی پیگیرِ اخبار نیستم، به ویژه در فضای مجازی. خوشبختانه در تعطیلاتِ نوروزی دوستی را دیدم. گفت حدود دو سال پیش فهرستی از ...ادامه مطلب

۱۴۰۰/۰۱/۱۴

فرهاد توحیدی
محسن دامادی

کانون فیلمنامه نویسان مراسم مجازی بزرگداشت اصغر عبداللهی را برگزار می‌کند

کانون فیلمنامه نویسان مراسم مجازی بزرگداشت اصغر عبداللهی را برگزار می‌کند

مراسم مجازی بزرگداشت اصغر عبداللهی برگزار می‌شود. به گزارش سینماسینما، کانون فیلم نامه نویسان سینمای ایران، بزرگداشت مجازی برای زنده یاد اصغر عبداللهی برگزار می کند که گفتگوی تصویری جابر قاسمعلی با فرهاد توحیدی، محسن دامادی، احمد امینی، وحید نیکخواه و عبدالرضا منجزی بخش‌های این مراسم را تشکیل می‌دهند. این...

۱۳۹۹/۱۰/۱۱

فرهاد توحیدی
محسن دامادی

برگزاری بزرگداشت مجازی برای اصغر عبداللهی

برگزاری بزرگداشت مجازی برای اصغر عبداللهی

کانون فیلم‌نامه نویسان سینمای ایران، بزرگداشت مجازی برای زنده یاد اصغر عبداللهی (فیلم نامه نویس و کارگردان) برگزار می کند. به گزارش ایسنا، گفت‌وگوی تصویری جابر قاسمعلی با فرهاد توحیدی، محسن دامادی،احمد امینی ،وحید نیکخواه و عبدالرضا منجزی شنبه ۱۳ دی ماه ساعت ۲۰ در نشانی اینستاگرامی jaber.qasemali@ انجام می...

۱۳۹۹/۱۰/۱۱

اصغر فرهادی

دعوت هندی‌ها از اصغر فرهادی

فرهادی به دعوت موسسه فیلم و تلویزیون «ساتیاجیت رای» در یک کنفرانس درباره مرمت و آرشیو آثار سینمایی در هند حضور می‌یابد. به گزارش سینماسینما، کنفرانس بین المللی «Arcurea» از ۱۶ تا ۲۲ مارس (۲۶ اسفند تا سوم فروردین) و از سوی موسسه فیلم و تلویزیون ساتیاجیت رای هند برگزاری...

۱۴۰۲/۱۲/۲۴

اصغر فرهادی

با حکم دادگاه؛ «قهرمانِ» فرهادی تبرئه شد

حکم دادگاه پرونده نقض حقوق مؤلف در فیلم «قهرمان» بر اساس نظریات تخصصی سه تن از اساتید دانشگاه تهران، متخصص و مدرس در رشته حقوق مالکیت فکری و همچنین چهار کارشناس هنری رسمی که به اتفاق تمامی ادعاهای شاکی را بی اساس و مردود اعلام کرده بودند، صادر و فیلم...

۱۴۰۲/۱۲/۲۳

اصغر فرهادی

جشنواره بلگراد به اصغر فرهادی جایزه داد

مدیر فستیوال فیلم بلگراد در مراسم بزرگداشت اصغر فرهادی، او را منبع الهام فیلمسازان جوان کشورش معرفی کرد. به گزارش سینماسینما، فستیوال فیلم بلگراد هر سال برای یکی از تاثیرگذارترین سینماگران جهان بزرگداشتی برگزار می کند و این جشنواره امسال جایزه دستاورد سینمایی (Victor Award) را به اصغر فرهادی در...

۱۴۰۲/۱۲/۱۲

اصغر فرهادی

بلگراد جایزه ویژه‌ فرهادی را داد

اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت کرد. به گزارش ایسنا، اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان ...ادامه مطلب نوشته بلگراد جایزه ویژه‌ فرهادی را داد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۲/۱۲

اصغر فرهادی

جشنواره بلگراد دهم اسفند جایزه ویکتور را به فرهادی می‌دهد

جایزه ویکتور بلگراد برای مشارکت برجسته در هنر سینما در پنجاه و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم بلگراد (FEST) به اصغر فرهادی کارگردان ایرانی اهدا می‌شود. به گزارش مهر به نقل ...ادامه مطلب نوشته جشنواره بلگراد دهم اسفند جایزه ویکتور را به فرهادی می‌دهد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۳۰

اصغر فرهادی

بزرگداشت اصغر فرهادی در بلگراد

اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت می‌کند. به گزارش ایسنا، جشنواره بین المللی فیلم بلگراد ...ادامه مطلب نوشته بزرگداشت اصغر فرهادی در بلگراد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۲۴

اصغر فرهادی

بزرگداشت اصغر فرهادی در جشنواره بلگراد

اصغر فرهادی جایزه ویژه نقش برجسته در هنر سینما را از پنجاه و دومین جشنواره فیلم بلگراد در کشور صربستان دریافت می‌کند. به گزارش سینماسینما، جشنواره بین‌المللی فیلم بلگراد هر سال در مراسم بزرگداشتی، جایزه‌ای با عنوان «Victor Award» را به یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان معاصر جهان اهدا می‌کند که...

۱۴۰۲/۱۱/۲۳

اصغر فرهادی

اصغر فرهادی فیلم بعدی‌ خود را در نیویورک می‌سازد

بانی‌فیلم: اصغر فرهادی فیلمساز اسکاری ایران قرار است فیلم آینده خود را در نیویورک بسازد. این مطلب را دیروز روزنامه لوموند منتشر کرد. به گزارش بانی‌فیلم، لوموند در گفت‌وگویی که ...ادامه مطلب نوشته اصغر فرهادی فیلم بعدی‌ خود را در نیویورک می‌سازد اولین بار در بانی فیلم. پدیدار شد.

۱۴۰۲/۱۱/۰۹

اصغر فرهادی

اصغر فرهادی: دیگر قصد فیلم‌سازی در ایران را ندارم

اصغر فرهادی در مصاحبه با روزنامه فرانسوی «لوموند» که روز یک‌شنبه هشتم بهمن منتشر شد، گفت که به‌دلیل محدودیت‌های کنونی در ایران دیگر قصد فیلم‌سازی در ایران را ندارد. به گزارش سینماسینما، فرهادی در این مصاحبه تأکید کرده است که حضور زنان قوی در سینمایش به‌دلیل همسرش و دیدن زنان...

۱۴۰۲/۱۱/۰۹

اصغر فرهادی

۱۰۰ فیلم برتر سونی پیکچرز به مناسبت صدسالگی‌اش؛ «اسپایدرمن» اول شد، «جدایی» فرهادی پنجم

فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی در رده بندی بهترین فیلم های سونی، به عنوان فیلم پنجم انتخاب شد. به گزارش مهر به نقل از لترباکس، به مناسبت صدسالگی ...ادامه مطلب نوشته ۱۰۰ فیلم برتر سونی پیکچرز به مناسبت صدسالگی‌اش؛ «اسپایدرمن» اول شد، «جدایی» فرهادی پنجم اولین بار در...

۱۴۰۲/۱۱/۰۳